* Đã lâu rồi ta không còn mộng thấy Chu Công
[ChanhKien.org]
Nguyên văn
子曰：「甚矣吾衰(1)也！久矣吾不復(2)夢見周公(3)。」(《論語‧述而第七》)
Hán Việt
Tử viết: “Thậm hĩ ngô suy dã! Cửu hĩ ngô bất phục mộng kiến Chu Công.” (Luận Ngữ – Thuật nhi đệ thất)
Phiên âm
Zǐ yuē: “Shèn yǐ wú shuāi yě! Jiǔ yǐ wú bù fù mèng jiàn Zhōu Gōng.” (“Lúnyǔ – Shù ér dì qī”)
Chú âm
子 (ㄗˇ) 曰 (ㄩㄝ)：「甚 (ㄕㄣˊ) 矣 (ㄧˇ) 吾 (ㄨˊ) 衰 (ㄕㄨㄞ) 也 (ㄧㄝˇ)！久 (ㄐㄧㄡˇ) 矣 (ㄧˇ) 吾 (ㄨˊ) 不 (ㄅㄨˋ) 復 (ㄈㄨˋ) 夢 (ㄇㄥˋ) 見 (ㄐㄧㄢˋ) 周 (ㄓㄡ) 公 (ㄍㄨㄥ) 。」(《論 (ㄌㄨㄣˊ) 語 (ㄩˇ) ‧ 述 (ㄕㄨˋ) 而 (ㄦˊ) 第 (ㄉㄧˋ) 七 (ㄑㄧ)》)
Chú thích
1. Suy (衰): lão hóa, già đi.
2. Phục (復): lại, lặp lại.
3. Chu Công (周公): Chu Công họ Cơ, tên Đán, là con trai của Chu Văn Vương, em trai của Chu Vũ Vương, chú của Chu Thành Vương. Ông là người thành lập ra chế độ lễ nghi phép tắc của nhà Tây Chu và là một trong những bậc Thánh nhân hiền triết mà Khổng Tử sùng bái.
Dịch nghĩa
Khổng Tử nói: “Ta thực sự đã già yếu quá rồi, bao lâu nay ta không còn mộng thấy Chu Công nữa”.
Nghiên cứu và phân tích
Chu Công là một trong những vị Thánh nhân của Trung Quốc cổ đại. Câu nói này của Khổng Tử thể hiện sự sùng kính của ông đối với Chu Công, cũng như sự sùng bái và ủng hộ với lễ nghi phép tắc của nhà Chu. Ông đi chu du các nước với mong muốn khôi phục và tái hiện thời thịnh thế Lễ, Nhạc của Chu Công. Nhưng đến những năm về già, ông nhận thấy rằng lý tưởng ấy của mình không thể thực hiện được nên đã chuyên tâm vào việc dạy học. Lúc này ông mới phát hiện ra rằng lý tưởng khôi phục Lễ Nhạc của Chu Công mà ông trăn trở, mong mỏi ngày đêm đã không còn nữa. Do đó ông than thở, nuối tiếc vì không còn có thể tìm lại sự thịnh vượng như của nhà Chu năm xưa.
Câu hỏi mở rộng
1, Bạn hãy giải thích rõ cách lý giải cụm “mộng Chu Công” theo quan niệm của thời xưa và thời nay.
(Gợi ý: Khổng Tử luôn ngưỡng mộ Chu Công và thường đắm mình trong kinh điển thời nhà Chu, nên ông hay mơ thấy Chu Công, ý nói là luôn tưởng nhớ đến bậc Thánh hiền. Còn ngày nay hầu hết người ta đều coi đó là nằm mơ hoặc giấc mơ).
2, Bạn đã từng có trải nghiệm về việc “ngày nghĩ sao, đêm chiêm bao là vậy” hay chưa? Hãy chia sẻ cảm nghĩ về một giấc mơ mà bạn có ấn tượng sâu sắc.
Tài liệu đọc
Giấc mơ và hiện thực: Bí mật của cái cân
Giấc mơ là gì? Các nhà khoa học hiện nay cho rằng giấc mơ là hoạt động của hệ thần kinh trên vỏ não khi con người đang ngủ. Nhưng có rất nhiều người đã thực sự nhìn thấy những sự việc sẽ phát sinh trong tương lai, hoặc là những điềm báo trước tương lai trong giấc mơ. Có người còn nhìn thấy một vài cảnh tượng hoặc sinh mệnh nào đó trong mơ mà những sự việc ấy về sau đều ứng nghiệm. Đây là điều mà khoa học hiện đại không thể giải thích được. Sau đây, tôi xin kể một giấc mơ kỳ lạ đã được ghi chép trong lịch sử. Kỳ thực, theo giới tu luyện nhìn nhận, có một số giấc mơ là khi con người đang ngủ thì nguyên thần của họ đã rời khỏi thân thể, tiến nhập vào không gian khác và nhìn thấy hoặc là được các sinh mệnh ở không gian khác triển hiện cho thấy cảnh tượng ở nơi đó. Đương nhiên còn có nhiều nguyên nhân rất phức tạp khác có thể tạo thành giấc mơ. Ngoài ra, có rất nhiều giấc mơ là không có quan hệ trực tiếp với con người.
Vào thời nhà Minh, ở Dương Châu có một phú ông giàu có nhờ mở một cửa hàng buôn bán đồ phương Nam. Ông có một con trai, hai cháu trai. Gia đình ông rất vui vẻ và hạnh phúc. Sau đó, ông ngã bệnh nằm trên giường. Khi sắp ra đi, ông trịnh trọng giao cho người con trai một cái cân và căn dặn con rằng: “Cái cân này là báu vật đã giúp cha khởi nghiệp, nó được làm bằng gỗ mun, bên trong đòn cân được khoét rỗng và có chứa thủy ngân. Khi bán hàng chỉ cần hơi nghiêng cán cân lên một tí thì thủy ngân sẽ chảy vào giữa tay cầm, người mua sẽ nhìn tưởng là hàng đủ cân, mà không biết là nó đã bị nhẹ đi, còn khi mua hàng vào thì cán cân chỉ cần hơi nghiêng xuống dưới một tí thì thủy ngân sẽ chảy xuống cuối đòn cân, người giao hàng sẽ tưởng là nhẹ cân, nhưng thực tế thì nó đã nặng hơn rồi. Nhờ nó mà cha đã chiếm được không ít lợi lộc trong kinh doanh và đó cũng là nguyên nhân của sự giàu có, tài phú này”.
Con trai của ông ta nghe xong, trong lòng thầm kinh hãi, sao cha mình lại có thể vô đạo đức đến như thế. Nhưng vì cha đang lâm trọng bệnh, nên anh không tiện nói ra. Sau khi phụ thân qua đời, anh ta liền đốt cái cân đó đi và dốc lòng hành thiện, giúp đỡ người khó khăn, nuôi nấng, chăm sóc người tàn tật, người già neo đơn. Anh ta làm như thế để mong bù đắp cho những tội lỗi mà cha mình đã gây ra. Nhưng cũng vì sự chân thành hành thiện mà trong vòng chưa đầy ba năm gia sản của anh đã tiêu hao đi một nửa. Mặc dù vậy, anh vẫn sẵn lòng và vui vẻ làm việc tốt. Không ngờ rằng sau đó cả hai đứa con trai của anh ta lại lần lượt qua đời, thật là bi thảm. Bản thân mình hành thiện nhưng lại gặp tai họa, vì thế mà anh ta thường than rằng Thiên Đạo vô tri, thiện ác điên đảo, trong tâm không tránh khỏi oán hận.
Một đêm nọ, anh ta mơ thấy mình đi đến một nơi giống như cung điện và nhìn thấy một vị quan đang ngồi trên điện. Vị quan nói với anh rằng: “Sự giàu có của cha ngươi là nhờ vào công đức bố thí tiền tài từ đời trước, trong mệnh vốn đã có, chứ không phải nhờ vào cái cân thủy ngân kia. Cho dù ông ấy không sử dụng cái cân đó, thì cũng vẫn sẽ được giàu có. Nhưng chính vì ông ấy dùng cái cân đó mà đã tự hủy hoại cái tâm của mình, tăng thêm tội nghiệp, đến lúc chết vẫn không tỉnh ngộ, tự mình phải gánh chịu quả báo. Đây chính là sự vô tri ngu muội của ông ấy. Chính vì cái tâm tham ác ấy, nên lúc đó, Thiên đế đã phái hai ngôi sao là Phá và Hao đến làm cháu nội để làm lụn bại gia sản nhà anh. Sau khi khuynh gia bại sản còn bị hỏa hoạn thiêu rụi. Về phần ngươi, không những sẽ phải chịu những tai ương do cha mình để lại mà đến cả cơm ăn áo mặc cũng sẽ không đủ, hơn nữa thọ mệnh không dài. Trước đây cha ngươi còn sống tưởng rằng để lại nhiều tài sản cho con cháu thì chúng sẽ được hưởng thụ nhiều đời. Nhưng ông ấy đâu biết được rằng con trai của ông sẽ đoản mệnh, còn hai cháu trai của ông là đến để làm khuynh gia bại sản? May sao nhà ngươi có tấm lòng lương thiện, đã bù đắp cho những lỗi lầm của cha mình. Thiên đế xét thấy ngươi chân thành hành thiện không mệt mỏi suốt ba năm nay, quả thật là hiếm có nên đã lệnh cho thu hồi hai ngôi sao xuống phá hoại kia quay trở về. Chẳng bao lâu nữa, nhà ngươi sẽ được ban cho hiền tử làm rạng danh dòng họ và bản thân ngươi cũng sẽ được gia tăng thọ mệnh. Nhà ngươi nên tiếp tục chăm chỉ tu thiện quả, không nên oán hận nữa mới phải!”. Sau khi tỉnh dậy, anh ta bừng tỉnh ngộ và càng thêm kiên định hành thiện. Về sau, quả nhiên anh ta đã sinh liên tiếp hai người con trai và đều trở thành tiến sĩ.
Sau khi đọc những ghi chép lịch sử này, chắc hẳn chúng ta sẽ cảm thấy thiện ác báo ứng quả là kỳ diệu! Con người thế gian chính vì không thấy được quan hệ nhân quả mà dám làm việc ác, tưởng rằng không có báo ứng. Thậm chí có người còn tuyên truyền tà thuyết dụ dỗ người ta rằng “Người tốt sẽ sống không thọ”. Thực ra mọi người không biết rằng: nhân quả báo ứng là vô cùng chân thực, công chính vô tư, nhưng vì chúng sinh có phúc đức và quan hệ nhân duyên khác nhau nên báo ứng cũng khác nhau, hành thiện tất có thiện báo, hành ác tất có ác báo.
(Trích “Đạo đức tùng thư”)
Bài tập
“Thiện áo hữu báo” chính là thiên lý. Bạn có thể lấy thêm ví dụ khác để chứng minh cho điều này không? (Lấy ví dụ từ cổ chí kim, cả trong và ngoài nước đều được).
Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/48868
