Tác giả: Lưu Như
[ChanhKien.org]
Trong cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới, Konosuke đã dám không sa thải dù chỉ một nhân viên, và đã vượt qua khó khăn một cách thuận lợi. Đồng thời ngay cả khi đang bị bệnh, ông cũng quyết đoán trong việc sử dụng cơ chế phòng ban để làm việc. Ba năm sau, công ty của ông đã phát triển nhanh chóng lên 1000 người. Người ta chỉ có thể khâm phục ý chí, dũng khí và lòng hảo tâm dám tin tưởng vào con người của ông.
Trên thực tế, lòng dũng cảm của Konosuke, đến từ việc ông không ngừng vứt bỏ tư tâm, cũng tức là thoát khỏi lối nghĩ lấy việc bảo vệ lợi ích của bản thân làm trung tâm mà ai ai cùng đều dễ dàng mắc phải. Ông liên tục thể hiện ra trí huệ của mình khi ở trong bước đường cùng, và liên tiếp có được thành công khiến người khác phải kinh ngạc. Ông luôn biến nguy cơ trở thành cơ hội để thành công.
Khi mới bắt đầu, ông cũng không để ý mà cứ thế bước đi trên con đường của mình, mỗi khi gặp phải khó khăn trên đường đi ông lại không ngừng suy nghĩ và phán đoán xem mình nên đi con đường như thế nào, cuối cùng sau khi đạt được thành công vang dội mang tính vận mệnh với chiếc đèn National Lamp và vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng có từ trước đó, ông bắt đầu suy nghĩ xem những ông chủ kinh doanh chân chính, những nhà sản xuất chân chính rốt cuộc nên làm thế nào để nhận thức được giá trị của bản thân và ý nghĩa tồn tại của họ trên thế giới này.
Khai sinh ra triết học “nước máy”
Cái gọi là triết học “nước máy”, chính là khiến cho những sản phẩm của mình trở nên phong phú như nước máy chảy vào từng hộ gia đình, với mức giá phù hợp với khả năng chi trả của một người bình thường nhất. Sau cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới năm 1932, Konosuke đã quyết định lấy năm đó là “Năm đầu tiên thành lập công ty”, nghĩa là từ năm này trở đi, ông đã xác định rõ sứ mệnh và thiên mệnh thành lập công ty của mình.
Trong xã hội Nhật Bản, đối với cuộc đời, từ xa xưa người ta vẫn luôn tín phụng câu nói “Ngũ thập nhi tri thiên mệnh” của Khổng Tử. Do vậy trong dân gian mới lưu truyền quan niệm truyền thống, cho rằng ai ai cũng đều có thiên mệnh. Sau khi Konosuke trải qua lần kỳ ngộ với hòn đá thử thách, ông nhớ lại những khó khăn mà mình từng trải qua, ông bắt đầu cảm thấy kinh doanh không chỉ là việc bán những thứ mà mình sản xuất ra, sau đó kiếm được lợi ích. Vậy thì ý nghĩa hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp rốt cuộc nằm ở đâu?
Người ta kể rằng, vào một ngày giữa mùa hè nóng nực, Konosuke đang đi bộ trên đường phố thì thấy một người kéo xe xích lô thản nhiên mở vòi nước máy ở trong sân nhà người khác và uống nước. Ông chợt nghĩ, rõ ràng dùng nước máy là mất tiền, vậy tại sao mọi người lại chẳng bận tâm mà có thể thoải mái sử dụng nó đến vậy? Cứ suy nghĩ như vậy, đột nhiên ông hiểu ra: Là bởi vì nước máy, thực tế nó quá rẻ, hơn nữa mang đến lợi ích cho hàng ngàn vạn hộ gia đình, ai ai cũng không thể sống thiếu nước. Nếu như những sản phẩm mà chúng ta sản xuất ra cũng giống như nước máy, mang đến lợi ích cho mọi người, giá cả phải chăng, mọi người đều thấy cần thiết, vì vậy mà cảm thấy cuộc sống trọn vẹn hơn, đó chẳng phải chính là ý nghĩa tồn tại của các nhà sản xuất chúng ta sao?
Nếu như có thể nhờ đó làm cho tài nguyên vật chất của người dân trở nên phong phú, thoát khỏi nghèo khó, cuộc sống trở nên sung túc, không còn chịu khổ, vậy đây chẳng phải là ý nghĩa công việc của chúng ta hay sao?
Vì vậy, ông đặt tên cho ý tưởng kinh doanh mà ông học được từ nước máy là triết lý nước máy. Cũng giống như một người, nếu không có nguyên tắc làm người, thì sẽ mất phương hướng và mục tiêu đúng đắn, do vậy một doanh nghiệp cũng cần phải có mục tiêu dài hạn và sứ mệnh lớn lao của mình. Mang theo ý tưởng cao quý, mới thấy được ý nghĩa của sự tồn tại và có được sự công nhận của mọi người.
Ông quyết định truyền đạt ý tưởng của mình cho tất cả các cán bộ nhân viên, đồng thời lấy ngày mùng 5 tháng 5 năm đó, là năm đầu tiên thành lập công ty, kể từ đó ngày này chính là ngày kỷ niệm thành lập công ty Matsushita (Tập đoàn Panasonic ngày nay).
Bài phát biểu chân thành về sứ mệnh
Vậy, rốt cuộc ông đã nói những gì với nhân viên của mình? Ông đã đứng trước toàn thể nhân viên công ty, nói ra những lời mà không ai vào thời điểm đó có thể tưởng tượng được: “… Sứ mệnh của nhà sản xuất, chính là vượt lên sự nghèo khó, khiến cho toàn thể xã hội thoát khỏi nghèo đói, và mang tới sự sung túc. Mục đích của sản xuất và kinh doanh, không phải vì để mang lại sự thịnh vượng cho bản thân nhà máy và các cửa hàng mà là thông qua các hoạt động sản xuất kinh doanh của các đại lý bán hàng và nhà máy khiến cho xã hội trở nên giàu có, chỉ khi có được tiền đề như vậy thì sự thịnh vượng của các cửa hàng và nhà máy mới có ý nghĩa, mới có thể khiến cho sự thịnh vượng này của chúng ta có được sự công nhận của thế gian… Sứ mệnh thực sự của công ty Matsushita của chúng ta chính là thông qua việc liên tục sản xuất ra sản phẩm, làm phong phú tài nguyên vật chất cho xã hội, và xây dựng một xã hội hài hòa vui vẻ”.
Những lời nói của ông đã làm xúc động tới mặt bản tính thiện lương của giới doanh nhân và các nhà sản xuất, giúp họ thoát khỏi những giá trị quan cũ của người làm kinh doanh chỉ chú trọng theo đuổi lợi ích. Hóa ra làm kinh doanh cũng có thể trở nên cao thượng như vậy, cũng có thể được người khác tôn trọng, then chốt là tâm thái khi làm việc của bạn là như thế nào. Những lời của Konosuke khiến toàn thể công nhân viên cảm thấy được giá trị và ý nghĩa công việc của mình, có thể làm việc vì để người khác hạnh phúc, đó là vinh diệu cao quý vô thượng xuất phát từ trong tâm mà tự mình đã đạt được trong cuộc đời.
Ai ai cũng đều là người quản lý
Vì vậy, Matsushita đã giữ lại lý niệm và quan niệm truyền thống này, đồng thời ông cũng xem công ty như là công cụ công cộng để mang đến phúc lợi cho người dân, ông xem mỗi một nhân viên đều là người chủ của công ty, tất cả mọi người, bất kể ở vị trí nào đều phải hiểu rõ ý nghĩa và mục đích công việc của mình tại công ty. Cụ thể khi hoàn thành công việc và nhiệm vụ của mình đều phải hiểu rõ lý do vì sao phải làm công việc đó, công việc đó khởi tác dụng gì trong toàn bộ hoạt động kinh doanh của công ty, và vì sao họ cần phải làm như vậy.
Mỗi một cá nhân, Matsushita đều hy vọng họ có thể nắm rõ toàn bộ hoạt động kinh doanh, và hiểu rõ công việc cụ thể của mình. Nói cách khác, mỗi một người đều là nhà quản lý, cho dù bạn chỉ có thể đảm nhận một phần công việc ở trong đó, nhưng đầu tiên bạn phải biết vì sao mình muốn làm việc tại công ty Matsushita, và Matsushita vận hành như thế nào, vị trí và vai trò của bạn ở trong công ty là gì. Bạn phải có tinh thần trách nhiệm với cả công ty.
Chỉ có như vậy mới có thể thực hiện và gắng hết sức hoàn thành mục tiêu của công ty, đồng thời cảm nhận được niềm hạnh phúc, niềm tự hào của một người sản xuất, nếu không họ sẽ trở thành con người trần tục với tầm nhìn thiển cận chỉ biết sống vì để sinh tồn mà thôi. Họ tuyệt đối sẽ không có được cảm giác hạnh phúc từ những giá trị mà chính mình tạo ra.
Vì thế Matsushita công khai tài chính và công khai tình hình cũng như phương hướng hoạt động kinh doanh của công ty, từ đó khiến công ty trở nên minh bạch hơn, giống như pha lê trong suốt. Đây chính là nguyên nhân sinh ra phương pháp quản lý hình pha lê và phương pháp này vẫn không ngừng được phát triển và vận dụng tại công ty Matsushita. Khi bạn không xem công ty như là thứ gì đó của riêng mình, mà coi nó như là một phương tiện để tạo ra giá trị cho toàn thể xã hội, thì tất cả mọi người đều sẽ trân quý công việc, tất cả mọi việc đều là việc chung, mọi người cùng nhau hoàn thành giá trị chung cho cộng đồng, như vậy sẽ khiến cho ai nấy đều tận sức cố gắng và phát huy tài năng của mình. Từ đó nhận được sự tôn trọng, và hiểu rõ nhiệm vụ và ý nghĩa của mình trong đó.
Người ta kể rằng, Konosuke từng hỏi một nhân viên, vì sao bạn muốn làm công việc hiện tại của mình, nó có mục đích và tác dụng gì, người nhân viên đó đã sững sờ và không trả lời được câu hỏi, do vậy Konosuke lại hỏi, cấp trên của cậu không nói cho cậu sao? Người nhân viên đó lắc đầu. Do vậy nhắm vào việc này, Konosuke đã gọi cấp trên của cậu ấy tới, nói với anh ta rằng: khi giao việc cho cấp dưới, thì nhất định phải nói rõ mục đích, nếu không, khi họ không hiểu rõ nguyên do trong đó, sẽ không thể làm việc một cách tích cực được, thậm chí còn làm không tốt, không phát huy được năng lực. Còn nếu như anh nói một cách rõ ràng ý nghĩa công việc của họ sẽ có tác dụng gì trong toàn bộ hoạt động kinh doanh của công ty, thì họ sẽ xử lý công việc linh hoạt, thậm chí có thể phát huy năng lực mà anh không ngờ tới. Họ sẽ làm việc chủ động hơn, nghĩ mọi biện pháp để bản thân làm tốt công việc và có trách nhiệm với công ty. Nếu anh chỉ nói rõ kỹ thuật và cách làm cho họ thì sẽ không phát huy được tính chủ động của nhân viên và năng lực tiềm tàng của họ.
Sáng tạo ra cơ chế phòng ban làm việc
Chính nhờ việc xác định rõ ràng sứ mệnh và giá trị của mình, nên các nhà lãnh đạo của Matsushita mới có thể sáng tạo và vận dụng các phương pháp quản lý tương ứng một cách linh hoạt, ngay cả khi bản thân Konosuke nằm viện không thể chỉ đạo công ty, thì ông cũng có thể yên tâm về việc vận hành công ty. Nói cách khác, việc tách biệt chức vụ và quyền hạn vận hành các hoạt động kinh doanh độc lập, cơ chế phòng ban làm việc tự chịu trách nhiệm về thua lỗ, được cho là do Konosuke tiên phong sáng tạo ra và được ông thực hành, vận dụng sớm nhất.
Điều này có quan hệ trực tiếp với tấm lòng ngay thẳng ôm ấp hoài bão, hy vọng có thể chia sẻ lợi ích cùng mọi người từ lúc mới bắt đầu của ông, mặc dù lúc đó ông vẫn chưa biết gì về sứ mệnh của mình. Vì thế, chính nhờ vào việc ngay từ đầu đã nhất quán cách làm công khai bí mật sản xuất thiết bị điện, công khai tài chính, công khai hoạt động kinh doanh tại công ty, đã giúp ông trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế thế giới, cũng như trong lúc mắc bệnh phải nằm viện và không thể đích thân chỉ đạo mọi người, có thể nhanh chóng phân chia quyền hạn cho các bộ phận và các phòng ban, để mỗi bộ phận có thể tự đảm nhiệm công việc của mình bao gồm: phát triển sản phẩm, quản lý tài chính, giải quyết các việc liên quan tới hoạt động kinh doanh…
Sau khi được phân chia thành các bộ phận phòng ban, mọi người cũng đã quá quen thuộc với những công việc trong các hoạt động kinh doanh công khai, nên cũng không cảm thấy xa lạ, ai ai cũng đều quen thuộc với mô hình kinh doanh của Matsushita, cũng đều biết nên xử lý như thế nào, việc phân chia trách nhiệm cho các bộ phận, không chỉ tăng thêm cho họ sự tự do mà còn mang lại động lực và sự tích cực rất lớn cho họ. Từ thực tiễn này đã bồi dưỡng nên rất nhiều nhà quản lý hàng đầu có thể tự mình gánh vác trách nhiệm dẫn dắt công ty ngay cả khi không có Konosuke ở đó. Sự phát triển to lớn mạnh mẽ của Matsushita, suy cho cùng có liên quan tới tấm lòng hảo tâm vô tư của Konosuke. Cho nên người Nhật Bản thường nói rằng, một người có tấm lòng độ lượng lớn bao nhiêu, thì sẽ có được thành tựu lớn bấy nhiêu.
Người xưa nói rằng: Vô dục tắc cương, nhân giả vô địch (ý nghĩa là: Không có dục vọng thì sẽ mạnh mẽ kiên cường, người nhân từ thì không có kẻ địch). Sự vô tư, không mang theo dục vọng của Konosuke giúp ông có được dũng khí và sự quyết đoán sẵn sàng nghênh đón và đối mặt với khủng hoảng và hoàn cảnh khó khăn. Điều này cũng tạo nên trí huệ trong phương pháp quản lý rất linh hoạt và tự nhiên của ông.
Nói tới những câu chuyện về Konosuke, thực sự có quá nhiều, tất cả những thành tựu sau này của ông, đều đạt được nhờ sự dẫn dắt chỉ đạo của sứ mệnh này. Cho dù nguy hiểm hay sóng gió to lớn đến đâu, cũng nhờ vào tấm lòng muốn tạo phúc cho người dân này mà ông luôn được thế giới công nhận và cứu giúp, một mạch đi hết con đường, cuối cùng trở thành tập đoàn xuyên quốc gia Panasonic lớn mạnh ngày nay. Ông đã sáng lập ra tờ tạp chí PHP, trường tư thục về chính trị và kinh tế, và rất nhiều loại hình trường học giáo dục khác nhau, ông rất coi trọng việc giáo dục cho các thế hệ sau.
Sự đam mê, cống hiến trọn đời cho xã hội và trí tuệ quản lý siêu thường đã mang lại cho ông danh hiệu “Thần kinh doanh”, và hoàn thành sứ mệnh của mình.
Còn có rất nhiều những câu chuyện hay những phương pháp quản lý cụ thể khác của ông, nếu mọi người quan tâm, có thể tự mình tìm đọc những cuốn sách viết về ông. Mọi người cũng sẽ có thể nhận được rất nhiều những gợi ý trong cuộc sống.
(Hết)
