Thành ngữ điển cố: “Trừng tiền bí hậu”

Trịnh Trọng chọn lọc giới thiệu

[ChanhKien.org]

‘Trừng tiền bí hậu’ xuất phát từ câu ‘Tử kỳ trừng nhi bí hậu hoạn’ trong “Kinh Thi • Chu Tụng • Tiểu Bí”. Trừng là khuyên răn, bí là cẩn thận. Thành ngữ này có ý là rút ra bài học từ sai lầm trước đây, cẩn thận xử lý mọi việc, thì sẽ không đến nỗi tái phạm kiểu sai lầm đó nữa.

Vị vua khai quốc nhà Chu là Chu Vũ Vương đăng cơ thời gian không lâu thì qua đời. Con ông là Chu Thành Vương kế vị. Bởi vì Thành Vương tuổi còn quá nhỏ, nên mọi việc do em trai Vũ Vương là Chu Công Cơ Đán hiệp trợ, xử lý việc quốc gia đại sự.

Hai em trai khác của Vũ Vương là Quản Thúc Tiên và Thái Thúc Độ đều rất bất mãn về việc này. Họ đi khắp nơi đồn đại, vu tội Chu Công giúp việc cho Thành Vương nhằm mục đích là muốn thừa cơ hội phế trừ Thành Vương, cướp đoạt vương vị.

Chu Công là người đối đãi với người khác trung tín thành thực, bụng dạ rộng rãi, sau khi nghe xong những lời đồn thổi đó, để không chiêu mời thị phi, liền rời khỏi kinh đô, ra ở vùng đất bên ngoài để tránh hiềm nghi.

Thành Vương tuổi nhỏ không hiểu chuyện, còn cho rằng Chu Công muốn cướp quyền, cũng không giữ lại, để ông rời ra vùng đất bên ngoài.

Quản Thúc Tiên và Thái Thúc Độ thấy Chu Công rời khỏi Thành vương, liền âm thầm cấu kết với con trai vua Trụ nhà Ân là Võ Canh phát động phản loạn, ý đồ cướp vương vị. Chu Thành Vương nhận được mật cáo, vội vàng triệu tập đại thần thương nghị, ai cũng không tìm ra biện pháp. Thành Vương sốt ruột ở trong cung đứng ngồi không yên, chẳng biết làm thế nào mới được.

Lúc này, một đại thần nảy ra ý kiến, tâu: “Việc này, chỉ có Chu Công mới có biện pháp xử lý!” Thành Vương nghe xong, mắt sáng bừng: “Đúng vậy! Cần nhanh đến mời Chu Công về!”

Chu Công về tới, Thành Vương lập tức mệnh lệnh Chu Công mang binh đông chinh, thảo phạt phản tặc. Sau ba năm gian khổ chinh chiến, phản loạn rốt cục bị Chu Công dẹp xong. Tiếp theo, Chu Công lại trung thành tận tụy thay Thành vương xử lý quốc gia đại sự vài năm, suốt cho đến khi Thành Vương trưởng thành, liền đem chính quyền giao trả lại cho Thành Vương, để Thành Vương tự gánh vác triều chính.

Vào ngày chính thức tiếp quản triều chính, Chu Thành Vương đến tông miếu làm lễ tế tổ tiên. Khi thực hiện nghi thức tế tự, Chu Thành Vương hướng về văn võ đại thần. Ông nhớ lại bài học lịch sử trước đây, bèn nói: “Ta nhất định phải ‘trừng tiền bí hậu’ (từ bài học trước đây, tiếp thu giáo huấn, cẩn thận xử lý mọi việc, để tránh lại gặp tai họa).”

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/75335