24 tiết khí (13): Lập đông và Tiểu tuyết

Tác giả: Sử Kha biên tập chỉnh lý

[ChanhKien.org]

Lập đông

Lập đông là tiết khí đầu tiên của mùa đông, bắt đầu vào khoảng ngày 7 hoặc ngày 8 tháng 11 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 225°. Sách Nguyệt lệnh thất thập nhị hậu tập giải viết: “lập là kiến thủy”, lại nói : “đông (冬) cùng âm với chung(终) nghĩa là kết thúc, vạn vật thu tàng”. Lập đông có ý là mùa đông đã đến. Từ xưa sách Lã thị xuân thu thập nhị nguyệt kí đã coi lập xuân, xuân phân, lập hạ, hạ chí, lập thu, thu phân, lập đông, đông chí là tám tiết khí quan trọng nhất trong 24 tiết khí, chúng báo hiệu một cách chuẩn xác, rõ ràng quá trình chuyển đổi của bốn mùa.

Mùa đông (冬) cùng âm với (终) tức là kết thúc. Trung y cho rằng vào mùa đông khí dương trong cơ thể ẩn tàng, khí âm cực thịnh, cỏ cây suy tàn, côn trùng tìm chỗ ẩn náu, hoạt động của vạn vật có xu hướng đình trệ, đi vào trạng thái ngủ đông, nghỉ ngơi dưỡng sức, để chuẩn bị cho mùa xuân bừng bừng sức sống.

Tiểu tuyết

Mỗi năm bắt đầu vào khoảng ngày 22 hoặc ngày 23 tháng 11 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 240° là tiết tiểu tuyết. Sách Nguyệt lệnh thất thập nhị hậu tập giải viết: “Tiểu tuyết là tiết trong tháng 10, trời mưa gặp khí lạnh vì thế mà ngưng kết thành tuyết. Tuyết rơi chưa nhiều đã ngừng”. Nhiệt độ hạ thấp, nước rơi xuống xuất hiện bông tuyết, nhưng lúc này mới là đầu mùa tuyết, tuyết rơi ít. Tiểu tuyết ý nghĩa là tuyết bắt đầu rơi, nhưng tuyết vẫn không nhiều. Từ thời điểm này sẽ dần dần cảm thấy mùa đông đang đến, nhưng ánh mặt trời vẫn đủ, cho nên còn có tên gọi là tiểu xuân.

Thụy tuyết triệu phong niên, sương trọng kiến tình thiên (Tuyết rơi đúng lúc là dấu hiệu của một năm được mùa, sau sương mù trời lại xanh). Tuyết rơi sau tiết tiểu tuyết là tuyết rơi đúng lúc, vì thế gọi là thụy tuyết. Thụy tuyết có lợi cho mùa màng bội thu, cũng có ích cho sức khỏe của con người. Lượng nước trong tuyết chỉ bằng 1/4 lượng nước trong nước thông thường, thường xuyên uống sẽ có lợi cho sức khỏe.

Dịch từ:

https://media.zhengjian.org/media/zjbooks/chinesecalendar/29.html

https://media.zhengjian.org/media/zjbooks/chinesecalendar/20.html