Tác giả: Đồng Hân
[ChanhKien.org]
Chương 4: Phục Hy khởi mông
Lời mở đầu
Phục Hy khởi mông
Quẻ Mông của “Chu Dịch” đã thể hiện được nền giáo dục đầy trí tuệ của Trung Quốc cổ đại.
Lần trước chúng ta đã bàn về “hậu đức tải vật”, bàn về nguyên tắc và phương pháp đối nhân xử thế của người xưa. Thật ra người xưa đối nhân xử thế cực kỳ đơn giản, đều sẽ làm theo nguyên tắc “hậu đức tải vật”. Thời hiện đại ngày nay đã có nhiều điều hỗn loạn, đặc biệt là ở phương diện đạo đức truyền thống có rất nhiều thứ đã bị tiêu mất rồi. Quan hệ giữa người vốn nên ấm áp như hậu đức tải vật, nên chúng tôi chia sẻ vấn đề này với mong muốn rằng tất cả chúng ta đều có thể truyền đi sự ấm áp này. Vào ngày đầu tiên của lớp huấn luyện giáo viên, tôi nhấn mạnh rằng, những tri thức được giảng không hề cao thâm, mà chỉ là sự giao tiếp tâm hồn. Sẽ có giáo viên lấy sổ ghi chép lại, dù bạn muốn ghi lại những điều này, hay là không ghi chép cũng vậy, bạn cần dùng tâm lĩnh thần hội mới là tốt nhất, khi đã nghe và hiểu được rõ thì những tri thức này mới có thể dung hóa vào trong từng hành vi của bản thân.
Tôi thường nói, mục đích tôi giảng những điều này chính là hy vọng tất cả quý vị trong tương lai có thể lan tỏa sự ấm áp này đến với con trẻ. Trên thực tế, vì quý thầy cô là giáo viên, quý thầy cô cũng cần phải đứng trên bục giảng này, dù quý thầy cô đang ở đây hay ở trên bục giảng cũng vậy, thì chúng ta đều đang giao tiếp tâm hồn, chúng ta đều đang giao tiếp tâm hồn với những cổ thánh tiên hiền. Vậy thì sau này khi những giáo viên tương lai ở đâu lên bục giảng thì cũng phải giao tiếp tâm hồn với trẻ nhỏ, đương nhiên ở đây còn có những nhân viên nhà bếp, những người làm các công tác hậu cần, cho nên điều được giảng ở đây không chỉ là với những giáo viên của chúng ta, mà ngay cả những đầu bếp của chúng ta hoặc những người dọn vệ sinh của chúng ta đều có thể truyền được, thực chất đều có thể giao tiếp tâm hồn với con trẻ và đồng nghiệp xung quanh.
“Hậu đức tải vật” được nhắc đến ở trên, là giảng từ góc độ của người làm thầy, nhưng khi bàn đến việc dạy học, bàn về giáo dục, tôi thường giảng nhiều hơn về hôn nhân, gia đình, bởi vì mỗi cá nhân chúng ta ở đây đều không chỉ có một vai trò duy nhất là làm thầy giáo, cô giáo, mà đều có những vai trò khác trong cuộc sống. Ví như nói các giáo viên mầm non khi lên lớp sẽ dạy các bạn nhỏ đọc rất nhiều bài thơ cổ, các bài đồng thoại, cũng đã giảng ra rất nhiều đạo lý, trong đó có những đạo lý mà ai ai cũng biết nhưng để làm được là không hề dễ dàng, khi giảng nội dung của những câu chuyện cổ tích hoặc bài đồng dao đó rất là thuần tịnh, thế nhưng khi quay về nhà, khi đối diện với chồng, đối diện với mẹ chồng, nếu có thể làm theo được những đạo lý ấy, thì ấy mới là niềm vui thật sự.
Hơn nữa “hậu đức tải vật” là giảng từ góc độ đức, vì vậy chúng tôi cũng sẽ giảng về cái đức này, tiếp sau đó sẽ giảng về đạo. Đạo và đức này hiện nay có nhiều cách nói đã làm hạ thấp giá trị, ví như cách nói mèo có đạo của mèo, chó có đạo của chó. Thật ra đạo và đức là những điều vô cùng thần thánh, đức là biểu hiện của tiêu chuẩn làm người, nó là một thể hiện của đạo, đạo là vô hình, nhìn không thấy, sờ không được, nên đa phần sẽ được thể hiện tại đức. Ngày nay khi giảng về chủ đề lớn này thì chính là đang nhắc đến “thượng thiện nhược thủy” (thiện đến như nước), bởi thế Lão Tử dùng nước để hình dung về Đạo, cũng là bởi con người không thể trực tiếp nhìn thấy Đạo, mà nước lại là thứ giống với Đạo nhất, cho nên chủ yếu là giảng về hai điều sau, một là Đạo biến dịch, chính là “Kinh Dịch”, hai là Đạo pháp tự nhiên, chủ yếu là giảng “Đạo đức kinh”, đều là hai quyển sách mọi người cực kỳ quen thuộc.
