Tài liệu giảng dạy Văn hóa sơ cấp – Đệ tử quy (8)

Ban biên tập tài liệu giảng dạy Văn hóa Chánh Kiến

[ChanhKien.org]

Nguyên văn:

兄道(1)友(2)， 弟道恭(3)； 兄弟睦(4)， 孝在中。

財物輕(5)， 怨(6)何生(7)； 言語忍(8)， 忿(9)自泯(10)。

Bính âm:

兄(xiōng) 道(dào) 友(yǒu)，弟(dì) 道(dào) 恭(gōng)；

兄(xiōng) 弟(dì) 睦(mù)， 孝(xiào) 在(zài) 中(zhōng)。

財(cái) 物(wù) 輕(qīng)，怨(yuàn) 何(hé) 生(shēng)；

言(yán) 語(yǔ) 忍(rěn)， 忿(fèn) 自(zì) 泯(mǐn)。

Chú âm:

兄(ㄒㄩㄥ) 道(ㄉㄠˋ) 友(ㄧㄡˇ)， 弟(ㄉㄧˋ) 道(ㄉㄠˋ) 恭(ㄍㄨㄥ)；

兄(ㄒㄩㄥ) 弟(ㄉㄧˋ) 睦(ㄇㄨˋ)， 孝(ㄒㄧㄠˋ) 在(ㄗㄞˋ) 中(ㄓㄨㄥ)。

財(ㄘㄞˊ) 物(ㄨˋ) 輕(ㄑㄧㄥ)， 怨(ㄩㄢˋ) 何(ㄏㄜˊ) 生(ㄕㄥ)；

言(ㄧㄢˊ) 語(ㄩˇ) 忍(ㄖㄣˇ)， 忿(ㄈㄣˋ) 自(ㄗˋ) 泯(ㄇㄧㄣˇ)。

Âm Hán Việt:

Huynh đạo hữu, đệ đạo cung; huynh đệ mục, hiếu đạo trung.

Tài vật khinh, oán hà sinh; ngôn ngữ nhẫn, phẫn tự mẫn.

Lời dịch:

Anh thương em, em kính anh; anh em thuận, hiếu trong đó.

Nhẹ tiền bạc, oán nào sinh; lời nhường nhịn, tức giận mất.

Từ vựng:

(1) huynh đạo (兄道): đạo làm anh. Đạo: đạo lý, phép tắc.

(2) hữu (友): hữu ái, thương yêu.

(3) cung (恭): cung kính.

(4) mục (睦): hòa mục, hòa thuận, vui vẻ.

(5) khinh (輕): xem nhẹ, xem thường.

(6) oán (怨): oán hận.

(7) hà sinh (何生): từ đâu mà sinh? Hà: chỗ nào, nơi nào, ở đâu. Sinh: sản sinh, sinh ra.

(8) nhẫn (忍): nhẫn nhịn, nhường nhịn.

(9) phẫn (忿): phẫn nộ, căm phẫn, tức giận.

(10) mẫn (泯): tan biến, tiêu tan, mất đi, phai mờ, tiêu biến.

Lời giải thích:

Anh phải thương yêu em, em phải kính trọng anh; anh em sống chung hòa thuận, hiếu đạo tự có ở bên trong.

Anh em với nhau mà có thể xem thật nhẹ của cải vật chất thì oán hận làm sao (từ đâu) nảy sinh được? Giữa hai bên lời nói ra càng nhẫn nhịn, nhường nhịn nhau thì tức giận sẽ tự nhiên tan biến.

Câu chuyện tham khảo:

Củi đậu nấu đậu, Tào Thực làm thơ trong bảy bước

Tào Phi (曹丕, còn gọi là Nguỵ Văn Đế) là vị hoàng đế đầu tiên của nước Nguỵ, một trong ba nước trong thời Tam Quốc ở Trung Quốc. Ông có hai em trai là Tào Chương (曹彰) và Tào Thực (曹植), đều được Biện Thái hậu (卞太后) sinh ra. Tào Phi sau khi kế thừa ngai vàng từ Ngụy Võ Đế Tào Tháo, do đố kỵ với sự dũng cảm cường tráng của Nhậm Thành Vương Tào Chương nên ông đã dụ dỗ em trai ăn táo độc, Thái hậu giải cứu nhưng không kịp. Tào Phi lại muốn hại thêm cả Đông A Vương Tào Thực, Thái hậu bèn bảo: “Ngươi đã giết con trai Nhậm Thành của ta, ngươi không được lại giết tiếp con trai Đông A của ta nữa!”

Ngụy Văn Đế đã ra lệnh cho em trai Tào Thực trong vòng bảy bước chân phải làm một bài thơ, nếu không làm được sẽ phải nhận trọng hình. Tào Thực lập tức làm thơ đáp lại (mượn hình ảnh dùng cành đậu nấu hột đậu để ám chỉ việc huynh đệ tương tàn):

Chử đậu trì tác canh, lộc thị dĩ vi trấp.

Cơ tại phủ hạ nhiên, đậu tại phủ trung khấp;

Bản tự đồng căn sinh, tương tiễn hà thái cấp?

Tạm dịch:

Đun đậu nấu làm canh

Xay đậu để lấy nước

Cành đậu đốt dưới nồi

Hạt đậu khóc trong nồi

Vốn một gốc sinh ra

Sao đốt nhau gấp quá?

Ngụy Văn Đế nghe xong mặt lộ vẻ xấu hổ, cảm thấy vô cùng hổ thẹn, bèn tha cho Tào Thực. (Trích từ Thế Thuyết Tân Ngữ của Lưu Nghĩa Khánh nước Tống thời Nam Bắc Triều).

Bản ghi âm tiếng Trung:

http://media.zhengjian.org/media/2008/11/12/dizigui-08.mp3

Dịch từ:

http://big5.zhengjian.org/node/44710

https://www.epochtimes.com/b5/10/4/12/n2874418.htm