Tác giả: Đệ tử Đại Pháp - Trúc Vận
[ChanhKien.org]
Tỳ bà là một loại nhạc cụ đàn gảy truyền thống của Trung Quốc, có lịch sử ít nhất hơn hai nghìn năm. Tỳ bà được mệnh danh là “vua của nhạc dân tộc”, có thể độc tấu, đệm tấu, hòa tấu, hợp tấu, là một thành viên quan trọng của nhạc cụ dân tộc. Các khúc nhạc cổ truyền của tỳ bà có thể chia thành ba loại: võ khúc, văn khúc và văn võ khúc.
Võ khúc có “Thập Diện Mai Phục”, “Bá Vương Tá Giáp”…; văn khúc có “Chiêu Quân Xuất Tái”, “Hán Cung Thu Nguyệt”…; văn võ khúc có “Dương Xuân Bạch Tuyết”, “Cao Sơn Lưu Thủy”…
Chỉ cần nhắc đến tỳ bà, chúng ta tất nhiên sẽ nghĩ đến “Thập Diện Mai Phục”. “Thập Diện Mai Phục” thuộc về một trong mười danh khúc cổ điển của Trung Quốc, còn có tên gọi là “Hoài Âm Bình Sở”. Bản nhạc tái hiện lại trận quyết chiến tại Cai Hạ trong cuộc chiến Hán – Sở vào năm 202 TCN. Hàn Tín sử dụng trận pháp “thập diện mai phục” đánh bại quân Sở, khiến Hạng Vũ buộc phải tự sát ở Ô Giang, Lưu Bang giành thắng lợi. “Thập Diện Mai Phục” gồm có 13 đoạn, lần lượt là: “Bày trại”, “Trống chiêng nổi dậy”, “Điểm tướng”, “Bày trận”, “Xuất quân”, “Mai phục”, “Trận nhỏ ở núi Kê Minh”, “Đại chiến ở Cửu Lý Sơn”, “Hạng Vương bại trận”, “Ô Giang tự vẫn”, “Hợp tấu khải hoàn”, “Các tướng tranh công”, “Thắng lợi về doanh trại”. Toàn bộ khúc nhạc lúc nhanh lúc chậm, căng thẳng và kịch liệt, mang lại cảm giác vô cùng chấn động.
Trong tác phẩm “Tứ Chiếu Đường Tập” của Vương Du Định thời nhà Thanh, có một bài viết mang tên “Truyền kỳ về nghệ nhân tỳ bà họ Thang”, trong đó miêu tả rất chi tiết cảnh Thang Ứng Tằng đàn khúc “Thập Diện Mai Phục”: “Ông đặc biệt tâm đắc khúc nhạc ‘Sở Hán’. Khi đến đoạn hai quân quyết chiến, âm thanh vang động đất trời, mái ngói như muốn bay xuống. Nghe kỹ thì có tiếng kim loại va chạm, tiếng trống, tiếng kiếm, tiếng nỏ, tiếng người ngựa hỗn loạn rồi bỗng nhiên im bặt. Một lúc sau, vang lên những tiếng ai oán khó hiểu, đó là tiếng Sở ca; thê lương mà hùng tráng, là tiếng ca bi thương hào sảng của Hạng Vương, tiếng biệt ly nàng Ngu Cơ, tiếng sa vào đầm lầy, tiếng truy binh đuổi theo. Đến Ô Giang, có tiếng Hạng Vương tự vẫn, rồi tiếng chiến mã giày xéo tranh đoạt thi thể Hạng Vương. Khiến người nghe khúc nhạc, ban đầu thì nhiệt huyết sục sôi, tiếp đến là phẫn nộ, và cuối cùng không kìm được nước mắt. Khúc nhạc cảm động lòng người đến mức như vậy”.
Lúc đầu tôi không hiểu rõ lắm về lời miêu tả ấy, làm sao lại có thể phát ra nhiều thanh âm như vậy, chỉ là một bản độc tấu tỳ bà, sao lại có thể đồng thời xuất hiện tiếng kim loại, tiếng trống, tiếng người ngựa, hơn nữa, lại giống như tận mắt chứng kiến vậy. Nhưng đệ tử Đại Pháp đều hiểu rõ nguyên nhân tại sao, văn hóa cổ của Trung Quốc là văn hóa nửa Thần, trong đó ẩn chứa nội hàm vô cùng phức tạp. Khi tỳ bà được diễn tấu, các nhân tố đằng sau sẽ hiển lộ ra, nửa người nửa Thần, mới có thể thông qua một khúc nhạc đơn giản mà biểu đạt ra những khung cảnh phức tạp, khiến người nghe có cảm giác như chính mình đang có mặt trong hoàn cảnh ấy.
Kỳ thực dùng khoa học hiện đại cũng có thể giải thích rõ ràng. Khoa học hiện nay đã phát hiện rằng mỗi loại vật chất đều có tần số khác nhau. Khi đàn một khúc tỳ bà, một nốt thanh âm được đánh ra cũng sẽ tạo ra nhiều âm thanh với tần số khác nhau, có một số tần số có thể tai người không nghe thấy được, nhưng khi hợp lại với nhau sẽ tạo ra hiệu quả ngoài sức tưởng tượng, nghe giống như tiếng người, tiếng ngựa hí, tiếng đánh nhau,…
Nhưng cần chú ý một điểm, nghe trực tiếp tại hiện trường thường sẽ đạt được hiệu quả tốt nhất. Khi chúng ta ghi âm lại, rất nhiều tần số âm thanh sẽ bị lọc mất, nghe lên sẽ không còn chấn động như vậy nữa. Biểu diễn của Shen Yun lại càng như vậy, rất nhiều người xem trực tiếp tại hiện trường đều có cảm giác Thần đang ở trên sân khấu, có thể nhìn thấy, nghe thấy Thần; còn khi xem qua đĩa CD thì cảm giác đó không còn rõ ràng như vậy nữa.