Giáo dục hạnh phúc (20): Lấy khổ làm vui

Tác giả: Đồng Hân

[ChanhKien.org]

Chương 2: Nỗ lực vươn lên không ngừng

Mục 3: Tinh tấn chính đạo – Nỗ lực vươn lên không ngừng

2. Lấy khổ làm vui

“Bảo kiếm phong tòng ma lệ xuất, mai hoa hương tự khổ hàn lai” (Dịch nghĩa: Bảo kiếm sắc nhờ tôi luyện, hoa mai thơm nhờ chịu giá lạnh). Sinh viên đại học nên tích cực cầu tiến, nỗ lực vươn lên không ngừng. Tôi luôn nhấn mạnh “khổ kỳ tâm chí” (lấy khổ làm vui), chúng ta không nên sợ khổ, người trẻ chịu khổ cũng không hề gì. Người già ở nông thôn thường nói: “Người ta chỉ có nhàn hạ đến chết, chứ không có mệt đến chết”. Có lúc chúng ta vất vả nhọc thân một chút cũng không sao, gắng sức là vượt qua được; trong mâu thuẫn giữa người với người, dù trong lòng cảm thấy không vượt qua được cũng đừng quá để tâm đến nó, đừng tức giận, đây chính là “Nhân bất tri nhi bất uấn” (Diễn nghĩa: Cho dù người ta không hiểu được mình thì cũng không vì thế mà cảm thấy oán hận – Khổng Tử), vậy thì bạn chính là người quân tử hạnh phúc rồi. “Bất hoạn nhân chi bất kỷ tri, hoạn bất tri nhân dã” (Diễn nghĩa: Không lo người không hiểu mình, chỉ e mình không hiểu người – Khổng Tử), đừng sợ người ta không hiểu mình, hãy hiểu người khác nhiều hơn, vậy thì bạn thật tuyệt vời rồi.

Có người thất tình, có người tìm việc mãi không được, dường như họ rất đau khổ. Thật ra tôi nói sự đau khổ của họ đều do tâm cảnh mà ra. “Bạch nhật y sơn tần, hoàng hà nhập hải lưu, dục cùng thiên lý mục, canh thượng nhất tằng lâu” (Dịch nghĩa: Mặt trời dần khuất sau núi rồi lặn mất, Hoàng Hà chảy đổ mãi vào biển cả. Muốn phóng mắt nhìn xa hết ngàn dặm, Hãy lên thêm một tầng lầu nữa – Bài thơ Đăng quán tước lâu của Vương Chi Hoán). Khi tấm lòng rộng mở, bước lên một tầng lầu nữa, bạn sẽ phát hiện ra người này ra đi thì sẽ có một cô gái xinh đẹp, hoặc một chàng trai chân thành tốt bụng khác đến. Những người thất tình cảm thấy thật vô cùng đau khổ, có người còn muốn tự sát, có người như mắc bệnh tâm thần. Cùng một sự việc, nhưng thái độ đón nhận khác nhau sẽ dẫn đến kết quả khác nhau.

Mong rằng mọi người có thể mở rộng tấm lòng, khi tấm lòng rộng lớn thì mọi khó khăn sẽ trở nên nhỏ bé. Ngày hôm nay chúng ta gặp một chuyện rất lớn, đến khi 60 tuổi về hưu rồi nhìn lại sẽ cảm thấy quả là chuyện rất nhỏ, chính vì bạn đã đứng tại một thời không khác rộng lớn hơn để nhìn nhận sự việc. Đối với những người thất tình hay tạm thời chưa tìm được công việc cũng vậy, đau khổ, khó khăn đều sẽ trở thành quá khứ. Như Khổng Tử viết về Nhan Hồi “Nhất đan thực, nhất biều ẩm, tại lậu hạng, nhân bất kham kì ưu, hồi dã bất cải kì lạc” (Dịch nghĩa: Nhan Hồi rất hiền, một giỏ cơm, một bầu nước, ở tại ngõ nhỏ, người khác không chịu nổi, còn Hồi vẫn không thay đổi niềm vui), trong tâm anh ấy có Đạo, khi khốn khổ anh ấy vẫn có thể sống thanh bần vui đời đạo, nếu cho anh ấy điều kiện tốt hơn, anh ấy sẽ cống hiến nhiều hơn cho quốc gia, người dân chắc chắn sẽ được lợi ích. Người như Nhan Hồi nếu làm hoàng đế, anh ấy sẽ không truy cầu hưởng thụ bản thân trước, người dân cần được an cư lạc nghiệp, bản thân sao có thể hưởng thụ trước cả dân? Thế nên hãy vượt qua bước ngoặt này, không nên sợ khổ, người trẻ cần chịu vất vả thêm một chút.

Đầu tiên là khổ kỳ tâm chí, cảnh giới cao hơn chính là lấy khổ làm vui. Đối với những việc nhỏ, ví như có người nhường chỗ cho người khác, anh ta không cảm thấy đứng là khổ, mà vô cùng vui vẻ. Còn có một ví dụ điển hình khác, chính là người mẹ khi mang thai, cô ấy mang thai và sinh con vô cùng khó chịu, thống khổ, nhưng mọi người phụ nữ đều mong muốn được làm mẹ, ấy là vì sao? Vì cái khổ này rồi sẽ được đền đáp bằng niềm vui. Vậy nên có câu rằng “tặng cho người khác hoa hồng, trên tay vẫn còn lưu lại mùi hương”, khi tặng những điều tốt đẹp cho người khác thì chính mình cũng sẽ nhận được những điều tốt đẹp. Bạn tặng điều tốt đẹp cho nhiều người hơn, bản thân sẽ nhận được nhiều tốt đẹp hơn nữa.

Mọi người đều yêu thương con của mình, nếu chúng ta đều có thể yêu thương mọi người như yêu thương con mình, thì sẽ nhận được niềm vui lớn hơn, tuy khổ mà vui, lấy khổ làm vui. Giống như đóa hoa sen sinh ra từ bùn nhưng không bị ô nhiễm, như đóa hoa mai toả hương thơm là nhờ chịu được cái khổ trong giá lạnh. Bởi vì đây là điều tốt đẹp, chứ không phải cái nhọc khổ thân. Hoa mai trưởng thành trong giá lạnh, lại vượt lên khỏi giá lạnh. Khi nội tâm chúng ta vượt lên khỏi cảnh giới này thì sự việc sẽ thay đổi. Chịu khổ cuối cùng sẽ nhận được điều ngọt ngào, kiên trì bền bỉ sẽ có được kết quả to lớn. Điều tốt đẹp luôn cần sự kiên trì, trong “Tam Tự Kinh” có nói “cần hữu công, hý vô ích” (Dịch nghĩa: chuyên cần thì có công, chơi bời thì vô ích), khi nghiêm túc chăm chỉ làm việc, bạn nhất định sẽ nhận được rất nhiều điều tốt đẹp.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/149017