Thần thoại hỗn loạn và tư tưởng triết học truyền thống (Phần 2)

Tác giả: Arnaud H

[ChanhKien.org]

Ngày nay, người ta biết được về thần thoại Hy Lạp chủ yếu qua các sử thi do Homer và Hesiod truyền lại. Chúng là hai hệ thống tương đối dung hợp, thống nhất trong thần thoại Hy Lạp. Kỳ thực, có rất nhiều nội dung mâu thuẫn với nhau, bởi vì mỗi nguồn khác nhau tương đương với một phiên bản riêng biệt. Từ góc độ học thuật, ngoài hai phiên bản nói trên về lịch sử Hy Lạp cổ đại thì có những tác giả như nhà viết kịch Sophocles, nhà thơ trữ tình Pindar, nhà viết kịch Aeschylus… cũng sáng tác thêm một số đề tài, điều này làm cho nguyên tác càng thêm lệch lạc.

Ngoài ra, một số nhóm không thuộc tín ngưỡng chính thống của Olympus ở Hy Lạp cổ đại, như tôn giáo Orphism, nghi lễ Eleusinian và các giáo phái có ảnh hưởng khác, cũng do giáo lý khác nhau mà các phiên bản thần thoại khác nhau đã được hình thành trong một phạm vi nhất định, tất cả đều đã làm cho hệ thống thần thoại Hy Lạp càng trở nên phức tạp.

Có lẽ nhiều độc giả phương Đông không biết nhiều về Thần thoại phương Tây, vì vậy ở đây chỉ lấy hai vị Thần quen thuộc nhất là Athena và Apollo làm ví dụ.

Nhiều người biết rằng, Athena thường được gọi là “Pallas Athena”. Có một phiên bản được lưu truyền rộng rãi nói rằng Athena đã vô tình giết chết bạn thân của mình là tiên nữ Pallas khi đang luyện tập giao đấu với nhau. Athena rất buồn, để tưởng nhớ người bạn đã khuất, cô đã đổi tên thành “Pallas Athena”.

Bức tượng Pallas Athene trước toà nhà Quốc hội Áo, được điêu khắc năm 1893-1902. Bức tượng thể hiện tư thế của Athena đội mũ chiến đấu, mặc áo giáp, một tay cầm giáo, tay kia nâng nữ Thần chiến thắng. (Hình ảnh sưu tầm trên mạng internet)

Nhưng ở một phiên bản khác, Pallas là một người đàn ông khổng lồ (Giant), người bị Athena giết trong cuộc chiến Gigantomachy (cuộc chiến giữa các vị thần và những người khổng lồ vì họ nổi loạn chống lại sự thống trị của Thần Zeus).

Cũng có phiên bản nói rằng Athena đã giết một Titan, cũng được gọi là Pallas (Titan là một vị Thần cổ đại trong Thần thoại Hy Lạp) và không liên quan gì tới cuộc chiến Gigantomachy.

Tất nhiên, trong thần thoại Hy Lạp còn có nhiều cách nói hơn. Theo truyền thuyết, Athena ban đầu được gọi là Pallas, do sự tôn thờ nữ Thần rộng rãi của người Athen nên tên của nàng đã trở thành “Pallas Athena”, có nghĩa là “Pallas của Athens”, như vậy là không liên quan gì đến người khác…

Có quá nhiều phiên bản phức tạp khiến người ta không biết tin vào đâu, cái tên “Phoebus Apollo” của vị Thần Âm nhạc và thơ ca, Thần Ánh sáng, Thần Mặt trời cũng bị lẫn lộn. Và trong thần thoại Hy Lạp, ngay cả danh tính của Thần Mặt trời cũng có nhiều nhân vật khác nhau.

Tượng Thần Apollo ngồi tay cầm đàn lia, làm bằng đá porphyry và đá cẩm thạch, được làm vào thế kỷ thứ hai sau Công nguyên, hiện được lưu giữ trong Bảo tàng Khảo cổ học Quốc gia Naples. (Hình ảnh sưu tầm trên mạng internet)

Vào thời của mười hai Titan, Hyperion là con trai của nữ Thần Trái đất Gaia và Thần Bầu trời Uranus, Hyperion vốn là vị Thần cai quản ánh sáng và mặt trời, nhưng khi con trai của ông là Helios xuất hiện trong thần thoại, mọi người bắt đầu nhầm lẫn hai người này là một. Bởi vì hằng ngày Helios lái xe chở mặt trời ngang qua bầu trời mang lại ánh sáng cho thế giới, ông cũng là Thần Mặt trời. Theo thời gian, nhiều phiên bản thần thoại Hy Lạp khác nhau chồng chéo lên nhau, và nhiều người đã nhầm lẫn Thần Helios với Thần Apollo con trai của Thần Zeus…

Những phiên bản thần thoại hỗn loạn này nếu chỉ giới hạn ở việc không biết ai là ai, thì sẽ không gây tổn hại nghiêm trọng đến đạo đức con người. Nhưng khi giới văn học và dân chúng tự do sáng tác thần thoại theo sở thích cá nhân của mình, như vậy văn hóa sẽ bị đẩy xuống vực thẳm nguy hiểm.

Cuối thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên, các nhân vật khác nhau trong các phiên bản khác nhau của thần thoại Hy Lạp dần dần chồng chéo thành một thứ hỗn loạn và phức tạp, mối liên hệ và tương tác giữa các nhân vật trong câu chuyện trở nên gần gũi hơn. Trong số đó, có vô số câu chuyện thần thoại hoang đường về mối quan hệ tương tác giữa nam Thần và nam anh hùng, điều này đã dần dần thay đổi ý nghĩa của những câu chuyện vốn thể hiện tình bạn thuần túy và tôn nghiêm. Sự băng hoại đạo đức và việc mọi người theo đuổi sự kích thích tinh thần bệnh hoạn dẫn đến sự phát triển của đồng tính luyến ái nam.

Người viết bài này cho rằng, đặc tính này cũng liên quan đến thi đấu Olympic cổ đại. Vào thời điểm đó, chỉ có nam giới mới được phép tham gia Thế vận hội Olympic, các vận động viên bị cấm mặc quần áo trong luật thi đấu, và công chúng được khuyến khích đánh giá vẻ đẹp của cơ thể nam giới. Là một trong những nghi lễ chính của các nghi lễ Hy Lạp cổ đại, Thế vận hội Olympic đã có sức ảnh hưởng rất lớn trong dân chúng, vì vậy, rất nhiều người dân đã dần quen với việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp khỏa thân của nam giới, điều này tạo môi trường cho sự phát triển đồng tính luyến ái nam. Trong xã hội đương thời cũng xuất hiện hiện tượng đồng tính luyến ái nữ, nhưng do địa vị xã hội của phụ nữ thời Hy Lạp cổ đại khá thấp, nên đồng tính luyến ái nữ không dấy lên thành làn sóng lớn.

Khi số lượng người đồng tính nam trong xã hội đạt đến một tỷ lệ nhất định, các nhà văn cũng khai thác phóng đại đề tài này để thu hút độc giả. Từ các tác phẩm văn học và nghệ thuật ở thế kỷ thứ năm trước Công nguyên, chúng ta có thể thấy rằng nhiều nam Thần có ít nhất một chàng trai làm bạn đồng hành, tương tự nhiều anh hùng trong các câu chuyện cũng có bạn nam đi cùng.

Tình trạng này tưởng chừng vô lý nhưng lại có vẻ quen thuộc với một số hiện tượng xã hội ngày nay. Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, xã hội phương Tây đã khá cởi mở, nhưng khi nói về đồng tính người ta sẽ nói đó là hành vi trái đạo đức. Ngày nay, hàng chục năm sau, nhiều quốc gia đã đua nhau tuyên bố “hôn nhân đồng tính” là hợp pháp. Bản thân các chính trị gia cho dù cũng ghét đồng tính luyến ái, nhưng do dư luận và áp lực chính trị, họ phải công khai ủng hộ “hôn nhân đồng giới”. Để thu hút lượng người xem, những người trong giới văn học nghệ thuật đã làm giống như đồng nghiệp của họ ở thời Hy Lạp cổ đại, họ tuyên truyền bừa bãi những thứ này trong các lĩnh vực nghệ thuật, điện ảnh, văn học…

So sánh hai trào lưu này, có thể thấy rằng việc thần thoại Hy Lạp bị xuyên tạc kỳ thực chính là tư tưởng của “phái hiện đại” áp đặt cho thời cổ đại, hoàn toàn không phải là tư tưởng truyền thống chân chính.

Việc duy trì nền văn minh của nhân loại cần luôn tuân theo những quy tắc đạo đức nhất định, nếu không sẽ bị hủy diệt. Đây là ý chí của Thần, là quy luật của lịch sử, là tất yếu của xã hội, thực ra cũng là điều truy cầu từ sâu thẳm tâm linh con người. Những “nền văn hóa” chứa đầy nội dung bại hoại, suy đồi đó chỉ kích thích con người trong một thời gian ngắn, và chúng sẽ không tồn tại lâu dài. Do đó, Hy Lạp cổ đại bước vào thời kỳ hoàng kim vào thế kỷ thứ 5 và thứ 6 trước Công nguyên, nhưng nó chỉ duy trì được sự thịnh vượng của mình trong hơn 100 năm, rồi dần dần suy tàn dưới sự tấn công của nhiều tư tưởng tiêu cực khác nhau.

Từ biểu hiện bên ngoài, khi lòng người trở nên u ám, người ta coi sự xảo quyệt là thông minh và vinh diệu, và sự chính trực là ngu ngốc và xấu hổ. Trong quá trình lòng người bị ma biến này, rất nhiều mâu thuẫn đã nảy sinh, và cuộc nội chiến liên miên đã làm suy yếu sức mạnh mọi mặt của các thành bang Hy Lạp. Cuối cùng với sự nổi lên của La Mã, họ đã rút lui khỏi giai đoạn vũ đài lịch sử vào thế kỷ thứ hai trước Công nguyên.

(Còn tiếp)

Dịch từ: http://www.zhengjian.org/node/268063