Truyền thuyết dân gian: Vì một đồng tiền, mất mũ trạng nguyên

Lương Ngôn chỉnh lý

[ChanhKien.org]

Thời xưa có một người họ Trình tên là Trình Tướng. Cha của anh đặt tên như vậy vì mong muốn sau này anh có thể đỗ đạt, làm tể tướng để rạng rỡ tổ tông. Trình Tướng rất có tài văn chương, từ nhỏ đã quyết chí thi đỗ trạng nguyên. Tuy nhiên, thầy giáo (trường tư thục) của anh lại không nghĩ vậy, ông cho rằng Trình Tướng không có mệnh làm tể tướng, hỏi tại sao thì ông không nói.

Khi đến ngày thi, Trình Tướng thực sự đã viết một bài xuất sắc, được chủ khảo đánh giá cao, xếp bài thi của anh đứng đầu cũng chính là vị trí trạng nguyên. Một ngày, Trình Tướng đang dùng bữa ở quán rượu, thấy dưới đất có một đồng tiền liền dùng chân dẫm lên rồi cúi xuống nhặt. Đúng lúc đó, hành động của anh bị một vị quan đại thần trong quán nhìn thấy.

Ngày hôm sau công bố kết quả thi, Trình Tướng quả thật đỗ trạng nguyên. Khi anh đến điện Kim Loan để tạ ơn, đúng lúc anh bị vị quan đại thần nhìn thấy anh nhặt tiền hôm trước nhận ra. Thế là trước mặt Hoàng thượng, vị đại thần đã kể lại câu chuyện hôm trước. Hoàng đế vô cùng tức giận, cho rằng người này một đồng tiền cũng tham, nếu giao trọng trách cai trị đất nước cho Trình Tướng thì e rằng sẽ lại có thêm một tên quan tham. Vì vậy, Hoàng đế tuyên bố vĩnh viễn không thu nhận Trình Tướng nữa. Trình Tướng vô cùng buồn bã trở về nhà.

Lúc này người ta liền đi hỏi người thầy trường tư thục. Thầy giáo nói với mọi người rằng: “Trình Tướng tuy từ nhỏ đã thông minh nhưng lại rất ích kỷ và tham lam những lợi ích nhỏ nhặt. Người như vậy không thể làm việc đại sự”. Người ta thường nói: “Tam tuế khán tiểu, thất tuế khán lão” (Ba tuổi nhìn được tương lai đứa trẻ khi trưởng thành, bảy tuổi nhìn được tương lai đứa trẻ khi về già). Người thầy giáo nhìn thấy lòng tham của Trình Tướng khi còn nhỏ nên có thể nhìn được tương lai của anh ta. Điều này hết sức hợp lý.

“Tài năng của con người tuy rất quan trọng, nhưng đức hạnh mới là yếu tố quyết định giúp con người thành công, chẳng phải như vậy sao?”

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/258387