Cẩm nang du lịch nước Ý: Cảm nhận lời dạy của Đức Chúa trong thành phố lịch sử

Tác giả: S.YANG

[ChanhKien.org]

Khi đi dạo trên những con đường lát đá của thành phố Rome, nước Ý, bạn không thể không cảm thán trước hàng loạt di tích được bảo toàn một cách hoàn hảo nơi đây.

Một góc nhỏ của thành phố Rome

Rome được mệnh danh là “Thành phố vĩnh cửu”, cùng với Florence – một thành phố nổi tiếng khác, được biểu dương là hai viên ngọc sáng mang đậm nét văn hóa thời kỳ Phục hưng ở Ý. Đến đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng vô số tác phẩm điêu khắc siêu phàm thoát tục bằng đá cẩm thạch và đồng thau, những thánh đường và tu viện có mặt khắp mọi nơi.

Tại tòa thánh của Giáo hội Công giáo này, sự linh thiêng và kỳ bí được tích lũy qua hàng ngàn năm giống như dòng chảy âm nhạc ngập tràn trong không khí, đó là bản thánh ca cất lên để tán dương những báu vật nghệ thuật vẫn đứng sừng sững giữa thành Rome qua các trận dịch bệnh, nạn đói và chiến tranh trong lịch sử. Mỗi từng nốt nhạc ngày đêm ca ngợi ánh sáng của Thiên Chúa đang soi sáng thành phố Rome.

Tượng điêu khắc bên ngoài viện bảo tàng thành phố Rome

Tổng số dân của thành phố này chưa đến 3 triệu người, toàn thành phố chỉ có duy nhất hai tuyến tàu điện ngầm. Du khách có thể di chuyển từ đấu trường La Mã cổ đại, nơi những tín đồ Cơ Đốc bị ném vào hầm sư tử vì kiên định vào đức tin của mình, sau đó đi đến quảng trường Venezia, nơi Mussolini từng diễn thuyết trước quần chúng, rồi đến đài phun nước Trevi, nơi có phần chủ chốt là bức tượng khổng lồ của thần biển Poseidon, tiếp đó tham quan đền Pantheon, vốn là nơi thờ cúng các vị thần La Mã, về sau được đổi tên thành “Nhà thờ Đức Mẹ và các Thánh tử đạo”. Tiếp theo, bạn sẽ vượt qua sông Tiber để chiêm ngưỡng bảo tàng Vatican, nơi trưng bày những tác phẩm vĩ đại nhất của thời kỳ Phục hưng, kế bên là Nhà thờ Thánh Peter – nhà thờ linh thiêng nhất của Thiên Chúa giáo trên thế giới.

Khám phá thành phố, bạn sẽ vô tình bắt gặp rất nhiều danh lam thắng cảnh khác khiến người ta choáng ngợp, chẳng hạn như cung điện Barberini, nơi trưng bày những kiệt tác của các bậc thầy nghệ thuật thời Phục hưng và lâu đài Castel Sant’Angelo với vẻ uy nghi sừng sững. Từ xưa đến nay, người ta vẫn thường nói rằng phú quý là do trời định, người xưa cho rằng danh vọng và tài phú là ân huệ của thiên thượng ban cho những người có đức hạnh và thành tín. Quả thật, thành phố Rome nổi tiếng đã nhận được sự ân sủng từ Thiên thượng. Chiêm ngưỡng những báu vật nghệ thuật trong thành phố Rome mang đến cho du khách cảm nhận được sự linh thiêng.

Đấu trường La Mã (Colosseum)

Đài phun nước Trevi

Nhà thờ thánh Peter (St. Peter’s Basilica). Thánh Peter là một môn đồ Kitô giáo, ông tử vì đạo ở Rome trong thời kỳ bức hại các tín đồ Kitô.

Nói đến thành phố Rome thì ba ngày ba đêm cũng không kể hết chuyện. Tại đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng một bức tranh của Raphael, mà là hàng tá những công trình kiến trúc, điêu khắc, hội họa của họa sỹ Raphael nằm rải rác khắp thành phố.

Nhà nguyện Sistine là một phần của bảo tàng Vatican (Cung điện Tông Tòa), một công trình kiến trúc có vẻ ngoài khiêm tốn và giản dị, là nơi được sử dụng để bầu chọn giáo hoàng kế nhiệm. Bảo tàng Vatican được xem là một trong những bảo tàng vĩ đại nhất thế giới nhờ “Phòng Raphael” (Raphael’s room) và nhà nguyện Sistine. Phòng Raphael có những bức tranh tường được Raphael và học trò của ông vẽ nên, nổi tiếng nhất chính là bức tranh “Trường học Athens”; trong nhà nguyện Sistine, ngoài bức tranh trần “Ngày phán xét cuối cùng” của Michelangelo, ở hai bên của nhà nguyện còn có những bức tranh tường về Cựu Ước và Tân Ước được vẽ bởi những bậc thầy kiệt xuất nhất thời Phục hưng.

Khi hoàng hôn nhạt màu buông xuống, ánh đèn lóe lên thắp sáng những bức tượng Hy Lạp-La Mã trắng toát, những cột trụ Collins hùng vĩ, hồ nước huyền ảo và nội thất được trang trí lộng lẫy, còn gì hơn nữa có thể đánh thức tâm hồn con người và khơi dậy sự khao khát vô tận về thế giới thiên quốc được miêu tả trong kinh thánh?

Một bức bích họa trong bảo tàng Vatican

Phòng trưng bày Raphael tại Bảo tàng Vatican, “Thiên thần giải thoát thánh Peter khỏi nhà tù”

Ba phần chính của bức tranh ở trần Nhà nguyện Sistina của Michelangelo. (Ảnh: Tài sản công)

Bức tranh trên trần nhà này là một trong những kiệt tác vĩ đại nhất của thời kỳ Văn nghệ Phục hưng, được chia thành ba phần. Phần chính nằm ở giữa là “Sáng thế” (Genesis), gồm có 9 bức tranh. Chủ đề của các bức tranh đều được lấy từ phần đầu của “Kinh Thánh,” thuật lại câu chuyện từ khi sáng tạo thế giới cho đến trận đại hồng thủy. Lần lượt là “Sự phân chia của ánh sáng và bóng tối” (Separation of Light from Darkness), “Sự sáng tạo Mặt trời, Mặt trăng và Thực vật” (The Creation of the Sun, Moon, and Plants), “Sự phân chia của Nước và Đất” (The Separation of Land and Water), “Sự sáng tạo Adam” (The Creation of Adam), “Sự sáng tạo Eve” (The Creation of Eve), “Nguyên tội và trục xuất khỏi Vườn Địa đàng” (The Fall and Expulsion of Adam and Eve), “Sự hy sinh của Noah” (The Sacrifice of Noah), “Đại hồng thủy” (The Great Flood) và “Cơn say của Noah” (The Drunkenness of Noah). Bức “Sự sáng tạo Mặt trời, Mặt trăng và Thực vật” mô tả Thượng Đế quay lưng lại và ngắm nhìn thế giới mà Ngài tạo ra, thể hiện tình yêu và sự quan tâm của Chúa đối với tạo vật của mình.

Ở hai bên bức tranh là bảy nam và năm nữ, tổng cộng là 12 nhà dự ngôn và tiên tri với thần thái khác nhau, nhưng tất cả đều trông rất thánh thiện, từ bi. Cách Michelangelo miêu tả các nhà tiên tri thật khiến mọi người cảm thán. Nhà tiên tri là gì? Họ thường là thầy tế, người truyền ngôn của Chúa, lắng nghe ý chỉ của Thượng Thiên rồi truyền đạt cho con người. Những nhân vật này được tán thưởng không ngớt nhờ thân hình to lớn, kết cấu giải phẫu cơ bắp hoàn hảo và tràn đầy sức sống. Thủ pháp vẽ này khiến họ trông giống những bức tượng hơn là bức tranh phẳng, thậm chí ngay cả những nữ tiên tri cũng như vậy.

Khi bạn đứng dưới trần nhà và ngước nhìn lên, sự trang nghiêm thần thánh đó có thể khiến người ta rơi nước mắt. Thủ pháp vẽ này là một nét đặc trưng của trường phái kiểu cách (Mannerism), trái ngược với sự yên tĩnh ngọt ngào của Raffaello và sự cao quý bí ẩn của Leonardo da Vinci. Ví dụ như bức “Libyan Sibyl,” thật khó để tưởng tượng Michelangelo đã thực hiện như thế nào để tôn lên cơ lưng của cô ấy, không quá khó khăn khi thể hiện sự trinh tiết, đoan chính của người phụ nữ. Ngón chân cái mạnh mẽ của cô ấy giống như một chú thích cho thời kỳ Văn nghệ Phục hưng: Việc nghệ thuật gia nắm vững cấu trúc cơ thể con người và khám phá lại mới các tác phẩm nghệ thuật cổ điển Hy Lạp và La Mã cổ đại, đã đẩy sức mạnh biểu đạt của nghệ thuật và nghệ thuật ca ngợi Chúa lên đến đỉnh cao của nền văn minh nhân loại lần này. Còn với nhân vật Ezekiel, ông là người chỉ dẫn cho sự trừng phạt của Thượng Thiên khi người dân Israel không tin vào Chúa, đồng thời cũng là nhà tiên tri để họ tìm lại niềm tin vào Chúa. Hai thân phận này đã được cô đọng lại trong động tác đầy căng thẳng, cũng như nét mặt lo lắng và ưu tư của ông. Đằng sau ông là tiểu Thiên sứ xinh đẹp đang chỉ tay lên trên (tượng trưng cho Thiên Đường và ý chỉ của Chúa) làm tôn lên vai trò của ông. Cử chỉ của ông thể hiện ý nghĩa của tất cả những lời tiên tri tốt và xấu: “Hỡi con người, hãy lắng nghe lời của Chúa”.

Bức tranh “Libyan Sibyl” và “Ezekiel”. (Ảnh: Tài sản công)

Phần thứ ba là một phần dễ bị phớt lờ. Đó là những bức tranh miêu tả cuộc sống gia đình thường ngày ở hai bên, được thêm vào giữa các nhà tiên tri và được khảm trong khung tranh hình tam giác. Michelangelo miêu tả cuộc sống hàng ngày của những gia đình này trong việc nuôi dưỡng con cái. Những cảnh chứa đầy sự phiền não và vất vả nơi trần tục, hoàn toàn khác với sự hùng vĩ của hai phần còn lại. Những nhân vật này đều ở trong một bầu không khí ngột ngạt, buồn tẻ, ngưng trệ với vẻ kiệt sức – bởi giữa họ và thời điểm Sáng Thế Chủ cứu thế xuất hiện có một khoảng thời gian dường như vô tận.

Chi tiết một bức tranh khung hình tam giác trên trần Nhà nguyện Sistina của Michelangelo. (Ảnh: Tài sản công)

Lùi lại một bước, cố gắng bao quát toàn bộ bức tranh trần khổng lồ này, để mọi chi tiết đều được bao trọn trong tầm mắt. Trong vẻ đẹp choáng ngợp và lượng thông tin khổng lồ mà họa sĩ truyền tải, một câu chuyện rõ ràng dần hiện ra. Đó là quá trình con người phạm tội, quá trình con người quay lưng lại với Chúa; và cũng là quá trình con người chờ đợi trong thống khổ gần như vô tận. Nhưng đó cũng là những ghi chép trung thực về lịch sử nhân loại rằng, con người luôn được Chúa bảo hộ, mãi cho đến giây phút cuối cùng – Đó là sự cứu rỗi vĩ đại.

Bức “Sáng thế” ở trên trần Nhà nguyện Sistine, bức “Sự phán xét cuối cùng” ở lối ra, cùng các bức tranh được vẽ bởi các danh họa nổi tiếng ở hai cánh trái phải của Nhà nguyện, đã thuật lại câu chuyện trong “Cựu Ước” và “Tân Ước.” Tất cả đã tạo thành một tổng thể hài hòa và hoàn hảo, cùng nhau kể lại quá trình kỳ vĩ và mối quan tâm tột bậc đối với lịch sử văn minh nhân loại. Michelangelo đã sử dụng các kỹ pháp siêu phàm thoát tục, để truyền đạt lượng thông tin vô cùng phong phú, kể lại một câu chuyện hùng tráng bi thương, khiến người xem không khỏi xúc động!

Trong “Cuộc đời của những họa sĩ, nhà điêu khắc và kiến trúc sư xuất sắc nhất” (The Lives of the Most Excellent Painters, Sculptors, and Architects), danh họa Vasari, người cùng thế hệ với Raffaello, Da Vinci và Michelangelo đã viết với vẻ ngưỡng mộ rằng: Nghệ thuật của nhân loại đều là nhờ chín vị Nữ Thần Muse (Thần thơ) truyền thụ cho con người. Tỷ lệ hoàn hảo, sự hài hòa như một bản nhạc, và vẻ đẹp siêu phàm thoát tục trong các bức tranh cổ điển có thể khiến những người có huệ căn xúc động từ sâu thẳm tâm hồn, và nỗ lực hướng tới phẩm hạnh đạo đức cao đẹp. Những người sùng đạo ở phương Đông và phương Tây thường gặp những Thần tích hoặc Thần minh hiển linh. Vì vậy, những bức tranh sơn dầu và tác phẩm điêu khắc tôn giáo trong thời kỳ cao trào của Văn nghệ Phục hưng, có thể là cảnh tượng chân thực tại thế giới Thiên quốc mà các bậc nghệ nhân đã dày công vẽ ra để triển hiện trước công chúng. Nếu là như vậy, thì tại thành phố Rome, những báu vật nghệ thuật này được trưng bày trước thế giới với tất cả sự thánh thiện, rõ ràng là minh chứng cho sự quan tâm bảo hộ và ý muốn đánh thức bản tính thiện lương của các vị Thần đối với con người. Vasari cũng đã dùng lối viết hào hoa và tráng lệ của mình để ca ngợi cách Chúa quy tụ mọi tài năng nơi Michelangelo, cách Chúa mang đến cho Raffaello vẻ đẹp và sự tĩnh lặng mang tính biểu tượng, đồng thời bày tỏ lòng biết ơn đối với Chúa vì đã gửi một nhóm người được chọn như vậy để dẫn dắt thời kỳ Văn nghệ Phục hưng.

Trong dòng sông dài của lịch sử, vô số dấu tích của các nền văn minh đã biến mất hoặc bị tàn phá do thiên tai nhân họa. Những gì còn có thể tồn tại và được lưu lại, thật vô cùng quý giá. Trong thời đại đạo đức trượt dốc và đầy ắp loạn tượng như hiện nay, định nghĩa của khoa học kỹ thuật hiện đại về “con người” cũng ngày càng trở nên mơ hồ. Con người say sưa trong ảo mộng “tiến bộ vĩnh cửu,” nhưng lại mơ hồ ý thức được rằng, tinh thần của mình đang ngày càng trở nên thấp kém. Câu hỏi tận cùng về ý nghĩa của nhân sinh lại càng thêm nan giải. Tuy nhiên, kho tàng nghệ thuật hùng vĩ của Vatican, sự linh thiêng và tráng lệ khó tả mà con người có thể tiếp xúc được lại như cơn gió mát và bản nhạc ngọt ngào cuốn đi đám mây mù từ tận đáy lòng, lưu lại những hy vọng rực rỡ và chói lọi, khai mở Thần tính trong con người đã bị phong bế từ lâu.

Cơn gió và bản nhạc ấy đến từ gia viên mà con người đã quên lãng từ lâu, nhưng lại khắc khổ trông ngóng. Đó chính là “Thiên quốc” trong ngôn ngữ phương Tây, hoặc “Bỉ ngạn” (bờ bên kia) trong ngôn ngữ phương Đông.

“Hy vọng,” cùng với “Kiên định” và “Đức tin,” đều là những mỹ đức truyền thống ở phương Tây. Chúng cũng là một chủ đề phổ biến trong các bức tranh thời kỳ Văn nghệ Phục hưng, thường được miêu tả thành hình tượng của Nữ Thần. Chúa đã sử dụng những kiệt tác của thời kỳ Văn nghệ Phục hưng để nói với chúng ta rằng, chúng ta cần giữ chính tín và kiên trì bảo vệ sự thiện lương trong tâm mình. Sau những đau khổ giày vò vì chờ đợi mòn mỏi, trong thế giới hỗn loạn của thời mạt kiếp, chắc chắn con người sẽ đón nhận được niềm hy vọng từ Ngài.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/283162