Tài liệu giáo khoa văn hóa (Sơ cấp): “Tam Tự Kinh” (10)

Biên soạn: Tổ biên tập tài liệu giáo khoa văn hóa Chánh Kiến

Chế tác: Nhóm làm phim hoạt hình Tam Tự Kinh

Âm nhạc:

– Chánh Kiến Thiên Âm (http://www.zhengjian.org/music)

– Trần Đông (http://tonychenmusic.com)

Tiếp theo: Bài 9

[ChanhKien.org]

Bài 10

Nguyên văn

稻(dào) 粱(liáng) 菽(shú)，麦(mài) 黍(shǔ) 稷(jì)，

此(cǐ) 六(liù) 谷(gǔ)，人(rén) 所(suǒ) 食(shí)。

马(mǎ) 牛(niú) 羊(yáng)，鸡(jī) 犬(quǎn) 豕(shǐ)，

此(cǐ) 六(liù) 畜(chù)，人(rén) 所(suǒ) 饲(sì)。

Phiên âm Hán Việt

Đạo lương thục, mạch thử tắc,

Tử lục cốc, nhân sở thực.

Mã ngưu dương, kê khuyển thỉ,

Tử lục súc, nhân sở tự.

Tạm dịch

Lúa, kê, đậu, lúa mạch, lúa nếp cao lương,

Là sáu loại đồ ăn của con người.

Ngựa, trâu, dê, gà, chó lợn,

Là sáu loài vật mà con người nuôi

Từ vựng

(1) Đạo (稻): chỉ cây lúa, hạt lúa sau khi tách vỏ thì gọi là gạo (đại mễ).

(2) Lương (粱): thường gọi là Túc, chính là kê (tiểu mễ), hạt sau khi tách vỏ thì được hạt gạo kê .

(3) Thục (菽): tên gọi chung các loại đậu (đỗ)

(4) Mạch (麦): lúa mạch; mạch có nhiều loại gồm lúa mì (tiểu mạch), đại mạch, mạch đen, yến mạch, v.v.

(5) Thử (黍): lúa nếp, lá mỏng dài và nhọn, có lông thô, gân lá song song, hạt trắng hoặc vàng, có chất dính.

(6) Tắc (稷): lúa nếp; có hai loại, loại có nhựa dính gọi là thử (黍), loại không dính gọi là tắc (稷), hiện nay gọi là Cao lương. (Ngày xưa cho rằng lúa tắc quý nhất trong trăm giống lúa, cho nên gọi thần lúa là tắc.)

(7) Cốc (谷): tên gọi chung của lương thực

(8) Sở (所): trong bài chỉ nghĩa “là” hoặc “được”

(9) Thực (食): đồ ăn

(10) Khuyển (犬): chó

(11) Thỉ (犬): lợn

(12) Súc (畜): loài vật mà con người nuôi dưỡng

(13) Tự (饲): nuôi, chăn nuôi

Dịch nghĩa

Lúa, kê, đậu, lúa mạch, ngô, cao lương là sáu loại lương thực chính của con người. Ngựa, trâu, dê, gà, chó ,lợn là sáu loài động vật được con người nuôi dưỡng.

Tương truyền khi con người trải qua nạn đại hồng thủy, Thiên thần đã giúp đỡ con người trải qua khó khăn bằng cách mang sáu loại lương thực và sáu loài vật đó xuống nhân gian, đồng thời dạy con người cách chăn nuôi trồng trọt. Đây là sự từ bi của Thần đối với con người, từ đó khiến con người có thể tự lực cánh sinh, đồng thời lục súc và lục cốc cũng đã trở thành những thứ không thể thiếu trong đời sống thường ngày của con người.

Thảo luận vấn đề

Trên thế giới, mỗi khu vực hay mỗi quốc gia sẽ có khí hậu, thổ nhưỡng, phong tục tập quán khác nhau, hãy kể ra những lương thực thực phẩm chính ở mỗi khu vực hay quốc gia mà em biết. Thử nghĩ xem, sáu loài vật kể trên có những đóng góp gì cho con người nào?

Câu chuyện “Nguồn gốc của lúa gạo”

Ngày xửa ngày xưa, trên mặt đất vẫn chưa có ruộng đồng và nhà cửa, chỉ toàn là rừng rậm hoang sơ. Khi đó con người vẫn còn sống dựa vào săn bắt và hái lượm. Rồi một hôm, bỗng nhiên trời như bị nứt ra, mưa lớn trút xuống ngày đêm không ngừng, tạo thành một trận lũ lụt lớn chưa từng có.

Rất lâu sau đó nước lũ mới rút, nhưng những động vật nhỏ đều bị nước lũ nhấn chìm, hoa quả cũng bị hư hỏng hết. Có người đi săn bắt để kiếm ăn nhưng lại bị loài khác ăn thịt, không có gì để ăn nên rất nhiều người đã bị chết đói. Loài người đáng thương chỉ biết cau mày ủ dột, không nghĩ được cách nào để vượt qua khó khăn.

Lúc này, trên một hòn đảo ở phương đông, nơi có nhiều Thiên thần ở đó, họ tận mắt chứng kiến đồ ăn của con người ngày càng khan hiếm. Họ vô cùng thương cảm với con người, thế là họ bàn nhau để giúp đỡ con người vượt qua khó khăn.

Sau cuộc họp bàn đó, họ phái Phục Hy dạy con người chăn nuôi, Thần Nông dạy con người trồng trọt. Trâu và ngựa chăm chỉ chịu khó được sai giúp con người cày bừa và kéo xe; còn sữa dê có thể là thức uống để con người bổ sung chất dinh dưỡng; gà thì mỗi buổi sáng sớm có thể gáy để đánh thức con người dậy bắt đầu ngày mới để làm việc; mặc dù lợn chỉ biết ăn và ngủ, nhưng có thể cung cấp thịt để làm thức ăn cho con người; còn chó thì lại trung thành trông giữ nhà.

Các hạt lúa trong thế giới của Thần, vốn ra dày đặc chi chít từ gốc tới ngọn của cây lúa, hơn nữa các hạt lúa chín cũng rất dễ rụng. Vấn đề là, các hạt lúa đưa đến nhân gian phải đi qua vùng biển lớn, các hạt lúa nhỏ bé thế này thì vận chuyển thế nào đây? Và do ai mang đi đây?

Về sau, các Thiên thần quyết định, để tránh bị rơi rụng trong quá trình vận chuyển đến nhân gian, các hạt lúa nhất định phải được cho dính lên khắp thân của ai gánh vác trách nhiệm để mang đi. Sau đó họ hỏi sáu loài trâu, ngựa, dê, gà, chó, lợn xem có loài nào muốn hoàn thành nhiệm vụ khó khăn này không.

Đầu tiên là câu trả lời gượng gạo của bò: “Tôi thân xác tuy to, nhưng chỉ biết dùng sức, e là không thể hoàn thành nhiệm vụ này. Tôi thấy hay là để cho ngựa nhanh nhẹn đảm nhận đi!”

Ngựa vừa nghe thấy thế đã vội nói: “Lông trên người tôi trơn bóng thế này, e là chẳng dính được hạt lúa nào đâu, hay là bảo gà làm!” Ngựa chỉ về phía gà đang đứng trên lưng mình.

Lúc này, gà liền lắc đầu nói: “Không được, không được! Tôi nhỏ con thế này thì mang được bao nhiêu chứ.”

Rồi đến lượt dê và lợn cũng đưa ra lý do từ chối. Lúc đó, chỉ có chó nghĩ đến cảnh con người sắp chết đói, trong lòng thấy thương xót nói: “Con người thật đáng thương, hãy để tôi đảm nhận nhiệm vụ này!”

Các Thiên thần vui mừng vỗ về chó và dặn dò: “Trên đường đi nhất định phải thật cẩn thận, những hạt lúa giống trên người ngươi còn sót bao nhiêu, sẽ quyết định việc sau này khi trồng tại nhân gian một cây lúa sẽ ra được bấy nhiêu hạt đấy!”

Thế rồi, chó liền làm cho thân mình ướt sũng, rồi đến bên đống thóc lăn lộn để cho từng hạt thóc vàng ươm dính lên người mình, sau đó cả nhóm sáu loài vật cùng xuất phát. Trên biển lớn mênh mông, từng con sóng dữ đã cuốn trôi dần từng hạt thóc trên người chó. Để bảo vệ những hạt giống quý giá này, chó đã dùng hết sức khom người dựng thẳng đuôi cố gắng vượt qua từng ngọn sóng.

Trải qua chặng đường gian nan, cuối cùng sáu loài đã đến nhân gian, đáng tiếc là những hạt thóc trên người chó đã bị sóng cuốn gần hết, chỉ còn sót lại một ít dính trên cái đuôi được giơ cao của chó.

Từ đó, cây lúa được trồng rộng dãi trong nhân gian, con người đã có những hạt cơm thơm ngon để ăn và không còn lo bị chết đói nữa. Nhưng bởi vì chỉ còn những hạt dính trên đuôi chó được giơ cao và không bị sóng cuốn mất là được mang đến nhân gian, nên về sau các cây lúa trồng trên mặt đất cũng chỉ ra có một bông ở trên ngọn mà thôi.

Về sau, vì để báo đáp công ơn của chó, con người cũng cho chó được ăn cơm. Còn trâu ngựa dê thì chỉ được ăn rơm rạ, gà và lợn thì chỉ được ăn cám!

Trong cuộc sống, chó là người bạn trung thành nhất của con người, đuôi của nó nhìn trông giống như bông lúa nặng trĩu hạt. Từ câu chuyện trên, chúng ta có thể thấy được sự vất vả trong quá trình đưa các hạt lúa giống đến nhân gian, cũng giống như những người nông dân vất vả bỏ ra biết bao mồ hôi công sức để làm ra từng hạt thóc. Do đó, chúng ta cần phải biết trân quý từng hạt lúa, hạt gạo đấy !

Phim hoạt hình

Viết về tâm đắc

(1) Ngoài việc làm lương thực chính trong bữa ăn hàng ngày ra, bạn có biết lúa gạo còn được dùng vào việc gì nữa không?

(2) Hãy kể về công đoạn người nông dân trồng và làm ra hạt lúa, hạt gạo.

Dịch từ: http://www.zhengjian.org/zj/book/html/3zj/3z009.htm