Tài liệu giáo khoa văn hóa (Sơ cấp): “Tam Tự Kinh” (18)

Biên soạn: Tổ biên tập tài liệu giáo khoa văn hóa Chánh Kiến

Chế tác: Nhóm làm phim hoạt hình Tam Tự Kinh

Âm nhạc:

– Chánh Kiến Thiên Âm (http://www.zhengjian.org/music)

– Trần Đông (http://tonychenmusic.com)

Tiếp theo: Bài 17

[ChanhKien.org]

Bài 16

Nguyên văn

有(yǒu) 連(lián) 山(shān)，有(yǒu) 歸(guī) 藏(cáng)，

有(yǒu) 周(zhōu) 易(yì)，三(sān) 易(yì) 詳(xiáng)。

有(yǒu) 典(diǎn) 謨(mó)，有(yǒu) 訓(xùn) 誥(gào)，

有(yǒu) 誓(shì) 命(mìng)，書(shū) 之(zhī) 奥(ào)。

Phiên âm Hán Việt

Hữu liên sơn,

Hữu quy tàng,

Hữu chu dịch,

Tam dịch tường.

Hữu điển mô,

Hữu huấn cáo,

Hữu thệ mệnh,

Thư chi áo.

Tạm dịch

Có Liên Sơn,

Có Quy Tàng

Có Chu Dịch

Nên hiểu kỹ ba kinh dịch này

Có Điển Mô

Có Huấn Cáo

Có Thệ Mệnh

Hàm nghĩa đều sâu xa.

Từ vựng

(1) Liên Sơn (連山)：tên sách, tương truyền là do Phục Hy viết, có truyền thuyết khác cho rằng đây là cuốn sách bói thời nhà Hạ. Sách này lấy quẻ Cấn đứng đầu, Cấn tượng trưng cho núi, cho nên được gọi là Liên Sơn. Sách này đã thất truyền.

(2) Quy Tàng (歸藏)：tên sách, tương truyền là do Hoàng Đế viết, có truyền thuyết khác cho rằng đây là cuốn sách bói của triều Thương. Sách này lấy quẻ Khôn đứng đầu, Khôn tượng trưng cho đất, đất là nơi vạn vật trở về và trú ẩn, cho nên gọi là Quy Tàng. Hiện đã thất truyền.

(3) Châu Dịch (周易)：tên sách, dịch có nghĩa là biến hóa, khởi nguồn của Châu Dịch là Hà Đồ và Lạc Thư. Châu Dịch (hay Chu Dịch) là do Châu Văn Vương suy diễn tiên thiên bát quái của Phục Hy thành hậu thiên bát quái.

(4) Tam Dịch (三易)：chỉ ba cuốn Liên Sơn, Quy Tàng và Chu Dịch.

(5) Tường (詳)：chi tiết, đầy đủ.

(6) Điền Mô (典谟)：tên chương của cuốn Thượng Thư. Điển là bài viết ghi chép lại những sự tích của các đế vương, Mô là kể lại những lời bàn bạc kiến nghị của quần thần.

(7) Huấn Cáo (訓誥)：tên chương của cuốn Thượng Thư. Huấn là chỉ những lời dạy bảo, Cáo là chỉ những lời khuyên răn, những lời khích lệ.

(8) Thệ mệnh (誓命)：tên chương của cuốn Thượng Thư. Thệ là chỉ những lời tuyên thệ, Mệnh là chỉ những chiếu lệnh của quân vương.

(9) Thư (書)：chỉ cuốn Thượng Thư.

(10) Áo (奥)：ảo diệu tinh thâm

Dịch nghĩa

Ba cuốn sách Liên Sơn, Quy Tàng, Chu Dịch được gọi là “Tam Dịch”. Chúng sử dụng hình thức các quẻ bói để thể hiện đạo lý biến hóa của mọi sự vật trong vũ trụ, đồng thời chỉ dạy con người làm thế nào để an thân và lập nghiệp.

Điển, Mô, Huấn, Cáo, Thệ, Mệnh được gọi chung là “Thượng Thư”, là các chương của Thư Kinh, nội dung bao hàm những đạo lý rất kỳ diệu và huyền bí.

Thảo luận vấn đề

(1) Bạn có thích coi bói không? Tại sao?

(2) Bạn có tin mỗi người đều có số mệnh của mình không? Con người cần đối đãi như thế nào với “vận mệnh”?

Câu chuyện: Hai giấc mơ của tú tài

Có một tú tài lần thứ ba lên kinh tham gia khoa cử, trước hôm thi hai ngày anh ta có hai giấc mơ. Giấc mơ thứ nhất là mơ thấy mình trồng rau cải trên tường; giấc mơ thứ hai là mơ thấy mình đang đội nón dưới trời mưa nhưng tay vẫn còn cầm ô để che.

Tú tài nghĩ hai giấc mơ này có lẽ còn có ý nghĩa sâu xa gì khác nữa, thế là anh ta liền nhanh chóng đi tìm thầy bói để giải giấc mơ. Thầy bói vừa nghe thấy, liên tiếp vỗ đùi nói: Anh hãy về nhà đi thôi. Anh nghĩ xem, trên tường cao mà đi trồng rau chẳng phải là phí công hay sao? Đầu đội nón rồi mà lại còn che ô chẳng phải là thừa hay sao?

Tú tài vừa nghe xong, trong lòng không còn hy vọng, quay lại quán trọ thu dọn đồ đạc chuẩn bị về nhà. Chủ quán trọ thấy vậy lấy làm lạ bèn hỏi: Ngày mai anh mới thi cơ mà, sao hôm nay đã về quê vậy?

Tú tài nói rõ đầu đuôi xong, chủ quán trọ lại vui mừng: Ta lại thấy khác, lần này anh nhất định phải ở lại để thi. Anh nghĩ xem, trên tường cao mà trồng rau chẳng phải là đỗ cao hay sao? Đầu đội nón tay che ô chẳng phải nói rõ rằng lo trước không sợ tai họa sao?

Tú tài nghe xong, cảm thấy rất có lý, thế là tinh thần phấn khởi tham gia kỳ thi, quả nhiên cậu đã đỗ thám hoa.

Phim hoạt hình

Viết về tâm đắc　

Suy nghĩ khác nhau sẽ dẫn tới những kết quả hoàn toàn khác nhau, xem xong câu chuyện ngụ ngôn này xong, bạn có rút ra được điều gì? Hãy viết về suy nghĩ của bạn?

Đáp án tham khảo

Suy nghĩ của một người sẽ ảnh hưởng tới tương lai của bản thân người đó. Người có suy nghĩ tích cực, thì sẽ nhìn thấy một trăm phần trăm cơ hội; người có suy nghĩ tiêu cực thì mãi mãi chỉ nhìn thấy 99% phần việc chưa làm xong. Người tích cực giống như ánh Mặt Trời, chiếu rọi tới đâu nơi đó sẽ sáng; người tiêu cực thì lại giống như mặt trăng, mùng một ngày rằm khi tròn khi khuyết. Một niệm sai biệt sẽ đưa tới kết quả hoàn toàn khác nhau, do đó chúng ta sao cần phải chú ý tới từng lời nói và cử chỉ của mình trong cuộc sống hàng ngày.