Tác giả: Mạc Tâm Hải
[ChanhKien.org]
Trong dải Ngân Hà, các ngôi sao thường được hình thành theo gia đình, “Gia đình Sao” gồm những ngôi sao có đặc điểm tương tự nhau, được sinh ra vào những thời điểm và địa điểm gần như tương đồng. Sau đó, chúng rời khỏi ngôi nhà của mình và di chuyển đến những vùng không gian rộng lớn hơn trong Thiên hà. Dù những nhóm nhỏ có thể tan rã hoàn toàn, nhưng những “anh chị em” trong những gia đình lớn thường di chuyển theo cách tương tự nhau và phần lớn thời gian vẫn đồng hành cùng nhau.
Các nhà thiên văn học đã sử dụng kính viễn vọng Gaia để quan sát nhiều gia đình sao trong dải Ngân Hà. Họ đã quan sát được các chuỗi sao trải dài khắp dải Ngân Hà và luôn duy trì trạng thái nguyên vẹn trong hàng tỷ năm, vẽ nên những dòng sao cổ xưa tạo nên cấu trúc sơ khai của dải Ngân Hà, và tạo ra một “bức ảnh gia đình” của các ngôi sao trong dải Ngân Hà. Thông qua việc nghiên cứu các gia đình sao, các nhà thiên văn học không chỉ có thể ghép nối lại các đặc điểm và hành vi của từng ngôi sao, mà còn có thể hiểu được quá trình biến hóa của toàn bộ dải Ngân Hà.
Thế nhưng ngày nay, các nhà thiên văn học đã phát hiện một gia đình sao khác thường: một nhóm sao khổng lồ được cấu thành từ hơn 1.000 ngôi sao trẻ. Mặc dù có quy mô rất lớn, gia đình sao được đặt tên là “Xà Phu” này dự kiến sẽ nhanh chóng tan rã hoàn toàn với tốc độ kỷ lục, để lại một tổ ấm trống rỗng.
Bản đồ sao toàn bầu trời này được tạo ra bởi sứ mệnh Gaia, chứa dữ liệu của hơn 1,8 tỷ ngôi sao. Nó thể hiện độ sáng tổng thể và màu sắc của các ngôi sao quan sát được. Các chấm vàng trong bản đồ biểu thị vị trí của hơn 1.000 ngôi sao trẻ; những ngôi sao này tạo thành cụm sao Xà Phu, chúng sẽ sớm tách khỏi vườn ươm sao của mình và phân tán khắp dải Ngân Hà.
“Cụm sao Xà Phu chứa đầy những ngôi sao sắp sửa lao ra khỏi ngôi nhà của chúng và phân tán khắp Thiên hà một cách hoàn toàn hỗn loạn và không có sự phối hợp, điều này hoàn toàn khác xa so với dự kiến của chúng tôi đối với một gia đình sao khổng lồ như vậy”, ông Dylan Huson thuộc Đại học Tây Washington (WWU) của Hoa Kỳ, tác giả chính của bài báo công bố phát hiện này cho biết. “Điều quan trọng hơn là quá trình này chỉ cần một phần nhỏ thời gian so với thời gian mà một gia đình sao khổng lồ như vậy thường cần để phân tán. Điều này không giống với bất kỳ gia đình sao nào khác mà chúng tôi từng thấy trước đây”.
“Chúng tôi không biết điều gì đã xảy ra với gia đình sao này khiến nó có hành động như vậy, bởi vì trước đây chúng tôi chưa từng phát hiện ra điều gì tương tự. Đây thực sự là một điều bí ẩn”, đồng tác giả Marina Kounkel từ Đại học Bắc Florida cho biết.
Nguồn tài liệu: https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Gaia/Gaia_spots_odd_family_of_stars_desperate_to_leave_home