Sự kính sợ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn như thế nào

Tác giả: Makai Allbert / Biên dịch: Triệu Tư Tế

[ChanhKien.org]

Nguồn gốc phổ biến nhất của sự kính sợ có thể khiến bạn ngạc nhiên. (Ảnh: Fei Meng/ The Epoch Times)

Ông Dacher Keltner đã viết trong cuốn sách của mình: “Sự kính sợ: Khoa học mới về sự ngạc nhiên hàng ngày và cách nó có thể biến đổi cuộc sống của bạn” (The New Science of Everyday Wonder and How It Can Transform Your Life) rằng: “Kính sợ là cảm giác được chứng kiến một điều gì đó to lớn vượt qua hiểu biết hiện tại của bạn về thế giới”.

Cảm giác này thường xuất hiện khi quan sát sự vĩ đại của thiên nhiên: những ngọn núi hùng vĩ, cây cối, cồn cát rộng lớn hay đường chân trời trên đại dương bao la.

Tuy nhiên, thiên nhiên không phải là nguồn gây nên sự kính sợ duy nhất, cũng không phải là nguồn phổ biến nhất. Hơn nữa, sự kính sợ vượt xa cảm giác ngạc nhiên hay cảm hứng nhất thời, ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe của chúng ta theo ít nhất năm cách.

Nguồn gốc của sự kính sợ

Mọi người có thể kinh ngạc trước những hiểu biết về triết học, phát minh khoa học, âm nhạc, thiết kế hình ảnh, sự giác ngộ, hiểu biết cá nhân, chiến công ấn tượng, tâm linh và tôn giáo. Ngay cả đơn giản như tìm hiểu về những người thú vị khác cũng kích thích sự kính sợ. Nghiên cứu cho thấy khi những người tham gia xem video về những người truyền cảm hứng như Mẹ Teresa, điều này có thể kích hoạt sự kính sợ.

Để xác định nguồn gốc phổ biến nhất của sự kính sợ, ông Keltner đã tiến hành một thí nghiệm yêu cầu những người tham gia trên toàn thế giới viết những câu chuyện khiến họ cảm thấy kính sợ.

Trong số 2.600 câu chuyện được thu thập, nguồn gốc gây kính sợ phổ biến nhất trên toàn thế giới là vẻ đẹp tinh thần: tính cách cùng đức hạnh hiếm có được thể hiện bằng sự thuần khiết và ý định hành động tốt. Nó bao gồm việc chứng kiến lòng dũng cảm, lòng tốt, sức mạnh hay khả năng vượt qua khó khăn của người khác, ví như, những câu chuyện về những cá nhân liều mạng cứu người lạ hoặc những hành xử thiện lương trong thảm họa.

Vẻ đẹp tinh thần cũng gồm việc mọi người cảm thấy kinh ngạc trước sự khởi đầu và kết thúc cuộc sống. Nhiều bà mẹ cho biết sinh con là mốc gây kinh ngạc quan trọng nhất. Ông Keltner đã viết về một bà mẹ đến từ Nhật Bản kể với ông rằng bà “vô cùng xúc động khi nhận ra trách nhiệm trở thành mẹ, cũng như sự trân quý của sinh mệnh”.

“Từ giờ trở đi, tôi cảm thấy mình sẽ sống hết mình chỉ để chở che cho sinh linh này”, bà kể với ông Keltner.

Một bà mẹ đến từ Nga bày tỏ rằng bà chỉ “muốn ôm cả thế giới” sau khi sinh con. Các ông bố cũng cảm thấy kính sợ. Một người đàn ông đến từ Indonesia viết rằng, “Tôi không thể tin được món quà tuyệt đẹp mà Chúa đã ban tặng cho vợ tôi, và tôi không thể ngừng mỉm cười và cảm thấy phi thường và biết ơn Chúa vì đã ban cho chúng tôi một bé trai”.

Theo ông Keltner, tiền bạc và tài sản không góp phần tạo nên sự kính sợ. Trong một nghiên cứu được bình xét, không ai đề cập đến máy tính xách tay, Facebook hay điện thoại thông minh của họ. Cũng không ai đề cập đến đôi giày Nikes, xe điện Tesla, hay túi Gucci mới của họ. Ông Keltner viết, “Sự kính sợ xuất hiện trong một thế giới tách biệt với thế giới vật chất, tiền bạc, mua sắm và thể hiện địa vị, một cảnh giới vượt ra ngoài những trần tục mà nhiều người coi đó là thiêng liêng”.

Ngôn ngữ của tất cả mọi người

Một bài báo được đăng trên tạp chí Nature phát hiện rằng ở 12 khu vực khác nhau trên thế giới, sự kính sợ kích thích một biểu cảm độc đáo trên khuôn mặt, tương tự các biểu cảm phổ biến như thích thú, hài lòng và đau đớn.

(Ảnh: Shutterstock)

Trong nhiều nền văn hóa, khi sự kính sợ trào dâng trong lòng ai đó, chẳng hạn như khi xem pháo hoa hoặc sao băng, khuôn mặt của người đó sẽ thay đổi, tạo ra cùng một biểu cảm trên khuôn mặt như lông mày cong lên cao, và mắt mở to như thể đang cố gắng hấp thụ mọi chi tiết của cảnh tượng tráng lệ đó. Hàm trễ xuống, miệng hơi há ra, tê liệt trong khoảnh khắc kinh ngạc không nói nên lời. Một nụ cười nhẹ nhàng nở trên khóe môi của người kính sợ đó, khi đầu hơi ngả về phía sau như thể bị kéo bởi một sợi chỉ vô hình.

Một nghiên cứu đã khảo sát các thanh âm mà người ta thốt ra với 16 loại cảm xúc bao gồm kính sợ, tức giận, sợ hãi và buồn bã của 10 nền văn hóa và thậm chí là của người dân một ngôi làng xa xôi ở Bhutan. Người ta ghi lại được những âm thanh kinh ngạc như “whoa” và “wow” với độ chính xác khoảng 90%, khiến sự kính sợ trở thành một trong những cảm xúc được thừa nhận phổ biến.

Sự kính sợ ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào

Sự kính sợ kích hoạt sự khỏe mạnh theo năm cách. Đầu tiên là qua sự thay đổi trong hệ thống miễn dịch.

Cytokine là những tín hiệu hóa học báo hiệu cho hệ thống miễn dịch phải hoạt động mạnh hơn. Chúng rất quan trọng trong phản ứng chống viêm để tiêu diệt mầm bệnh cũng như chữa lành vết thương. Tuy nhiên, phản ứng quá mạnh của cytokine có liên quan đến tình trạng sức khỏe kém và các rối loạn như viêm khớp, Alzheimer và trầm cảm lâm sàng. Đáng chú ý nhất là trong những năm gần đây, “cơn bão cytokine” ghi nhận được ở các bệnh nhân nhiễm COVID-19 xảy ra cùng lúc với các triệu chứng nghiêm trọng và cho kết quả xấu.

Nghiên cứu mới đang bắt đầu thừa nhận vai trò của cảm xúc tích cực với sức khỏe thể chất của chúng ta. Một nghiên cứu năm 2015 trên tạp chí Emotion cho thấy một số cảm xúc tích cực, chẳng hạn như vui vẻ và yêu thương đã làm giảm mức cytokine interleukin-6 (IL-6), một chỉ số về mức độ viêm nhiễm.

Tuy nhiên, dấu hiệu lớn nhất cho thấy mức cytokine giảm là cảm giác kính sợ, với hiệu quả cao gấp ba lần so với cảm giác vui vẻ.

Tác động của sự kính sợ lên yếu tố gây viêm IL-6. Trục dọc: mức IL-6. Trục ngang từ trái sang phải: kính sợ (Awe); vui mừng (Joy); yêu thương (Love); tự hào (Pride). (Ảnh minh họa: The Epoch Times)

Một nghiên cứu theo chiều dọc kéo dài 22 ngày được công bố trên tạp chí Scientific Reports đã theo dõi những người trưởng thành và chuyên gia chăm sóc sức khỏe trong đại dịch COVID-19 và phát hiện ra rằng những người càng trải qua nhiều sự kính sợ hàng ngày thì họ càng ít phải chịu đựng căng thẳng và ít gặp các triệu chứng sức khỏe về mặt thể chất hơn (ví dụ như đau đầu và khó ngủ).

Các nghiên cứu này cho thấy sự kính sợ có thể có lợi cho những người bị viêm nhiễm và phải chịu căng thẳng cấp tính và mãn tính, chẳng hạn như trong đại dịch COVID-19.

Sự kính sợ cũng có thể tác động đến sức khỏe thông qua việc tăng cường hòa nhập xã hội, lòng vị tha, nâng cao ý thức về trách nhiệm và giảm bớt ý thức về bản thân.

Cái tôi nhỏ đi

Giáo sư Yang Bai của Đại học California–Berkeley cùng nhóm của bà đã tiến hành một nghiên cứu tại Công viên Quốc gia Yosemite. Trong vài ngày, họ đã tiếp cận hơn 1.100 du khách đến từ 42 quốc gia. Trong khi ngắm nhìn khung cảnh rộng lớn của thung lũng Yosemite, những người tham gia được yêu cầu vẽ mình trên giấy và viết chữ “tôi” bên cạnh bức vẽ của họ.

Trong điều kiện có kiểm soát, những người tham gia được yêu cầu làm điều tương tự tại Bến Ngư phủ ở San Francisco, là một điểm du lịch nổi tiếng nhưng không quá ấn tượng.

Kết quả thí nghiệm tại Bến Ngư phủ và Công viên Quốc gia Yosemite. (Ảnh minh họa: The Epoch Times)

Những người ở Yosemite tự vẽ mình nhỏ hơn tới 33%, và chữ “tôi” cũng nhỏ hơn. Theo các nhà nghiên cứu, kích thước của hình vẽ bản thân và độ lớn của chữ “tôi” ra sao là những chỉ số hiệu quả để đánh giá mức độ coi trọng bản thân của cá nhân đó.

Sự thay đổi trong cảm nhận về bản thân này dẫn đến những hiệu ứng xã hội đáng chú ý. Trong một thí nghiệm, những người tham gia dành một phút để nhìn vào những cây cao có khả năng cao hơn khiến ai đó làm rơi bút so với nhóm đối chứng dành một phút ngắm nhìn tòa nhà khoa học hiện đại.

Kết quả thí nghiệm quan sát cây khổng lồ và nhà cao tầng. Hình 1 phía trên bên phải: Sự tự coi trọng (Self-importance); Hình 2 phía trên bên phải: Lời khen ngợi về mặt tâm lý (Psychological Entitlement); Hình 1 phía dưới bên phải: Nhận tiền (Taking Money); Hình 2 phía dưới bên phải: Nhặt bút giúp người khác (Pens Picked Up). Cột màu xanh lá cây: kết quả của việc nhìn vào cây cối; Cột màu xám: kết quả của việc nhìn vào các tòa nhà cao tầng. (Ảnh minh họa: The Epoch Times)

Những người trải qua sự kính sợ cũng nhận ít tiền hơn khi tham gia nghiên cứu và chia sẻ rằng họ cảm thấy giảm tính tự mãn và tự luyến hơn, điều này cho thấy sự kính sợ có thể làm tăng lòng vị tha, giảm vị kỷ và giảm sự tập trung vào lợi ích cá nhân.

Cô Anousheh Ansari, một du khách du lịch vũ trụ, đã chia sẻ cảm xúc của mình về trải nghiệm vô cùng kính sợ khi ở trong không gian vũ trụ: “Trải nghiệm chân thực này đã vượt quá sức tưởng tượng và là điều khó có thể diễn tả thành lời… Nó dường như khiến mọi thứ trở nên nhỏ bé và khiến bạn nghĩ mọi thứ đều có thể giải quyết được… Tất cả những điều có vẻ to lớn và không thể thực hiện được… Chúng ta hoàn toàn có thể làm được. Thế giới hòa bình — Không vấn đề gì. Trải nghiệm này mang đến cho mọi người loại năng lượng đó…. loại sức mạnh đó, và bản thân tôi đã trải nghiệm được điều đó”.

Vậy nên có lẽ không có gì ngạc nhiên khi sự kính sợ khiến chúng ta trở nên tín Thần hơn. Trong một nghiên cứu năm 2013, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người tham gia nhìn thấy điều gì đó ấn tượng được chấm điểm là tín Thần hơn những người chưa từng nhìn thấy.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng những trải nghiệm ấn tượng sẽ làm tăng động lực tìm hiểu thế giới của chúng ta, từ đó có thể khơi dậy niềm tin vào những điều siêu nhiên.

Sự khuyến khích tín Thần này làm gia tăng sức khỏe cả tinh thần lẫn thể chất.

Các hình minh họa do The Epoch Times thực hiện mô tả nhiều lợi ích sức khỏe của sự kính sợ, chẳng hạn như giảm đau đầu, cải thiện giấc ngủ, chức năng tim mạch, chức năng tiêu hóa, giảm đau, tăng khả năng miễn dịch và tăng tuổi thọ. (Ảnh minh họa: The Epoch Times)

Ông Keltner viết rằng: “Phản ứng của thân thể chúng ta trước sự lành mạnh của thiên nhiên hùng vĩ giống như cách chúng ta phản ứng với một bữa ăn ngon và bổ dưỡng, một giấc ngủ ngon, nước giải khát hay một cuộc sum họp vui vẻ với bạn bè hoặc gia đình: chúng ta cảm thấy được nuôi dưỡng, mạnh mẽ, có khả năng và có giá trị”. Nó cũng làm giảm khả năng mắc bệnh tim mạch, bệnh tự miễn dịch, tiểu đường, trầm cảm, rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) và lo lắng, cũng như những cơn đau nhức hàng ngày.

Ông lưu ý rằng, “Sự kính sợ hằng ngày là nhu cầu cơ bản của con người”.

Chúng ta có thể tìm lại cảm giác kính sợ này bằng cách tiếp cận cuộc sống một cách hiếu kỳ — tìm kiếm những điều kỳ diệu thường bị bỏ qua của thiên nhiên và những biểu hiện về lòng tốt từ những người xung quanh chúng ta.

Nguyên văn bài viết tiếng Anh “How Awe Boosts Your Immune System” của báo The Epoch Times

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/295397