Trí huệ của cổ nhân

Tác giả: Giác Tỉnh

[ChanhKien.org]

Trong xã hội ngày nay, chuẩn mực đạo đức đang trượt dốc nhanh chóng mỗi ngày, đối diện với việc đạo đức suy thoái toàn diện, người người than thở, sợ hãi. Ai cũng mong mỏi có một ngày đạo đức nhân loại có thể quay trở lại. Đạo đức có thể quay trở lại hay không, điều này cần phải dựa vào sự nỗ lực chung của mọi người. Vì cơ sở để quay trở lại là dựa vào mỗi cá nhân, cần bắt đầu từ việc tu dưỡng đức hạnh của tự thân của mỗi người. Khi phẩm hạnh của tất cả mọi người đề cao, toàn bộ hoàn cảnh xã hội sẽ chuyển biến ngay tức khắc, đạo đức sẽ hồi thăng trở lại.

Như vậy, việc cải biến bản thân là điều cực kỳ quan trọng, muốn cải biến bản thân thì phải biết làm như thế nào. Một người có đức hạnh cao, cần phải có được những hành vi nào? Chúng ta hãy xem xem cổ nhân nói về việc này như thế nào.

Cao Dao, sinh vào thời kỳ Nghiêu đế trị vì, ông thông minh, rộng lượng, nhân nghĩa và tài giỏi. Ông cùng với Nghiêu, Thuấn, Vũ được tôn xưng là “Thượng cổ tứ Thánh”. Trong thời kỳ Trung Quốc cổ đại, ông là một nhân vật có sức ảnh hưởng rất lớn. Ông từng phò tá ba vị Thánh quân Nghiêu, Thuấn, Vũ.

Cao Dao nói: “Một người có đức hạnh, cần phải biết những việc mà người ấy làm là gì. Xem xét hành vi của một người có thể căn cứ theo chín loại phẩm đức”.

Vũ hỏi: “Thế nào gọi là chín loại phẩm đức?”

Cao Dao nói: “Khoan hồng đại lượng mà cẩn trọng những việc nhỏ bé, tính tình ôn hòa mà vẫn có chủ kiến, thái độ kính cẩn mà vẫn trang trọng nghiêm túc, có thể trị lý quốc sự mà lại làm việc cẩn thận, biết lắng nghe ý kiến của người khác mà lại quả đoán cương nghị, ngay thẳng chính trực mà lại có thái độ ôn hòa, thẳng thắn rộng lượng mà lại có thể giữ chừng mực, cương trực không xu nịnh mà vẫn có thể đầy đủ, kiên cường bất khuất mà vẫn phù hợp đạo nghĩa. Chín loại phẩm đức tốt đẹp thiện mỹ cát tường này cần phải được biểu lộ ra! (Trích từ: “Thượng thư – Ngu Hạ thư”).

Chín phẩm đức tốt đẹp này được Cao Dao coi là tiêu chuẩn đức hạnh. Nếu như thần tử nào làm được ba phẩm đức trong đó, thì có thể được phong chức khanh đại phu; nếu như làm được sáu phẩm đức trong đó, thì có thể phong chư hầu. Nếu như quan viên có thể tuân theo những tiêu chuẩn này mà học hỏi lẫn nhau, hành vi của họ sẽ thuận với quy luật của đạo trời tự nhiên, sẽ có thể đạt được thành tựu nhất định. Chín phẩm đức tốt đẹp này, không chỉ là yêu cầu đức hạnh cao nhất đối với người làm quan, mà cũng là yêu cầu cảnh giới đối với phổ thông bách tính. Nếu như mọi người trong thiên hạ đều có thể chiểu theo những điều này mà cố gắng nỗ lực làm theo, nhất định sẽ xuất hiện thịnh thế, đi đường không nhặt của rơi, tối đến không cần đóng cửa.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/278924