Tài liệu giáo khoa văn hóa (Sơ cấp): “Tam Tự Kinh” (1)

Tác giả: Tổ biên tập tài liệu giáo khoa văn hóa Chánh Kiến

[Chanhkien.org]

Bài 1

Nguyên văn:

人(rén) 之(zhī) 初 (chū)，性(xìng) 本(běn) 善(shàn)，
性(xìng) 相(xiāng) 近(jìn)，習(xí) 相(xiāng) 遠(yuǎn)。
苟(gǒu) 不(bú) 教(jiào)，性(xìng) 乃(nǎi) 遷(qiān)，
教(jiào) 之(zhī) 道(dào)，貴(guì) 以(yǐ) 專(zhuān)。

Nhân chi sơ, Tính bản thiện,
Tính tương cận, Tập tương viễn.
Cẩu bất giáo, Tính nãi thiên,
Giáo chi đạo, Quí dĩ chuyên.

Tạm dịch:

Con người mới sinh ra, bản tính vốn hiền lành,
Tính ban sơ giống nhau, thói quen dần khác xa.
Nếu chẳng được giáo dục, bản tính sẽ đổi dời,
Đường lối để giáo dục, quý ở sự chuyên cần.

Từ vựng

(1) Chi (之)：từ dùng để chỉ một quan hệ sở hữu hoặc cái toàn bộ bao hàm một phần (chỉ đến từ đằng trước)
(2) sơ (初)：lúc đầu, sơ khai
(3) tính (性)：bản tính, đặc tính
(4) bản (本)：bản, nguyên lai
(5) thiện (善)：tốt, lành
(6) tương (相)：nhau, so với
(7) cận (近)：gần
(8) tập (習)：học, tiếp xúc với môi trường
(9) viễn ( 遠)：xa, khác
(10) cẩu (苟)：nếu
(11) giáo (教)：dạy, hướng dẫn
(12) nãi (乃)：có thể
(13) thiên (遷)：thay đổi
(14) đạo (道)：con đường, phương pháp, đạo
(15) quí (貴)：quan trọng nhất
(16) chuyên (專)：tập trung, chuyên cần

Giải nghĩa văn tự

Bản tính tiên thiên của con người là thiện. Bản tính thiện này mang con người đến gần với nhau khi họ còn trẻ. Nhưng khi lớn lên, học từ xã hội và tiếp xúc với môi trường xung quanh, họ lớn lên theo cách tách riêng ra và trở nên khác nhau. Nếu họ không nhận được sự hướng dẫn đúng đắn, họ có thể bị lệch khỏi bản tính thiện nguyên thủy. Để học và dạy, chuyên cần là quan trọng nhất, nếu không nỗ lực của người đó sẽ không mang lại kết quả.

Câu hỏi thảo luận:

1. Thuật ngữ ‘chi sơ’ ý nói lên điều gì? Có phải bản tính con người sở hữu vào lúc sinh ra? Hay nó là bản tính của sinh mệnh?

2. Học là gì? Khi nào chúng ta học? Học như thế nào? Từ điều gì và từ ai chúng ta học? Chúng ta chỉ học trong sách vở?

3. Những gì chúng ta học sau khi sinh ra luôn làm cho chúng ta tốt hơn? Học từ những người xung quanh chúng ta có làm chúng ta xấu đi?

4. Làm sao chúng ta duy trì được bản tính thiện nguyên thủy?

5. Chuyên cần nghĩa là sao? Vì sao nó quan trọng? Sự thiếu chuyên cần làm cho chúng ta bị lệch khỏi bản tính thiện nguyên thủy như thế nào?

Câu chuyện

Chu Xứ trừ tam quái

Ngày xưa, vào triều Tấn ở Trung Quốc, ở một làng nhỏ của Nghĩa Hưng, có một người thanh niên tên gọi là Chu Xứ. Cha mẹ đều qua đời sớm khi cậu còn nhỏ. Cậu lớn lên khỏe mạnh và dũng cảm, nhưng vì cậu ta không được giáo dục và chăm sóc tốt, cậu ta thường đánh nhau với người khác và gây nhiều phiền phức trong làng. Ngày thành tuần, tuần thành tháng, tháng thành năm, những rắc rối mà Chu Xứ [gây ra] trở nên càng tồi tệ. Giống như một quái vật, cậu ta bị xa lánh bởi tất cả những người trong làng.

Một ngày nọ khi anh ta đi tản bộ xuống phố, anh thấy một đám đông đang nói chuyện một cách nghiêm trọng về việc gì đó. Tò mò, anh ta ghé lại gần. Nhưng đám đông tản đi khi thấy anh ta đến gần. Cảm thấy một chút bực mình, anh ta tóm lấy một người già và hỏi, ” Mọi người đang nói về điều gì?” Ông già trả lời trong sự sợ hãi, “Làng này đang bị tấn công bởi 3 con quái vật. Một là con hổ ở Nam Sơn. Một con khác là giao long ở Trường Kiều Hà. Chúng giết rất nhiều người…”. Không đợi người đàn ông già nói xong, Chu Xứ hét to lên, “Là hổ hay giao long, chúng ta không có gỉ phải sợ. Tôi sẽ giết những quái vật này trong tức khắc.” Liền lập tức sau khi lập lời thề, anh ta bắt đầu thực hiện phận sự.

Khi anh ta đến Nam Sơn, Chu Xứ tìm hổ khắp nơi trên núi. Sau một hồi tìm kiếm lâu dài, cuối cùng anh ta đã tìm được dấu vết của con vật hung ác. Nhưng sự vui mừng kéo dài không lâu, con hổ đã ẩn trong bóng cây và nhảy qua đầu anh ta với những chiếc răng bén như dao cạo. Nhưng trước khi con hổ kịp có cơ hội đáp xuống đất, trong nháy mắt, Chu Xứ đã quay lại, nhảy lên trên lưng hổ. Với tất cả sức mạnh của mình, Chu Xứ đã nắm nhanh được đầu con hổ và đập nó vào tảng đá sắt bén, cho đến khi nó chết. Trước khi Chu Xứ kịp lấy lại hơi, anh ta bắt đầu đi đến Trường Kiều Hà. May mắn thay, anh ta không phải mất thời gian lâu để tìm con giao long độc ác. Anh thấy giao long đang tắm nắng trên hòn đảo giữa sông. Chu Xứ âm thầm bơi ra đảo, bò đến sau con thú, và chụp lấy cổ nó mà làm cho nghẹt thở. Nhưng giao long thì khỏe hơn cọp và ném Chu Xứ vào cái cây. Chu Xứ không để yên và rít lên, “ta sẽ không để yên cho cổ ngươi cho đến khi ngươi ngừng thở!”. Không kể là nó đã chiến đấu thế nào, con giao long không thể thoát khỏi sự kiềm chặt của Chu Xứ. Sau 3 ngày 3 đêm cuối cùng con thú đã chết. Kiệt sức, Chu Xứ lăn ra ngủ và không tỉnh dậy liền trong 2 ngày 2 đêm.

Những lời bàn tán nhanh chóng truyền đi trong làng rằng Chu Xứ đã giết được các quái vật và chết sau khi kiệt sức. Họ tổ chức linh đình trong 3 ngày 3 đêm, và cuối buổi lễ tất cả đều hát hân hoan, “3 con quái vật đã chết, 3 con quái vật đã chết. Hoan hô, hoan hô, hoan hô!”. Khi những người làng đang hát, Chu Xứ trở về nhà. Chỉ khi đó anh ta mới nhận ra rằng những người trong làng xem anh như quái vật thứ ba.

Chu Xứ cảm thấy xấu hổ vô cùng và nguyện sẽ cải tà quy chính. Anh ta muốn thay đổi và trở thành một người tử tế. Anh nhờ một người thầy giỏi là Lục Vân để dạy anh, và sau đó, Chu Xứ hiến dâng cả đời để học. Cuối cùng anh ta đã trở thành một vị quan có vị trí cao và phục vụ mọi người một cách trung thành.

Viết nhận thức:

1. Nếu em là Chu Xứ, em sẽ cảm thấy thế nào khi nhận ra rằng người trong làng nghĩ rằng mình là một quái vật?

2. Làm sao Chu Xứ tiêu diệt con quái vật thứ ba bằng với chính mình?

3. Em phản ứng thế nào khi bị người khác phê bình?

Dịch từ:

http://www.zhengjian.org/zj/articles/2007/1/7/41692.html
http://www.pureinsight.org/node/5625

Xem tiếp: Phần 2