Thành ngữ điển cố: “Ngựa xe như nước”

Trần Tất Khiêm chỉnh lý

[Chanhkien.org]

[Giải nghĩa] “Xa thủy mã long” – xe nối nhau đi giống như nước chảy, ngựa nhiều đến mức rồng rắn nối đuôi nhau xếp thành hàng dài. Xe ngựa qua lại không ngừng. Hình dung cảnh tượng phồn hoa náo nhiệt.

[Câu ví dụ] Thượng Hải vốn là thành phố thương nghiệp phồn hoa, quanh năm ngựa xe như nước, vô cùng náo nhiệt, làm người ta ai cũng muốn ghé. Ngày nay do Trung cộng tham lam hủ bại, ô uế không có điểm dừng, khiến cho người ta ghê tởm.

[Cận nghĩa / phản nghĩa] Môn đình nhược thị, xa mã huyên điền / Môn khả la tước, môn đình lãnh lạc

Thành ngữ này xuất xứ từ “Hậu Hán Thư • Minh Đức Mã Hoàng hậu kỷ”. Vào thời Đông Hán, con gái của Phục Ba tướng quân Mã Viện là Mã Thị năm 13 tuổi thì được chọn tiến cung. Năm 60, bà được lập làm hoàng hậu của Hán Minh Đế. Mã hoàng hậu trung thành với triều đình, hơn nữa yêu cầu đối với tự mình rất nghiêm khắc. Sau khi Hán Minh Đế qua đời, Hán Chương Đế lên thay, Mã hoàng hậu được tôn làm hoàng thái hậu. Hán Chương Đế rất kính yêu Mã hậu, muốn phong quan gia tước cho các anh em của bà. Mã hậu biết được việc này, khuyên can Chương Đế, phản đối làm như vậy. Không ngờ năm thứ hai thời Hán Chương Đế, trời gây đại hạn, có mấy kẻ siểm nịnh, ton hót a dua tâu với Chương Đế: Bởi vì hoàng thượng không phong quan gia tước cho anh em Mã hậu, cho nên trời mới giáng đại hạn.

Mã hoàng hậu nghe được, lập tức khuyến cáo hoàng thượng: “Mấy anh em nhà ta, cậy vào quyền thế, truy cầu hưởng lạc. Mấy ngày hôm trước, đi ngang qua nhà mẹ đẻ, ta thấy ngoài cửa lớn thì ‘xe như nước chảy, ngựa tựa rồng bơi’, hỏi thăm, tiếp khách, nối liền không dứt. Người giúp việc ở đấy thảy đều mặc quần áo đẹp đẽ lộng lẫy, hơn nữa đều là loại không đâu bì được. Nếu như thêm chức thêm tước cho họ, tuyệt chẳng có chỗ gì tốt cho triều đình.” Hán Chương Đế nghe theo Mã thái hậu khuyến cáo, không phong quan gia tước cho người nhà Mã hậu nữa.

Phong thái đạo đức cao thượng đó của Mã hoàng hậu đã nhận được ngợi khen từ mọi người.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/117469