[ChanhKien.org]

Theo tôi, nói một cách thẳng thắn thì Đường Tăng và ba đồ đệ của ông lập thành nhóm đi thỉnh Kinh chính là kiểu mối quan hệ hợp tác phối hợp giữa chủ nguyên thần và phó nguyên thần của người tu luyện.

Đường Tăng là chủ nguyên thần thấy việc nghĩa thì dốc sức thực hiện, nhưng vì ông làm chủ tải thể nhục thân nên rơi vào thế gian. Đã có thân xác thịt phàm tục này cùng với một đôi mắt mê mờ thì bản tính bị vật chất bao phủ, cái gì cũng không rõ ràng, năng lực cũng phải phù hợp với Pháp lý của không gian này, bị kìm hãm đến mức gần như bị phong ấn, không còn bản sự gì nữa. Đường Tăng trở thành người vô năng nhất, nhưng lại phải dẫn dắt ba vị đồ đệ rất có năng lực – cũng chính là phó nguyên thần. Bởi vì Pháp được truyền cho chủ nguyên thần, nên phải là chủ nguyên thần nói mới tính, phó nguyên thần dù có năng lực lớn đến mấy cũng chỉ là hộ pháp, phải chịu sự khống chế của chủ nguyên thần, vai trò chính là được phân như thế. Nếu ngươi không phục thì hãy buông bỏ hào quang của Thần và bản lĩnh, tự đi mà làm chủ nguyên thần mê mờ đó. Trầm mê trong hồng trần sâu vạn trượng, còn không biết có được thức tỉnh để quay về hay không, nguy hiểm rất cao khó bề dự tính; nếu không có tinh thần mạo hiểm thì ngoan ngoãn mà làm phó nguyên thần. Cần biết rằng chẳng thể cùng có cả cá và tay gấu, việc tốt không thể đều cùng đến một bên, việc gì cũng có phần tốt và phần xấu, nguy hiểm và cơ hội cùng tồn tại, đây cũng là lý tương sinh tương khắc. Nhưng chỉ cần phó nguyên thần phối hợp tốt với tu luyện của chủ nguyên thần, không gây phiền phức, đến lúc mấu chốt khởi chút tác dụng chính diện thì cũng chính là việc công đức vô lượng, sau khi tu thành rồi thì hộ pháp cũng sẽ có nơi tốt đẹp để đến. Nếu rất may mắn, cả nhóm khá thành công, chủ nguyên thần và các phó nguyên thần liên kết chặt chẽ với nhau, phối hợp một cách ăn ý, khi đối mặt với khảo nghiệm đều tận tâm tận lực, mỗi người thể hiện khả năng của bản thân, đột phá tầng tầng quan ải, vượt chuẩn hoàn thành nhiệm vụ, tu thành Giác Giả cảnh giới cực cao, thì phó nguyên thần viên mãn cũng là điều có thể xảy ra. Trong tu luyện, điều gì cũng có thể xảy ra, chỉ cần bạn nguyện lòng xuất chân tâm, quyết hạ công phu, thì điều bất ngờ đang chờ đón bạn.

Rốt cuộc thì nhóm chủ nguyên thần và phó nguyên thần là sao? Tất nhiên đó là việc do Thần cao hơn an bài. Còn như trong tu luyện thì phối hợp như thế nào? Vì quá trình quá phức tạp, phức tạp quá không nói hết được, cao hơn nữa tôi cũng không rõ ràng lắm, chỉ có thể nhìn được một, hai thiên cơ trong ‘Tây Du’, nếu có hứng thú thì mọi người hãy cùng ‘Tây Du’ với tôi vậy.

(Còn tiếp)

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/265936

The post Tây Du luyện tâm (3): Lập đoàn tụ nhóm cùng đi thỉnh Kinh first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Học sinh Đại Lục sau khi rời khỏi trường học bước ra ngoài xã hội sẽ phát hiện ra rằng: những thứ như công bằng, chính nghĩa được học trong nhà trường, sẽ không thực hành được ở trong xã hội văn hóa đảng của Trung Cộng, ngược lại còn bị người khác chê cười là “cổ hủ”, “không thức thời” v.v… Vậy điều gì mới là trí huệ nhân sinh đây? Rất nhiều người đều đang đúc kết. Có đồng nghiệp trong đơn vị của bạn tôi nghiên cứu về Lý thuyết đen dày (1) đã tổng kết ra một bộ “trí huệ” sinh tồn như sau: người trong đơn vị được chia thành bốn loại người.

– Loại thứ nhất là kiểu người nhẫn nhục, chịu thương chịu khó, không than khổ than mệt, bảo gì làm nấy.

– Loại thứ hai là tinh anh của đơn vị, nhân tài không thể thay thế.

– Loại thứ ba là người nắm được thóp của lãnh đạo.

– Loại người thứ tư là người nỗ lực làm việc, nhưng không thuộc về loại nhẫn nhục, chịu đựng, những người này dễ bị đào thải nhất.

Người bạn của tôi hỏi anh ấy thuộc loại người nào, anh ta nói: “Là loại người thứ ba”.

Những người không nhảy ra khỏi tư duy của văn hóa đảng rất dễ đồng tình, cho rằng phân tích rất có đạo lý, đúng là như thế. Người còn có chút quan niệm văn hóa truyền thống thì rất dễ nhìn ra thiếu sót ở trong đó, bởi vì nó đi ngược với Thiên lý, rằng cuộc đời của con người đều được định sẵn rồi, phủ định có nhân quả báo ứng rất dễ dẫn người ta đi theo con đường sai lầm.

Con người không phải chỉ có một đời. Con người ngày nay đều đã chuyển sinh qua đời đời kiếp kiếp cho đến hôm nay vì nhân duyên mà tụ họp, có thể là thiện duyên, cũng có thể là ác duyên. Con người ở trong mê không nhìn thấy những điều này, không nhìn thấy quan hệ nhân duyên trong đó, rất dễ rơi vào bẫy. Nếu như một mực trở nên xấu đi, chỉ vì lợi ích cá nhân mà tranh mà đấu thì vĩnh viễn cũng không thể nhảy thoát ra được, tích nhiều nghiệp rồi, đến khi thập ác bất xá tất sẽ bị Thần Phật triệt để tiêu hủy.

Văn hóa truyền thống 5000 năm của Trung Hoa là văn hóa Thần truyền. Thần truyền cấp cho con người văn hóa nửa Thần nửa nhân, dạy cho con người ức chế ác niệm, bổ sung thiện niệm, hành xử tuân theo những giá trị đạo đức đầy lòng nhân từ để cho sinh mệnh càng tiến xa hơn. Nếu như trong cuộc đời gặp được Chính Pháp độ nhân, bước vào tu luyện, phản bổn quy chân, vĩnh viễn giải thoát, đó mới là vận may đích thực của cuộc đời, là đại hảo sự. Vì thế, tận tâm hành thiện tích đức mới là đại trí huệ của cuộc đời.

Dưới đây xin được kể một vài câu chuyện nhỏ của cổ nhân, để triển hiện trí huệ nhân sinh của người xưa.

Trí huệ nhân sinh của vị quan nhỏ

Vào năm Thiên Hội thứ 11 thời nhà Kim, Cao Xương Phúc đảm nhận chức quan nhỏ là Lệnh sử ở Phủ Nguyên Soái.

Những năm đầu Hoàng Thống, Phủ Nguyên Soái cai trị đất Biện Kinh (nay gọi là Khai Phong, Hà Nam), hễ phát hiện người khả nghi liền bắt lại, tất cả họ sẽ bị coi là gián điệp cho nhà Tống mà bị xử tử. Cao Xương Phúc thẩm vấn tra rõ sự tình, đã phóng thích rất nhiều người vô tội.

Hàn Thường, một quan lại ở Từ Châu, là người chấp hành luật pháp rất nghiêm, ông phái người áp giải tù nhân đến Biện Kinh. Trên đường đi có tù nhân đào tẩu, quan tiểu lại phụ trách giám sát sợ bị trừng phạt vì lơ là để tù nhân chạy trốn nên đã lên kế hoạch giết tất cả những tù nhân còn lại chưa trốn thoát hòng che đậy việc có người đã trốn thoát. Cao Xương Phúc nhận thấy ý đồ của viên tiểu lại và để ngăn chặn âm mưu giết người diệt khẩu ông đã cứu bảy đến tám trong số 10 tù nhân thoát khỏi việc bị giết chết. Vì thế, những quan tiểu lại khác rất oán hận Cao Xương Phúc, dự định lên kế hoạch ám hại ông.

Khi đó sắp xảy ra chiến tranh, ở dải đất giữa nước Lương và nước Sở, ban đêm trời đổ mưa dầm, Phủ Nguyên Soái chọn người đi theo dõi động tĩnh của quân đội triều Tống. Các tiểu lại liền xúi giục phái Cao Xương Phúc đi trinh sát, muốn để Cao Xương Phúc đi vào chỗ chết. Cao Xương Phúc vì làm việc có ích cho người dân nên nhận được sự bảo hộ của ông Trời, làm tròn việc thám thính tình hình thực hư quân đội của địch, bình an trở về báo cáo tin tức cho Phủ Nguyên Soái.

Những tiểu lại khác nghĩ rằng Cao Xương Phúc đi thám thính tình hình quân địch là tìm đến chỗ chết, nhưng Cao Xương Phúc chuyển họa thành phúc, sau khi quân đội nhà Kim chiến thắng khải hoàn trở về, ông đã trở thành một viên võ quan, trong những năm Thiên Đức, ông còn làm tới chức Viên ngoại lang Bộ binh.

Sau khi Kim Thế Tông lên ngôi, Cao Xương Phúc dâng thư góp ý cho vua, Hoàng đế ba lần đọc đi đọc lại thư của Cao Xương Phúc, rồi nói với cận thần: “Quan lại trong ngoài đều dâng thư bày tỏ ý kiến, thì có thể biết được điểm tốt và xấu của nhân tài. Nếu không, trẫm làm sao mà biết được chứ”. Các vị hoàng đế hiền minh thời xưa vô cùng hoan nghênh, tán thưởng với việc có người dâng thư góp ý cho vua.

Sau này, Cao Xương Phúc được bổ nhiệm làm quan lớn “Tiết độ sứ”, ông dâng thư lên tấu thuế má quá nặng, tấm lòng vì bách tính không hề thay đổi.

(Theo “Lịch sử nhà Kim, quyển 128, Liệt truyện tập 66, Tuần lại”)

Tận hiếu cũng là trí huệ của nhân sinh

Năm Giáp Thìn Càn Long, ở Tế Nam thường hay xảy ra hỏa hoạn. Cuối tháng tư, một đám cháy bùng phát ở phía Nam đường Tây Hoành, lửa cháy từ đông sang tây, con hẻm đã nhỏ còn chật hẹp, sức gió lại mạnh khiến hai bên đường lửa cháy cao ngút trời. Có một lão Trương nọ, nhà có ba gian nhà tranh ở phía bắc con đường, khi lửa chưa cháy đến, ông vốn có thể đem vợ con chạy thoát ra ngoài, nhưng linh cữu của mẹ ông đang đặt trong nhà, vì di chuyển linh cữu nên không kịp chạy thoát, cả gia đình bị mắc kẹt trong đám cháy. Vợ chồng và bốn người con ôm lấy quan tài khóc lóc thảm thiết, thề rằng cùng với quan tài hóa thành tro bụi.

Lúc đó quan tuần phủ dưới quyền tham tướng đang đốc thúc binh lính dập lửa, mơ hồ nghe thấy âm thanh tiếng khóc, lệnh cho binh lính trèo lên nóc nhà sau hẻm, thuận theo âm thanh tìm được nhà của lão Trương, binh lính ném dây xuống để cứu họ thoát ra ngoài. Vợ chồng lão Trương hét lên: “Linh cữu của mẫu thân ta còn nằm ở đây, làm sao có thể bỏ mặc không quản được chứ?” Mấy người con của họ cũng hét lên: “Cha mẹ của chúng cháu vì cha mẹ của mình mà chết theo, chúng cháu chẳng phải cũng nên chết cùng cha mẹ của mình sao?”, đám trẻ cũng quyết không chịu trèo lên.

Một lúc sau, ngọn lửa bùng cháy, các binh sĩ nhảy qua mái nhà để tránh và suýt bị bỏng. Họ đều cho rằng cả gia đình lão Trương nhất định bị thiêu thành tro bụi rồi, chỉ có thể đứng từ xa nhìn thở dài mà thôi. Đợi cho đến khi lửa tắt, các binh sĩ tuần tra hiện trường vụ hỏa hoạn thấy chỉ có duy ngôi nhà của lão Trương được bảo toàn nguyên vẹn không hề bị cháy. Hóa ra lúc đó cơn gió đột ngột quay trở lại, đầu lửa quay về hướng Bắc, đi vòng ra phía sau nhà ông ấy, đốt cháy tiệm cầm đồ của hàng xóm rồi quay trở lại phía Tây.

(Theo “Duyệt Vi Đường Thảo Bút Ký” của Kỳ Hiểu Lam)

Minh bạch nhân quả báo ứng, cải ác hồi lương cũng là trí huệ của nhân sinh

Vào thời nhà Đường, tại thôn Diêm, huyện Vạn Niên, Ung Châu, ở giữa sông Bá Hà và sông Vị Hà, có một người phụ nữ họ Tạ được gả cho một gia đình họ Nguyên ở huyện Châu. Người phụ nữ sinh được một người con gái, gả cho Lai A Chiếu ở thôn Hồi Long. Vào những năm cuối Vĩnh Huy đời Đường Cao Tông, Tạ thị qua đời.

Đến tháng tám năm Long Sóc đầu tiên, Tạ thị báo mộng cho con gái, nói: “Ta khi còn sống bán rượu đã làm thăng đong rượu bé hơn bình thường hòng kiếm lời, rượu bán ra thì ít, tiền thu về lại nhiều nên nay phải chịu tội, thác sinh vào một gia đình ở núi Bắc Sơn làm kiếp trâu bò. Gần đây ta lại bị bán cho sư phụ Hạ Hầu của “Chùa Pháp Giới”, hôm nay họ đưa ta đến phía Nam thành để cày ruộng, vô cùng vất vả”. Sau khi con gái tỉnh dậy, vừa khóc vừa kể lại với chồng Lai A Chiêu. Đến tháng đầu tiên của năm Long Sóc thứ hai, có một vị ni cô đến từ chùa Pháp Giới, sau khi đến thôn của Lai A Chiêu, con gái bèn hỏi ni cô. Ni cô trả lời: “Chùa của chúng tôi quả thực có một sư phụ là Hạ Hầu”.

Người con gái sau đó đi đến chùa Pháp Giới viếng thăm sư phụ Hạ Hầu. Sư phụ nói: “Gần đây ta đã mua một con bò từ chân núi Bắc Sơn, bây giờ đang cày ruộng ở phía nam thành”. Cô con gái khóc lóc van xin, sư cô trong chùa bèn sai người đưa cô đi xem bò.

Ngày thường con bò này chỉ có một người có thể khống chế nó, nếu gặp người lạ, nó nhất định sẽ nhảy nhót điên cuồng. Hôm đó nhìn thấy con gái đến, bèn liếm khắp người cô ấy, từ trong mắt rơi ra những giọt lệ. Con gái đến nơi gặp Hạ Hầu sư phụ, mua lại con bò, con bò theo cô về nhà. Con bò này hiện nay đang được nuôi dưỡng tại nhà của Lai A Chiêu, cô con gái luôn chăm sóc cho mẹ rất tốt, không thiếu thứ gì. Các vương hậu và phi tần ở trong cung, thường tới xem con bò, và bố thí cho rất nhiều tài vật.

Các vương hậu và phi tần, người đông, miệng lại nhanh, chẳng mấy chốc câu chuyện Tạ thị bán rượu gian dối, sau khi chết biến thành bò, rất nhanh chóng truyền đi khắp nơi.

Từ đó trở đi, hầu hết người trong triều đình đều kính trọng và tín ngưỡng Thần Phật, cải ác hồi lương!

Theo “Thái Bình Quảng Ký” thời Tống

Lời kết

Con người ở trong mê, vì danh, lợi, sắc, nóng giận… rất dễ làm ra những việc không tốt, dễ tạo nghiệp, nhưng con người một khi minh bạch chân tướng thiện ác báo ứng, lựa chọn tích đức hành thiện, chịu trách nhiệm với bản thân, với gia đình, chịu trách nhiệm với con cháu, lẽ nào đó không phải là một loại trí huệ của nhân sinh ư?!

Học viên Pháp Luân Công nói cho con người biết chân tướng, đem đặc tính Chân Thiện Nhẫn của vũ trụ nói cho con người, khuyên bảo con người thế gian thành tâm kính niệm “Pháp Luân Đại Pháp hảo, Chân Thiện Nhẫn hảo”, khuyến khích thế nhân tuân theo Chân Thiện Nhẫn làm người tốt; nói cho con người biết thiên cơ “Trời diệt Trung Cộng”, khuyên con người thoái xuất khỏi các tổ chức của Trung Cộng (tam thoái), thoát ly khỏi tổ chức tà giáo Trung Cộng, rời xa khỏi tai nạn. Con người có thể nghe hiểu chân tướng, nghe theo chân tướng mà đưa ra lựa chọn, đồng thời đem chân tướng nói cho bạn bè thân quyến, nói cho càng nhiều người hơn nữa biết, đó chính là làm việc đại thiện, tích đại phúc, đó là trí huệ nhân sinh còn lớn hơn nữa!

Những ai cười nhạo chân tướng, nhiều lần từ chối chân tướng, tự cho rằng đi theo Trung Cộng có thể thăng quan phát tài, có thể đắc được một chút xíu lợi ích, mới là người thật sự đáng thương!

Chú thích:

(1): Lý thuyết đen dày (tiếng Trung :厚黑學; bính âm: Hòu hēi xué) là một chuyên luận triết học do Lý Tông Vũ (李宗吾, 1879–1943), một chính trị gia và học giả bất mãn sinh vào cuối thời nhà Thanh, biên soạn.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/291257

The post Đại trí huệ về nhân sinh của người xưa first appeared on Chánh Kiến Net.

Tác giả: Tâm Duyên

[ChanhKien.org]

Tranh giành ngôi vị sau khi Đại Đường phục quốc

Sau khi Võ Tắc Thiên mất, Đường Trung Tông lên ngôi. Trung Tông là một hoàng đế bất tài ngu muội, mà Hoàng hậu Vi Thị của ông lại tàn bạo, dâm loạn và đầy dã tâm. Vi Thị hy vọng có thể giống Võ Tắc Thiên bước lên ngôi vua, do đó bà đã cùng với An Lạc Công chúa, và tông tộc Võ Thị kết thành đồng đảng, cùng nhau nắm giữ triều chính. Năm 710, Vi Hoàng hậu hạ độc mưu sát Trung Tông Lý Hiển, đồng thời phong tỏa tin tức, mưu đồ đăng cơ noi theo Võ Tắc Thiên. Nhưng trên thực tế, bà đã làm cho triều chính hủ bại thậm tệ, “công tư câu phế” (công tư đều suy bại), “thập thất cửu không” (mười nhà thì trống không hết chín, chỉ quang cảnh tiêu điều). Lúc ấy thế lực của người con trai thứ tư của Võ Tắc Thiên là Đường Duệ Tông Lý Đán và người con gái của bà là Thái Bình Công chúa vẫn khá lớn, là chướng ngại cho việc Vi Hậu chuyên quyền, do đó họ đã trở thành đối tượng cần tiêu diệt của bè đảng Vi Hậu.

Con trai của Duệ Tông là Lý Long Cơ rất có tầm nhìn chính trị, ông liên kết với con gái của Võ Tắc Thiên là Thái Bình Công chúa dẫn cấm quân tấn công vào hậu cung, giết chết Vi Hậu, An Lạc Công chúa và tông tộc Võ Thị, dùng vũ lực đập tan giấc mộng nữ hoàng của họ. Đồng thời khôi phục ngôi vị của Duệ Tông Lý Đán, và Lý Long Cơ được lập làm thái tử. Tuy nhiên Duệ Tông lại nhu nhược vô năng, nên Thái Bình Công chúa trở thành người nắm giữ triều chính. Sự bành trướng thế lực của Thái Bình Công chúa đã xảy ra xung đột kịch liệt với Lý Long Cơ, bà muốn phế bỏ ngôi vị thái tử của Lý Long Cơ. Năm 712, Đường Duệ Tông nhường ngôi cho thái tử, Lý Long Cơ trở thành người kế vị hợp pháp, lịch sử gọi là Đường Minh Hoàng (tức Đường Huyền Tông), quốc hiệu Khai Nguyên. Năm sau, Thái Bình Công chúa phát động chính biến, nhưng thất bại và bị ban chết. Từ đó, cuộc tranh giành đế vị kéo dài gần 10 năm cuối cùng cũng kết thúc, cục diện chính trị cũng bắt đầu ngày càng ổn định.

Thân thế và dị tướng của Huyền Tông Lý Long Cơ

Huyền Tông Lý Long Cơ là con trai thứ ba của Duệ Tông. «Cựu Đường Thư» có nói về ông rằng “Tính anh đoạn đa nghệ, vưu tri âm luật, thiện bát phân thư. Nghi phạm vĩ lệ, hữu phi thường chi biểu”. (Tính anh minh quả đoán đa nghệ, hiểu biết âm luật, thành thạo chữ bát phân, phong thái vĩ lệ, dáng vẻ phi thường).

Năm Huyền Tông ba tuổi, được phong làm Sở vương, năm vừa bảy tuổi, được mở phủ đệ và bố trí quan thuộc. Sau khi trưởng thành, lại cải phong làm Lâm Tri vương. Năm Thần Long thứ nhất trong thời Võ Tắc Thiên, được đổi thành Vệ úy thiếu khanh, sau kiêm chức Lộ Châu biệt giá, rồi thăng làm Ngân Thanh Quang Lộc đại phu. Nghe nói, ở Lộ Châu có rồng vàng bạch nhật thăng thiên. Có lần, Lý Long Cơ đang đi trên đồng ruộng, trên đỉnh đầu xuất hiện vầng mây tím bao phủ, tùy tùng đều có thể nhìn thấy. Ngoài ra, bên ngoài nơi ở của ông có cái ao, nước đầy tràn ra ngoài, những thầy vọng khí (một học thuật phong thủy) cho rằng đó là long khí. Những điềm lành như vậy đã xảy ra hơn mười lần. Phỏng theo cách nói của người xưa, thì Lý Long Cơ có tướng đế vương.

Thời kỳ Khai Nguyên chi trị của Đường Huyền Tông

*Sách lược củng cố cơ đồ khi mới lên ngôi

Huyền Tông lên ngôi hoàng đế ở tuổi 28, ông biết rõ khó có được cục diện chính trị an định và hòa bình nên ngay sau khi lên ngôi, đã lập tức tái bổ nhiệm Diêu Sùng là một vị quan tài năng làm tể tướng. Huyền Tông đã nói rằng: “Trẫm phó thác Diêu Sùng xử lý chính sự, các việc đại sự thì cùng bàn với trẫm, còn các việc nhỏ thì tự quyết lấy”. Các đại thần đều cho rằng Huyền Tông thấu hiểu quần thần, có phong thái của một đại tướng.

Năm Khai Nguyên thứ tư (năm 716) sau khi Diêu Sùng từ chức tể tướng, Huyền Tông lại trọng dụng tể tướng Tống Cảnh, đồng thời khuyến khích việc can gián và tiếp thụ can gián, loại trừ những chính sách tệ hại, khống chế xa hoa lãng phí. Diêu Sùng đề xuất chống quyền hạnh (chống những nịnh thần được sủng hạnh có quyền thế), thường xuyên ban thưởng tước lộc, tiếp nhận can gián, khước từ cống nạp, hậu đãi đại thần; Tống Cảnh thì khéo tuyển người tài, thưởng phạt vô tư, lại dám phạm thượng thẳng thắn can gián. Trong thời kỳ có Diêu, Tống chấp chính, thuế khóa lao dịch khoan dung công bằng, hình phạt giảm nhẹ, thiên hạ sung túc. Sau này những tể tướng mà Huyền Tông trọng dụng như Trương Gia Trinh, Trương Thuyết, Hàn Hưu cùng Trương Cửu Linh cũng có thể nói đều là những người có tài đức, đều có sở trường riêng. Với sự phò tá của những tể tướng tài giỏi này, Huyền Tông đã thực hiện một số cải cách đối với những chính sách tệ hại vào thời điểm đó.

Tuy nhiên, về mặt chính trị mà nói, thời kỳ Khai Nguyên chi trị chẳng qua cũng chỉ là tiếp bước thời kỳ Trinh Quán chi trị mà thôi.

Những biện pháp cải cách cụ thể như sau:

Trước tiên, khôi phục nguyên tắc pháp trị “lấy khoan dung làm gốc” của thời kỳ Trinh Quán, bãi bỏ nền chính trị quan lại tàn bạo và hình pháp nghiêm khắc của thời kỳ Võ Tắc Thiên, cấm chỉ cực hình và lạm dụng hình phạt, lấy việc thực hành nhân nghĩa làm nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu trong việc trị lý thiên hạ. Ngoài ra, Huyền Tông còn ra lệnh biên soạn «Đường Lục Điển», đây là pháp điển hành chính sớm nhất còn tồn tại hiện nay của Trung Quốc. Pháp điển này tổng cộng có 35 quyển, thực hiện trong 16 năm, đến năm Khai Nguyên thứ 26 mới hoàn thành, đánh dấu hệ thống chính trị nhà Đường đang hướng đến hoàn thiện.

Tiếp theo, cắt giảm số quan lại dư thừa, chỉnh đốn tác phong và uy tín của quan lại. Thời Trung Tông, Vi Hậu và An Lạc Công chúa nắm quyền, trắng trợn buôn bán quan tước, khiến cho bộ máy quan liêu cồng kềnh, tạo thành gánh nặng cực lớn cho chi phí quốc gia. Sau khi Huyền Tông lên ngôi, bắt đầu cắt giảm cơ cấu và quan viên. Thí dụ, năm Khai Nguyên thứ 11, sửa đổi Trung thư tỉnh và Môn hạ tỉnh của Chính sự đường, bên trong thiết lập Lại phòng, Binh phòng, Hộ phòng, Hình Lễ phòng, tăng thêm Hàn Lâm học sĩ, lựa chọn quan viên tâm phúc đảm nhiệm, chuyên nắm “nội mệnh” (mệnh lệnh do Hoàng đế trực tiếp hạ chỉ).

Thứ ba, chú trọng sản xuất nông nghiệp, tiếp tục thực hiện chế độ Quân điền, chế độ Tô dung điệu (tô là thuế ruộng, dung là thuế đinh, điệu là thuế hộ) và chính sách giảm nhẹ lao dịch thuế khóa cũng như các chính sách liên quan kiểm soát hộ tịch của thời kỳ Trinh Quán.

Vào thời Huyền Tông, chế độ Quân điền trước đây “nam từ 16 đến 20 tuổi là trung, từ 21 đến 59 tuổi là đinh, trên 60 tuổi là lão” được đổi thành “từ 18 đến 22 tuổi là trung, 23 tuổi là đinh”. Quốc gia hàng năm tính toán sổ sách một lần, hộ tịch ba năm tra xét một lần. Sổ sách hộ khẩu là căn cứ để thúc đẩy chế độ Quân điền và Tô điệu của quốc gia.

Vào thời Võ Tắc Thiên, chế độ Quân điền bắt đầu dần dần bị phá hủy, hiện tượng thôn tính đất đai và nông dân lưu vong ngày càng nghiêm trọng, năm 721 (năm Khai Nguyên thứ 9), Huyền Tông phái Vũ Văn Dung làm Khuyến nông sứ đến các nơi kiểm soát các hộ lưu vong và ruộng ngoại tịch, trải qua mấy năm cố gắng, đã tra soát ra tổng cộng hơn 80 vạn hộ tá túc, và số ruộng cũng tương xứng. Đối với những hộ tá túc này chính phủ nhà Đường đánh thuế 1.500 tiền mỗi đinh, miễn tô điệu lao dịch sáu năm, rồi được các châu huyện phân bổ đất đai quân điền. Biện pháp này đã đặt định ra cơ sở cho thời kỳ Khai Nguyên thịnh thế.

Huyền Tông quy định hoàng thất thân tộc cùng các công thần không được đòi tô điệu của các phong hộ (hộ được cấp phong cho phong chủ), mà phải do chính phủ thống nhất trưng thu, còn phong chủ (người được ban cấp đất đai) sẽ nhận từ chính phủ.

Ngoài đó ra, Huyền Tông còn hạ lệnh xây dựng đồn điền ở các nơi như Hà Đông đạo, Quân Nội đạo, Hà Nam đạo, Hà Tây đạo, Lũng Hữu đạo, Hà Bắc đạo, Kiếm Nam đạo, thời điểm đó toàn quốc có tổng cộng 992 quân đồn, diện tích ruộng khai khẩn vào khoảng năm triệu mẫu, do đó các quân khu ở biên ải đều có thể tự cung tự cấp.

Ở địa khu Tam Phụ của Quan Trung, “nhà của các vương công quyền quý, đều bị tháo dỡ do việc xây dựng các kênh (Trịnh, Bạch), gây hại thủy điền”, Huyền Tông hạ lệnh tháo dỡ toàn bộ, khiến cho “dân chúng được hưởng lợi lớn”.

Thứ tư, đề xướng tiết kiệm. Huyền Tông hạ lệnh từ vương công cho đến dân chúng toàn quốc nhất loạt không được xa hoa hoang phí, hoàng thân sủng thần phạm pháp với thứ dân đều có tội như nhau.

Nền chính trị thời kỳ Khai Nguyên trong sạch và an định, khiến nền kinh tế lại lần nữa đạt đến phát triển, quốc lực tăng trưởng không ngừng, trở nên lớn mạnh chưa từng có, trong lịch sử lại xuất hiện một thời kỳ thịnh thế: Khai Nguyên thịnh thế.

Có điều, thời kỳ Huyền Tông lại bắt đầu áp chế Phật giáo. Thời kỳ Võ Tắc Thiên thống trị đã cho tu sửa rất nhiều chùa chiền, có rất nhiều người xuất gia làm tăng. Thời Trung Tông và Duệ Tông, Phật giáo tiếp tục phát triển, số tăng ni toàn quốc đạt đến mấy chục vạn người. Tuy nhiên Huyền Tông lại theo ý của Diêu Sùng, hạ lệnh trục xuất tăng ni trong thiên hạ, bức ép phải hoàn tục hơn 12.000 người. Ông còn hạ lệnh các nơi không được dựng chùa, đồng thời cấm chỉ việc đúc tượng Phật và sao chép kinh Phật trong dân gian. Những biện pháp này đều ức chế sự phát triển của Phật giáo.

Cảnh tượng Khai Nguyên thịnh thế

Đỗ Phủ, đại thi nhân nổi tiếng nhà Đường đã miêu tả cảnh tượng Khai Nguyên thịnh thế trong tác phẩm «Ức Tích» như sau:

Ức tích Khai Nguyên toàn thịnh nhật,
Tiểu ấp do tàng vạn gia thất.
Đạo mễ lưu chỉ túc mễ bạch,
Công tư thương lẫm câu phong thực.
Cửu châu đạo lộ vô sài hổ,
Viễn hành bất láo cát nhật xuất.
Tề hoàn lỗ cảo xa ban ban,
Nam canh nữ tang bất tương thất.

Tạm dịch:

Nhớ thuở xưa Khai Nguyên toàn thịnh,
Ấp nhỏ vẫn chứa cả vạn căn.
Thóc lúa căng tròn gạo trắng bóng,
Kho lẫm công tư thảy tràn đầy.
Cửu châu đường lộ không kẻ ngáng,
Đường xa chẳng nhọc chọn ngày lành.
Lụa Tề tơ Lỗ xe nườm nượp,
Trai cày gái dệt chẳng ngơi tay.

Bài thơ đã gợi lên cảnh tượng an định và sung túc của thời kỳ Khai Nguyên. Sử sách có ghi chép, năm Khai Nguyên thứ 28, tức năm 740, số hộ nhập tịch toàn quốc thời kỳ Trinh Quán ba triệu hộ đã tăng đến 4 triệu 410 nghìn hộ, với 48 triệu 140 nghìn nhân khẩu; đến năm 754, đã tăng đến 9 triệu 69 nghìn hộ, với 52 triệu 880 nghìn nhân khẩu. Diện tích đất canh tác cũng đạt đến khoảng 800 triệu mẫu. Năm 749, kho lương trung ương tổng trữ lương thực 12 triệu 450 nghìn thạch. Theo đó lượng lương thực trữ trong dân vô cũng nhiều, “nhà nào cũng tích trữ lương thực đến hàng vạn”. Điều này cho thấy nền nông nghiệp nhiều năm liên tiếp bội thu nên mới có cảnh tượng sung túc như vậy. Theo cuốn «Thông Điển» của Đỗ Hựu, lúc bấy giờ thiên hạ không có gì đắt giá, giá gạo ở Trường An và Lạc Dương mỗi đấu chưa đến 20 đồng, bột mì mỗi đấu 30 đồng, lụa mỗi xếp 210 đồng. Có thể nói “trong nước giàu có và an định, người đi xa cả vạn dặm, không cần mang theo binh khí phòng thân”.

Sự phát triển của nông nghiệp, cũng thúc đẩy sự phát triển của thương nghiệp. Không chỉ xuất hiện hình thức “cử phường” tương tự như ngân hàng tư nhân của hậu thế sau này, mà còn xuất hiện phiếu chuyển tiền – phi tiền. Đô thành Trường An không chỉ là trung tâm chính trị, mà còn là trung tâm thương nghiệp. Rất nhiều thương nhân nước ngoài đến Trường An, Lạc Dương và các nơi ở phương Nam như Dương Châu, Thành Đô, Quảng Châu để làm ăn mua bán. Qua đó có thể thấy được mức độ phồn thịnh của thương nghiệp thời kỳ này.

Lịch sử có ghi chép, năm Khai Nguyên thứ 25 (năm 737) số người bị kết án tử hình toàn quốc chỉ có 59 người, quang cảnh nhà ngục của Đại Lý Tự hoàn toàn vắng vẻ, quạ và chim sẻ làm tổ trên cây. Có thể thấy, lấy việc thực hành nhân nghĩa làm nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu trong việc trị lý thiên hạ đã đạt được hiệu quả tương tự như thời kỳ Trinh Quán chi trị.

Ngoài ra, vì Huyền Tông vốn là người đa tài đa nghệ, nên ủng hộ mạnh mẽ về mặt văn hóa nghệ thuật. Các thi nhân nổi tiếng như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Mạnh Hạo Nhiên và Vương Duy đều hoạt động sôi nổi trong thời kỳ này, có thể nói là: “kỳ nhân nhã sĩ, đều ở kinh thành cả”. Văn hóa nghệ thuật của nhà Đường bao gồm thơ ca, vũ đạo, thư pháp đều đã đạt đến đỉnh cao trong thời kỳ này.

Đường Huyền Tông từ “minh quân” chuyển sang “hôn quân” – nhà Đường từ hưng thịnh chuyển sang bắt đầu suy yếu

Sau khi trải qua thời kỳ Khai Nguyên thịnh thế, Đường Huyền Tông bắt đầu “dần ham mê xa hoa dục vọng, bỏ bê việc triều chính”. Thời kỳ Khai Nguyên chi trị là dựa trên “lề lối cũ của thời Trinh Quán”, tuy nhiên Huyền Tông không bì được Thái Tông ở chỗ ông không biết “giữ gìn sự nghiệp đã thành tựu”, không biết “thận trọng từ đầu đến cuối”, một khi có được thành tựu thịnh thế, thì liền say sưa trong tự mãn. Thêm vào việc xua đuổi hiền thần mà thân cận bọn a dua nịnh hót, vị minh quân hồi nào đã dần dần biến thành hôn quân.

*Tin tưởng gian thần

Bước ngoặt đánh dấu việc Huyền Tông từ “minh quân” chuyển sang “hôn quân” là vào năm Khai Nguyên thứ 22 ông tin dùng gian tướng Lý Lâm Phủ.

Lý Lâm Phủ thời trẻ phẩm hạnh không tốt, nhưng vì biết luồn cúi, đã lần lượt làm đến các chức Ngự sử trung thừa, Hình bộ thị lang, và cả Thừa tướng. Lúc bấy giờ ai ai cũng biết Lý Lâm Phủ là người miệng mật lòng gươm, nham hiểm gian xảo, nhưng lại “xảo ngôn tỏ ra trung thành”. Thế nhưng Huyền Tông lại không phân biệt được hắn là trung hay gian, khiến hắn ta có thể chuyên quyền đến những 19 năm, chế độ hợp nghị Tam tỉnh từng khiến triều chính trở nên trong sạch thì nay chỉ lập nên cho có vậy thôi.

Huyền Tông đã làm hoàng đế hai mấy năm giờ đây chỉ còn muốn phóng túng hưởng lạc, phần lớn thời gian đắm say vui đùa cùng tuyệt thế giai nhân Quý phi Dương Ngọc Hoàn. Lý Lâm Phủ thì chỉ một mực đón ý hùa theo, bài trừ những ai đối lập, khiến Huyền Tông từ ngạo nghễ đến ngu muội. Có hoàng đế như thế, có tể tướng như thế, thử hỏi nhà Đường làm sao có thể không đi đến chỗ suy bại đây?

*Mê đắm ca sắc hưởng lạc

Huyền Tông tại vị đã lâu, nên dần coi ca sắc như thú vui, sau năm Thiên Bảo thứ 2 từ sau khi sủng hạnh Dương Quý phi, thì càng bỏ bê việc triều chính. Dương Quý phi còn gọi là Dương Ngọc Hoàn, tổ tiên là danh thần nhà Tùy. Bà vốn là phi tử của Thọ vương Lý Mạo con trai của Huyền Tông, Huyền Tông vừa gặp bà đã phải lòng. Vì để có được Dương Ngọc Hoàn, Huyền Tông trước hết để bà làm đạo sỹ, lấy hiệu là Thái Chân. Một năm sau, thì được Huyền Tông nạp làm Thái Chân phi tử, rồi lại được sắc phong làm Quý phi. Thi nhân nhà Đường, Bạch Cư Dị đã miêu tả vẻ đẹp của Dương Quý phi và tình cảm của Huyền Tông dành cho bà trong tác phẩm «Trường Hận Ca» như sau: “Hồi mâu nhất tiếu bách mi sinh, lục quan phấn đại vô nhan sắc” (dịch nghĩa: quay đầu hé cười trăm duyên dáng, lục cung mỹ nữ nhòa phấn son); “xuân tiêu khổ đoạn nhật cao khởi, tòng thử quân vương bất tảo triều” (khổ nỗi đêm xuân ngắn ngày nắng đã lên cao, từ ấy quân vương chẳng tảo triều); “hậu cung giai lệ tam thiên nhân, tam thiên sủng ái tại nhất thân” (hậu cung giai nhân những ba ngàn, ba ngàn chỉ yêu có một người).

Từ trong lời thơ có thể thấy, Đường Huyền Tông đắm say tình cảm đã chẳng bận tâm gì đến quốc gia đại sự, bị gian thần bưng bít là điều tất nhiên khó tránh khỏi.

Dương Quý phi tuy rằng không can thiệp triều chính, nhưng người anh em bà con xa Dương Quốc Trung của bà lại trở thành đại thần chuyên quyền sau khi Lý Lâm Phủ chết. Sau khi ông ta lên làm tể tướng, một mình kiêm giữ hơn 40 chức vụ. Dương Quốc Trung là người hay tranh cãi lại bốc đồng, chuyên quyền triều chính, “công khanh trở xuống, vênh váo sai khiến, ai cũng kinh khiếp”. Ông ta một mặt thì đón ý hùa theo Huyền Tông, một mặt bạt mạng vơ vét dân chúng, khiến cho triều chính trở nên bại hoại còn hơn cả thời Lý Lâm Phủ tại chức nữa. «Quốc Sử Khái Yếu» nói rằng, Lý Lâm Phủ là “dưỡng thành cái loạn của thiên hạ”, còn Dương Quốc Trung thì là “kết thành cái loạn ấy”. Lý Lâm Phủ và Dương Quốc Trung liên tiếp chuyên quyền cùng với việc bóc lột dân chúng và vơ vét tài sản của thiên hạ, đã đặt tiền đề cho “Loạn An Sử” sau này.

*Mở rộng biên giới vô độ

Ngoài ra, Huyền Tông tự cho rằng có quốc lực hùng hậu, quân đội hùng mạnh, do đó vô cùng ham thích mở rộng biên giới, và liên tục phát động các cuộc chiến tranh với Thổ Phồn, Nam Chiếu, Khiết Đan. Điều này không những làm cho quan hệ dân tộc trở nên xấu đi, mà còn khiến tài chính cũng trở nên thiếu hụt, nên lại tăng cường bóc lột dân chúng; đồng thời tăng thêm lượng lớn lính biên phòng và quân bị, dẫn đến bố cục quân sự trở nên trọng ngoại khinh nội (coi trọng biên ngoại mà xem nhẹ biên nội). Do sự sụp đổ của chế độ binh phủ, nên năm Khai Nguyên thứ 11 đã tiến hành chế độ mộ binh. Những lính đánh thuê này sẽ do chính phủ cung cấp lương hướng, vậy nên chi phí quân sự lại trở thành một gánh nặng lớn. Đầu Khai Nguyên chi phí quân sự là 2 triệu quan, đến cuối Khai Nguyên chi phí quân sự đã tăng đến 10 triệu quan, cuối năm Thiên Bảo chi phí quân sự tăng đến 15 triệu quan. “Thịnh thế” một thời làm sao chịu nổi những thăng trầm liên tục như vậy?

Trong những năm Khai Nguyên, vùng biên giới đã thiết lập 10 Tiết độ sứ, họ không những “đã có đất đai, lại có dân chúng, lại có binh giáp, lại có tài phú”, chính quyền, quân quyền, tài quyền tập trung trong tay, hình thành những thế lực bán cắt cứ. Trong thời kỳ Huyền Tông lượng quân đóng ở biên giới chiếm trên 85% tổng binh lực toàn quốc.

Thuận theo sự hủ bại của triều chính nhà Đường, uy tín của nhà Đường ở Tây Vực sa sút nghiêm trọng, những nguy cơ vùng biên giới ngày càng tăng. Để đối phó với nguy cơ vùng biên giới, triều đình càng thêm dựa vào các Tiết độ sứ. Tình trạng ấy khiến các Tiết độ sứ càng ngao ngược, nên sự xa cách đối với chính phủ trung ương ngày càng lớn. “Loạn An Sử” trong những năm Thiên Bảo chính là do Tiết độ sứ biên giới làm loạn, nhà Đường từ đó bắt đầu chuyển từ hưng thịnh sang suy yếu.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/29156

The post Văn minh 5000 năm: Diện mạo chân thực của lịch sử – Nhà Đường: Một trong ba đại thịnh thế thiên triều (7) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Đạo sĩ Trạch Thiên Hựu thời nhà Đường là người gốc Tứ Xuyên. Ông tu đạo ở núi Hoàng Long từ khi còn nhỏ, đến năm 41 tuổi được dị nhân truyền thụ thần thông, đạo hạnh đã tiến bộ vượt bậc. Trong những năm cuối đời ông thường nói về tương lai. Có lần ông bước vào khu phố náo nhiệt ở phủ Quỳ Châu và hét to lên rằng: “Tối nay có tám người đến đây, mọi người hãy cẩn thận!” Mọi người đều không biết ông ấy nói gì. Buổi tối khu phố bị trận đại hỏa hoạn thiêu rụi hàng trăm ngôi nhà, mọi người mới biết rằng tám người là chỉ chữ Hỏa “火”. Một lần khi ông đang ngắm trăng ở Giang Tả cùng với mấy chục đệ tử, có đệ tử hỏi: “Không biết trong Mặt Trăng có gì?” Thiên Hựu cười nói: “Có thể hướng theo ngón tay trỏ của ta nhìn xem”. Thiên Hựu giơ tay chỉ, mấy vị đệ tử nhìn theo lên phía Mặt Trăng cả buổi, thì thấy ở giữa Mặt Trăng đầy những nhà lầu, cung điện vàng kim, nhiều vô số kể.

Trong năm Thiên Bảo, hoàng đế Huyền Tông đã triệu ông lên kinh đô, và đối đãi với ông rất tốt. Tất cả các quan lại đều không phục, nói: “Trạch Thiên Hựu chỉ là một tiểu sư ở vùng Tứ Xuyên, xin đừng làm như vậy”. Trạch Thiên Sư cười và đặt chiếc khăn quấn đầu của mình lên trước mặt bàn của nhà vua rồi nói: “Trong các vị quan đây, ai có thể lấy được chiếc khăn quấn đầu này thì tôi sẽ bái người đó làm sư, nếu không lấy được thì hãy bái tôi làm sư”. Hoàng đế lệnh cho chúng thần lấy nó, nhưng không ai có đủ khả năng. Trạch Thiên Sư thuận tay mà cầm lấy, dâng lên hoàng đế. Hoàng đế Huyền Tông rất cao hứng, phong cho ông làm “Thông Hư Thiên Sư”. Không lâu sau, ông lại trở về Tứ Xuyên tiếp tục tu hành.

Trước đây khi nhìn thấy những người tu Đạo thi triển thần tích thì cảm thấy họ thật vĩ đại, nhưng sau khi tu luyện Đại Pháp, nghĩ lại tôi mới thấy: mặc dù biết trước sẽ có hỏa hoạn mà không thể nói rõ ra cho mọi người chỉ bởi “Thiên cơ bất khả lộ”. Nhưng hôm nay, đệ tử Đại Pháp lại dám nói rõ cho người dân Trung Quốc về thiên cơ tối cao rằng “Trời diệt Trung Cộng”, giúp mỗi người dân Trung Quốc bị nó đầu độc có thể tránh được tai họa diệt vong này, nếu không phải đồ đệ Đại Pháp tu luyện Đại Pháp vũ trụ thì ai dám làm như vậy? Lão Tử giảng: “Đạo khả Đạo, phi thường Đạo”. Nói rất có đạo lý vậy.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/35240

The post Câu chuyện về Trạch Thiên Sư first appeared on Chánh Kiến Net.

Nguyên văn

子贡曰：“我不欲人之加(1)诸(2)我也，吾亦欲无加诸人。”子曰：“赐(3)也，非尔(4)所及也。”(《论语·公冶长第五》)

Hán Việt

Tử Cống viết: “Ngã bất dục nhân chi gia (1) chư (2) ngã dã, ngô diệc dục vô gia chư nhân.” Tử viết: “Tứ (3) dã, phi nhĩ (4) sở cập dã.” (Trích “Luận ngữ – Chương 5 – Công dã tràng”).

Phiên âm

Zǐ Gòng yuē: “Wǒ bù yù rén zhī jiā zhū wǒ yě, wú yì yù wú jiā zhū rén.” Zǐ yuē: “Cì yě, fēi ěr suǒ jí yě.” (“Lúnyǔ·Gōng yě zhǎng dì wǔ”)

Chú âm

子ㄗˇ贡ㄍㄨㄥˋ曰ㄩㄝ：“我ㄨㄛˇ不ㄅㄨˋ欲ㄩˋ人ㄖㄣˊ之ㄓ加ㄐㄧㄚ诸ㄓㄨ我ㄨㄛˇ也ㄧㄝˇ，吾ㄨˊ亦ㄧˋ欲ㄩˋ无ㄨˊ加ㄐㄧㄚ诸ㄓㄨ人ㄖㄣˊ。”子ㄗˇ曰ㄩㄝ：“赐ㄘˋ也ㄧㄝˇ，非ㄈㄟ尔ㄦˇ所ㄙㄨㄛˇ及ㄐㄧˊ也ㄧㄝˇ。”(《论ㄌㄨㄣˊ语ㄩˇ·公ㄍㄨㄥ冶ㄧㄝˇ长ㄔㄤˊ第ㄉㄧˋ五ㄨˇ》)

Chú thích

1. 加 (Gia): ý chỉ việc người trên áp đặt, không tôn trọng đối với người dưới, không cho tự do lựa chọn theo ý chí của mình.

2. 诸 (Chư): đối với.

3. 赐 (Tứ): Tử Cống họ Đoan Mộc tên là Tứ.

4. 尔 (Nhĩ): bạn, anh (ngôi thứ hai).

Diễn nghĩa

Tử Cống nói rằng: “Trò không muốn người ta áp đặt điều gì đó cho mình, và cũng không muốn áp đặt điều gì đó cho ai”. Khổng Tử nói: “Tử à! Đây không phải là cảnh giới mà trò hiện nay có thể đạt được”.

Nghiên cứu và phân tích

Việc người khác áp đặt điều gì cho mình và mình áp đặt điều gì cho người khác đều là những việc thường tình mà người bình thường đều rất khó tránh khỏi, trừ các bậc Thánh hiền. Ngay cả những người có tri thức nếu muốn thoát khỏi những can nhiễu bên ngoài khiến người ta khó thanh tỉnh tự tại, khó ước thúc ngôn hành của bản thân, thì trong một thời gian ngắn cũng rất khó làm được. Chỉ có trường kỳ tu tâm dưỡng tính, quy chính ngôn hành cử chỉ, từ đó tư tưởng được thăng hoa và hoàn trả những gì đã nợ người khác thì mới thực sự đạt được cảnh giới như ý nguyện, siêu nhiên, thoát ra khỏi sự hỗn loạn, bụi bặm và phiền toái nơi trần gian. Ngược lại, người có cái tôi càng lớn và càng cho mình là đúng thì lại càng dễ biểu hiện ra sự áp đặt đối với người khác, hơn nữa tất nhiên càng khó dung nhẫn sự áp đặt của người khác lên mình, họ chính là mâu thuẫn như thế. Nguyện vọng của Tử Cống là tốt, nhưng cảnh giới đó không phải cứ mong cầu là được, mà cần phải dốc sức làm thì mới có thể đạt được.

Câu hỏi mở rộng

1. Có một số người luôn cho rằng mình rất hoàn hảo, phóng túng bản thân theo những suy nghĩ phù phiếm, viển vông, vọng tưởng, mơ mộng mà không muốn thanh tỉnh ra. Tại sao người ta luôn không thể đối diện với hiện thực, đối diện với sự không hoàn hảo của bản thân, nhìn thẳng vào những lỗi lầm mà mình đã từng mắc phải? Chỉ dựa vào những suy nghĩ đẹp đẽ viển vông thì có thể khiến bản thân đạt được cảnh giới đó hay sao? Bạn hãy nghĩ xem mình có những khuyết điểm gì, cần khắc phục những khuyết điểm đó như thế nào?

2. Con người không phải bậc Thánh hiền, ai cũng từng có lỗi lầm. Nếu mình gây tổn thương cho người khác, thì theo lý công bằng mà nói, mình nhất định phải bồi thường sự đau khổ đó cho người ta. Nhưng rất nhiều người lại không thể đối diện, không thể chấp nhận được sự thực này, mà lại cứ một mực chán ghét và trốn chạy, cho rằng ông Trời bất công với mình. Bạn hãy thử làm điều này: lần sau khi bạn cảm thấy người khác đang áp đặt điều gì đó cho mình thì hãy cứ thử thản nhiên tiếp nhận, không trốn tránh, hơn nữa tự nhìn lại mình xem đã từng áp đặt điều gì cho người khác chưa?

Câu chuyện lịch sử

Khoan dung nhân hậu, không tính toán lỗi lầm của người khác

Khi thừa tướng nhà Tống Ngụy quốc công Hàn Kỳ làm thống lĩnh quân đội ở Định Vũ, một buổi tối ông cần ngồi viết thư nên gọi một người lính canh đến bên cạnh cầm nến cho mình. Người lính canh bất cẩn nhìn đi chỗ khác, làm cho nến cháy vào tóc mai của ông, ông lập tức dùng tay áo dập lửa rồi tiếp tục viết thư. Một lúc sau, ông quay đầu lại nhìn thì thấy đã đổi người lính canh khác cầm nến. Hàn Kỳ lo lắng người lính canh đó bị cấp trên trừng phạt nên đã vội vàng nói với cấp trên của anh ta rằng: “Đừng đổi người khác, anh ta đã hiểu cách cầm nến như thế nào rồi”. Vì thế quan binh trong quân đội đều rất khâm phục ông.

Khi Hàn Kỳ trấn thủ phủ Đại Danh, có người dâng lên cho ông hai chiếc chén ngọc, nói rằng: “Đây là hai chiếc chén ngọc do người nông dân tìm thấy khi khai quật mộ, từ trong ra đến ngoài không có một tỳ vết, quả là những báu vật tuyệt thế vô song!”. Hàn Kỳ lấy ngân lượng thưởng cho người dâng chén ngọc. Ông vô cùng yêu thích hai chiếc chén ngọc ấy, mỗi khi mở yến tiệc thiết đãi quan khách ông đều cho bày hai chiếc chén đó lên, dùng vải gấm lót bên dưới và đặt chén lên trên.

Một hôm, vị quan viên lo việc trà nước chuẩn bị rót rượu vào hai chiếc chén ngọc để thiết đãi quan khách thì chẳng may bị một người lính canh bất cẩn đụng phải khiến cho hai chiếc chén ngọc vỡ tan tành. Quan khách ai nấy đều kinh ngạc sững sờ, người lính canh ấy vội vàng quỳ xuống đất đợi trừng phạt. Hàn Kỳ khuôn mặt không biến sắc, cười nói với quan khách rằng: “Phàm là đồ vật bị hỏng hay không hỏng cũng đều là vận số của chúng”. Một lúc sau ông quay sang nói với người lính canh kia rằng: “Ngươi do bất cẩn mà phạm lỗi chứ không phải cố ý, vậy có gì là sai?” Quan khách đều thán phục trước tấm lòng khoan dung độ lượng của Hàn Kỳ.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/48868

The post Tinh giải luận ngữ (35): Vô gia chư nhân (Không áp đặt cho người khác) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Vợ chồng trẻ gây mâu thuẫn lớn, cách giải quyết của hai bậc cha mẹ này đáng để học hỏi first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Nhạc Phi từ nhỏ đã lập chí tận trung báo quốc. (Ảnh: The Epoch Times)

Năm 1103, cũng chính là vào những năm cuối của nhà Bắc Tống, danh tướng kháng Kim nổi tiếng nhất của Trung Quốc – Nhạc Phi sinh ra trong một gia đình nhà nông tại huyện Thang Âm của Tương Châu (nay là An Dương tỉnh Hà Nam, Trung Quốc). Tổ tiên của ông nhiều đời làm nông, cha mẹ sống trong cảnh bần hàn. Nhưng chính trong một gia đình bình thường như thế lại dạy dỗ được một vị đại anh hùng lưu danh thiên cổ.

Nhà Nhạc Phi mặc dù nghèo khổ, không được sống những tháng ngày sung túc, nhưng ông từ nhỏ đã nhận được sự giáo dục vô cùng tốt. Ông có cha mẹ là những người có đạo đức cao thượng, lại có một người thầy võ nghệ cao cường, họ đều là những người đã trợ giúp ông trên con đường trưởng thành. Ví như cha của ông, trong “Tống sử” có viết, cha của Nhạc Phi là Nhạc Hòa, bản thân ngày ngày sống trong cảnh tiết kiệm, nhịn ăn nhịn mặc, nhưng luôn tìm mọi cách giúp đỡ hàng xóm láng giềng, là một người đại lương thiện sống theo đạo lý truyền thống, hay giúp người khác trong lúc nguy nan.

Nếu hoa màu của nhà người khác mọc quá sang ruộng nhà ông thì Nhạc Hòa liền giúp họ chăm sóc chúng, đến lúc thu hoạch thì mang sang trả lại cho họ; nếu có người đến mượn tiền, Nhạc Hòa cũng không yêu cầu người ta trả lại.

Lúc Nhạc Phi ra đời, trên nóc nhà có một con chim lớn thần kỳ bay qua, cảnh tượng vô cùng tráng lệ. Cha mẹ ông nhìn thấy, tin tưởng con mình sau này rất có thể sẽ trở thành bậc lương đống của quốc gia, liền đặt tên cho ông là “Nhạc Phi”, sau này lấy tự là “Bằng Cử”, Bằng nghĩa là chim bằng – loài chim người xưa cho là to lớn nhất, Cử nghĩa là sinh ra. Từ tên gọi này, có thể thấy cha mẹ gửi gắm vào ông rất nhiều hy vọng.

Mẹ của Nhạc Phi là người có đạo đức cao thượng, bà đã cho ông sự giáo dục tốt nhất và cũng là gia tài quý giá nhất trong đời của Nhạc Phi. Tranh “Liên sinh quý tử đồ” của Lãnh Mai thời nhà Thanh. (Ảnh thuộc sở hữu cộng đồng)

Mẹ của Nhạc Phi là Diêu Thị, cũng là một phụ nữ cực kỳ trí tuệ. Nhạc Phi sinh ra chưa đầy tháng, đê sông Hoàng Hà bị vỡ, huyện Thang Âm gặp phải một trận đại hồng thủy. Trong cơn tai ương không ngờ mà đến ấy, Nhạc mẫu trong cái khó ló cái khôn, ôm Nhạc Phi nhảy vào trong một cái chum lớn. Hai mẹ con ngồi trong chum, dập dềnh theo sóng nước, mãi cho tới khi dạt vào bờ mới được người dân cứu lên.

Trong lâm nguy bình tĩnh mà không loạn, rơi vào chỗ chết nhờ vào mưu trí mà tìm được đường sống, đều là tố chất cần có trên chiến trường. Nhạc Phi đều có lĩnh ngộ tự thân đối với binh pháp và thực chiến, chưa hề thua trận, phải chăng là được di truyền từ sự dũng cảm của mẹ ông?

Nhạc Phi thời còn niên thiếu, dưới ảnh hưởng của cha mẹ, cũng đã biểu hiện ra năng lực phi phàm. Ông bản tính đôn hậu, dụng tâm nghiên cứu sách sử và binh pháp, rất tâm đắc với “Tả Thị Xuân Thu” và “Tôn Ngô Binh Pháp”. Ông còn là bậc kỳ tài võ học có thần lực trời cho, chưa đến 20 tuổi đã kéo được cung ba trăm cân (1 cân bằng ½ kg), nỏ tám thạch (1 thạch bằng 120 cân).

Đương nhiên, ngọc bất trác bất thành khí, Nhạc Phi bái Chu Đồng là bậc danh gia võ học hào hiệp trứ danh lịch sử làm thầy, nắm giữ tuyệt kỹ khai cung. Sau này, Nhạc Phi đem loại võ nghệ này truyền lại cho tướng sĩ dưới trướng, nâng vọt năng lực thực chiến của quân Tống.

Sau khi Chu Đồng tạ thế, Nhạc Phi rất đau lòng, mỗi lần vào mùng một, ngày rằm đều mang rượu thịt đến trước mộ thầy tế bái. Nhạc Hòa biết được lòng hiếu thuận của ông, rất tán thưởng, cũng kịp thời nhắc nhở ông ý nghĩa chân chính của việc đọc sách và luyện võ: “Nếu như sau này con có cơ hội báo ân đền đáp quốc gia, thì có thể vì nước mà hy sinh, xả thân vì nghĩa không?”. Khổng Tử từng nói: “Thập thất chi ấp, tất hữu trung tín như Khâu giả” (tạm dịch: một thôn có mười nhà, ắt có người trung tín như họ Khâu ta). Nhạc Hòa chẳng phải chính là hiền nhân trung nghĩa báo quốc mà Khổng Tử từng nói hay sao?

Vào thời điểm ấy, triều Tống trong ngoài rối ren nghiêm trọng, nước Kim ở phương Bắc nhìn chằm chằm như hổ đói. Đối với Nhạc Phi văn võ song toàn mà nói, sinh ra trong thời loạn thế, đây chính là lúc ông vì quốc gia mà dốc sức. Năm thứ hai Tuyên Hòa, tức năm 1120, hai nước Tống Kim nhất trí với “Hải thượng minh ước”, cùng nhau tấn công nước Liêu. Tướng nhà Tống là Lưu Cáp chiêu mộ “Cảm chiến sĩ”, Nhạc Phi lúc ấy 20 tuổi sức vóc đầy mình là một trong những dũng sĩ tham gia ứng tuyển.

Đánh giặc là một việc hết sức nguy hiểm, có khả năng phải mất đi sinh mệnh, mà quân đội thì nam chinh bắc chiến, không có nơi ở cố định, nên có thể nói vào thời chiến loạn, các tướng sĩ gần như đoạn tuyệt liên hệ với người thân. Mặc dù Nhạc Phi lập chí tòng quân, nhưng người xưa dạy “Phụ mẫu tại, bất viễn du” (tạm dịch: cha mẹ vẫn còn thì không đi xa) khiến ông khó lòng rời bỏ quê hương, rời xa người thân đang già cả của mình.

Chu Đồng dạy Nhạc Phi thuật bắn cung. (Ảnh thuộc sở hữu của cộng đồng)

Lúc ấy, người mẹ vừa thông minh vừa đại nghĩa của Nhạc Phi đã đứng ra dạy con, lưu lại câu chuyện “Nhạc mẫu thích chữ” truyền mãi đến muôn đời sau. Trong “Thuyết Nhạc toàn truyện” có viết, Nhạc mẫu đã giúp Nhạc Phi giải quyết vấn đề khó khăn “Trung hiếu không cách nào vẹn cả đôi đường”. Bà đã đích thân thích lên trên lưng ông bốn chữ “Tinh trung báo quốc”, dùng kim thêu thích từng điểm từng điểm, rồi dùng mực giấm tô lên. Từ đó, Nhạc Phi kiên định với lòng tin ra trận giết địch, trung quân báo quốc, sống cả một đời hành quân đánh trận.

“Tống sử” cũng viết rằng, khi Nhạc Phi chịu oan bị đưa vào trong ngục, ông vì để chứng minh sự trong sạch đã để lộ lưng mình ra. Viên quan thẩm vấn nhìn thấy bốn chữ lớn “Tinh trung báo quốc” thích trên lưng ông, chữ nào cũng hằn sâu vào trong cơ bắp, đã chấn động sâu sắc! Bất kể là “Tinh trung báo quốc” hay là “Tận trung báo quốc”, đều là thể hiện chân thực sự trung thành và can đảm của Nhạc Phi. Dưới sự giáo dục trường kỳ của cha mẹ, ông không quên nỗi nhục của đất nước, quyết chí thu phục lại non sông, lưu lại trong lịch sử hình tượng văn hóa trung nghĩa cảm động lòng người.

Sau khi đứng vào hàng tướng, ông hồi tưởng lại đời quân ngũ của mình và nói: “Lúc đất nước mới bình định được đất Yến Vân, ta mới búi tóc thành niên, bắt đầu tòng quân. Ta phát lời thề vì quốc gia mà tận tâm tận lực, đã sớm quên đi gia đình nhỏ của chính mình”. Lời này không chỉ khái quát lại một đời trên lưng ngựa của Nhạc Phi, mà còn ngưng đọng những lời dạy bảo mà cha mẹ ông đã khổ tâm giáo dục con mình!

(Còn tiếp)

Dịch từ: https://www.epochtimes.com/b5/18/9/29/n10750460.htm

The post Thiên cổ thần tướng Nhạc Phi truyện (1): Giáo dục có phương pháp – Thiếu niên Nhạc Phi lập chí tận trung first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

“Tà không áp chế được chính”, điển cố này xuất phát từ “Liêu Sử – Vương Đỉnh truyện”, ngày nay người ta cũng có câu “Tà không áp đảo được chính” hoặc “Tà không thắng được chính”, đều có nghĩa là tà thuật không thể áp đảo được chính khí.

Vương Đỉnh là đại thần vào thời Đạo Tông nước Liêu, ông từ nhỏ siêng năng học hành, thông kim bác cổ, sau này trở thành trọng thần của nước Liêu.

Khi Vương Đỉnh còn làm quan huyện, một hôm khi đang nằm nghỉ trong sân thì đột nhiên một trận cuồng phong thổi tới, hất văng chiếc chõng của ông lên không trung. Vương Đỉnh lúc này không một chút sợ hãi, mà chỉ cảm thấy mình với chiếc gối và chiếc chõng cùng bay lên cao. Ông liền nói: “Ta là mệnh quan triều đình, tà không áp chế được chính, hãy từ từ đặt ta xuống”.

Một lát sau, chiếc chõng rơi xuống đúng chỗ cũ, gió cũng đã ngừng thổi.

Từ cổ chí kim, có rất nhiều ví dụ chứng minh “Tà không áp chế được chính”. Mặc dù đôi lúc tà ác có thể nhất thời hung hăng hăm dọa, tuy nhiên cuối cùng chính khí vẫn sẽ diệt trừ được yêu ma tà ác.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/49554

The post Điển cố Trung Hoa: Tà không áp chế được chính first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Uy chấn Đảo Mã Quan

Dương Diên Chiêu Thần tiễn xạ Tam Xuyên (1)

Dương Diên Chiêu Thần tiễn xạ Tam Xuyên (2)

Bảo vệ Phật Pháp – múa kiếm đẩy lùi quân địch

Giếng cổ sinh mộc

Tiêu Tán dùng diệu kế cứu dân

Bắt quân Liêu ở thành Áp Nga

Dùng trí thu phục Mạnh Lương và Tiêu Tán

Trận Bối Thủy đánh bại Hàn Xương

Vết đao Lục Lang

Ba lần chiến ác long ở suối Nhất Mẫu

Trời xanh phân rõ người trung kẻ gian

Câu chuyện về Mã bào tuyền

Lục Lang khéo léo bày bố Khẩu Đại trận

Đấu cờ ở bàn cờ đá, ba mũi tên đẩy lùi Liêu binh

Không thành kế

Nhân duyên định mệnh trong thời loạn thế (1)

Nhân duyên định mệnh trong thời loạn thế (2)

Nhân duyên định mệnh trong thời loạn thế (3)

Mạnh Lương dùng trí bắt tướng Liêu Đại Bằng

Trận Hỏa Ngưu đánh bại Hàn Xương

Nữ tướng Dương gia đại phá kỵ binh thiết giáp

Dương Diên Chiêu uy chấn Tam Quan

Ngũ Lang xuống núi phá quân Liêu (1)

Ngũ Lang xuống núi phá quân Liêu (2)

The post Loạt bài: Dương Diên Chiêu truyền kỳ first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Phần 1: Thái Bá hái thuốc

Phần 2: Triệu Hiếu tranh chết

Phần 3: Hứa Vũ dạy em

Phần 4: Khương Quăng yêu thương các em

Phần 5: Mậu Đồng tự trách

Phần 6: Vương Lãm tranh rượu độc

Phần 7: Canh Cổn hầu dịch

Phần 8: Lưu Tấn thắt đai lưng

Phần 9: Ngưu Hồng không hỏi

Phần 10: Điền Chân thán kinh

The post Loạt bài: Câu chuyện đạo đức truyền thống Trung Hoa (Đễ) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Phần 1: Ngu Thuấn cày ruộng

Phần 2: Trọng Do vác gạo

Phần 3: Áo bông lau của Mẫn Tử Khiên

Phần 4: Tăng Sâm nuôi chí

Phần 5: Lão Lai mặc y phục sặc sỡ

Phần 6: Đàm Tử lấy sữa hươu

Phần 7: Hán Văn Đế tự thân nếm thuốc

Phần 8: Quách Cự mai táng con

Phần 9: Giang Cách cõng mẹ

Phần 10: Thái Thuận nhặt dâu

The post Loạt bài: Câu chuyện đạo đức truyền thống Trung Hoa (Hiếu) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 1)

Chương 1: Khởi nguyên của dân tộc Trung Hoa: Thần thoại về sáng thế

Chương 2: Con cháu Viêm Hoàng, dân tộc Hoa Hạ, dân tộc Hán và nền văn hóa xán lạn huy hoàng

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 2): Phạm vi địa lý của Trung Quốc

Chương 3: Phạm vi địa lý của Trung Quốc

Sự phát triển của lãnh thổ Trung Quốc cổ đại dưới thời các triều đại sau khi nhà Tần thống nhất đất nước

Lãnh thổ vào thời kỳ cuối triều Thanh và Trung Hoa Dân Quốc

Lãnh thổ Trung Quốc hiện nay

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 3): 24 tiết khí và Rồng Trung Quốc

Chương 4: 24 tiết khí của Trung Quốc

Chương 5: Rồng Trung Quốc

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 4): Những ngày lễ tết truyền thống của Trung Quốc

Chương 6: Những ngày lễ tết truyền thống của Trung Quốc

Tết Nguyên Đán Trung Quốc

Tết Nguyên Tiêu

Tết Đoan Ngọ

Tết Trung Thu

Đông chí

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 5): Màu sắc trong văn hóa truyền thống Trung Quốc

Chương 7: Màu sắc trong văn hóa truyền thống Trung Quốc

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 6): Họ tên của người Trung Quốc

Chương 8: Họ tên của người Trung Quốc

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 7): Chữ Hán Thần truyền

Chương 9: Chữ Hán Thần truyền

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 8): Nho, Thích, Đạo và văn hóa truyền thống Trung Quốc (1)

Chương 10: Nho, Thích, Đạo và văn hóa truyền thống Trung Quốc

Khổng Tử – Nho gia – Văn hóa truyền thống Trung Quốc

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 9): Nho, Thích, Đạo và văn hóa truyền thống Trung Quốc (2)

Lão Tử – Đạo gia – Văn hóa truyền thống Trung Quốc

Thích Ca Mâu Ni – Phật gia – Văn hóa truyền thống Trung Quốc

Khái quát về văn hóa Trung Quốc (Phần 10): Sự phát triển của âm nhạc truyền thống Trung Quốc

Khái quát về văn hóa Trung Quốc (Phần 11): Nghệ thuật hang động Trung Quốc

Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (Phần 12): Phượng hoàng tới báo điềm lành

The post Loạt bài: Khái quát về văn hóa Trung Quốc first appeared on Chánh Kiến Net.

Tác giả: Tâm Duyên

[ChanhKien.org]

Sự xuất hiện của dự ngôn «Thôi Bối Đồ»

Khi lịch sử nhà Đường vừa được vén màn, cũng vừa mới bước vào thời đại thịnh Đường trong thời Thái Tông, tưởng chừng còn chưa biết hướng đi tương lai, thì đã xuất hiện hai kỳ nhân, cùng biên soạn một cuốn sấm đồ dự ngôn về lịch sử của hậu thế – «Thôi Bối Đồ», họ chính là Tư thiên giám Lý Thuần Phong và ẩn sĩ Viên Thiên Cang trong những năm Trinh Quán Đường sơ. «Thôi Bối Đồ» tổng cộng có 60 bức đồ tượng (tranh vẽ), dưới mỗi bức đều có sấm ngữ và một bài thơ luật “tụng viết”, đó là những dự ngôn về những sự việc trọng đại qua các triều đại ở Trung Quốc từ triều đại nhà Đường đến ngày nay và cho đến cả tương lai.

Vì tính chính xác của «Thôi Bối Đồ», nên một số người đã hoài nghi rằng nó là sản phẩm bịa đặt của hậu nhân mà thôi.

Có rất nhiều giải thích về «Thôi Bối Đồ», nhưng có ảnh hưởng lớn nhất vẫn là chú giải của Kim Thánh Thán. Kim là người trong thời Minh mạt và Thanh sơ, đã chứng kiến sự thay đổi triều đại của nhà Minh và nhà Thanh. Ông đã nói về tượng thứ 33 trong «Thôi Bối Đồ» như sau: “Tượng này là điềm chỉ người Mãn Thanh vào quan ải, tráo khách thành chủ chỉ là khí số thành ra như vậy, không phải dựa vào sức người là có thể vãn hồi. Liêu Kim tiếp sau người Hồ làm chủ Trung Nguyên, tộc người Hán lỗi lạc chớ có vì thế mà hổ thẹn”.

Từ tượng 34 trở đi đã là những chuyện sau khi Kim qua đời, trong những năm Kim còn sống không thấy xảy ra những chuyện phù hợp với nội dung của dự ngôn, vậy nên khi giải tượng này ông đã nói: “Chứng thực những chuyện đã qua thì dễ, suy đoán những chuyện tương lai mới khó, nhưng mà chứng thực chuyện trước đây, có lẽ không thể không suy đoán đến tương lai. Ta chỉ mong từ nay về sau, những điều mà ta nói là thái bình may sao đều trúng, còn những điều mà ta nói không thái bình thì may sao không trúng, và ta có thể nói là vô tội. Tượng này e là gặp thủy tai hoặc là việc quân và thiên tai cùng lúc, bấy giờ rất loạn”.

Trên thực tế, những dự ngôn thông thường có một đặc điểm là chỉ sau khi sự việc xảy ra rồi thì mới xem hiểu. Còn trước đó thì các dự ngôn luôn khiến người ta cảm giác thấy mập mờ vừa đúng vừa sai, tựa như cố ý không để người ta biết được quá rõ ràng. Vậy nên các dự ngôn thường dùng các phép ẩn dụ, đồng âm, đoán chữ, thậm chí là cả thuật ngữ Ngũ hành và Bát quái, đối với người hiện đại từ nhỏ đã học lối văn bạch thoại mà nói thì càng khó khăn hơn. Ở một mức độ nhất định mà nói, thì tư tưởng của người Trung Quốc hiện đại đã bị cắt đứt khỏi văn hóa truyền thống chân chính. Truyền thống văn hóa của phương Tây càng không có sự bác đại tinh thâm như của Trung Quốc, tuy nhiên ở nhiều phương diện thì người phương Tây lại trân trọng lịch sử của họ hơn, và họ cố gắng để hấp thụ được trí huệ từ trong đó. Công bằng mà nói, có rất nhiều tư tưởng truyền thống mà chúng ta cho rằng không đáng nhắc đến thì phương Tây cũng chẳng có. Rất nhiều vấn đề mà người ta không lý giải được đều được lịch sử đưa ra đáp án, vấn đề là chúng ta có muốn đột phá giới hạn của tư tưởng, bình tĩnh suy xét hay không thôi.

Trong khi giảng giải về lịch sử từ nay về sau, chúng ta sẽ kết hợp cùng với «Thôi Bối Đồ» để xem xét khả năng dự kiến phi thường của nó nhé.

Những dự ngôn liên quan đến khí số nhà Đường trong «Thôi Bối Đồ»

Dự ngôn về khí số nhà Đường trong tượng thứ 2 của «Thôi Bối Đồ».

Trong hình vẽ của tượng thứ 2 vẽ một chiếc đĩa, bên trên đặt 21 quả mận xếp chồng lên nhau, trong đó quả mận thứ 4 không có cuống. Phần chữ tụng viết: “Vạn vật thổ trung sinh, nhị cửu tiên thành thực, nhất thống định Trung Nguyên, âm thịnh dương tiên kiệt”. Thế thì 21 quả mận (tiếng Hán là Lý tử) trong hình vẽ thì biểu thị điều gì đây? Quá rõ ràng, nhà Đường mang họ Lý, trong lịch sử tổng cộng có 21 đời hoàng đế, 21 quả mận ám chỉ nhà Đường họ Lý sẽ có 21 đời, trong đó quả mận thứ tư không có cuống, là có ý gì? Vừa hay đời thứ tư nhà Đường là nữ hoàng đế Võ Tắc Thiên, bà là con dâu họ Lý chứ không phải là con cháu họ Lý, nên không có cuống.

Trong câu đầu tiên của lời tụng “Vạn vật thổ trung sinh”, chữ “Thổ” có hàm ý sâu sắc, theo học thuyết Thiên Can Địa Chi của người xưa, Thổ thuộc Tuất Kỷ Thổ, lật lại lịch sử của nhà Đường, khi Lý Uyên xưng đế, chính là năm Mậu Dần, tức là năm Thổ. “Nhị cửu” trong câu thứ hai “Nhị cửu tiên thành thực”, báo trước nhà Đường sẽ có thiên hạ trong 290 năm (chữ thành “成” đồng âm chữ thừa “乘” và chữ thực “实”đồng âm chữ thập “十” có nghĩa là 290 năm). Trong lịch sử, thiên hạ của nhà Đường vừa tròn 290 năm. Câu thứ ba “Nhất thống định Trung Nguyên” thì không có ý tứ hàm súc nào khác, câu thứ tư “Âm thịnh dương tiên kiệt” cũng vừa hay chứng thực cho lịch sử nhà Đường sau này, vì nhà Đường từ sau khi Võ Tắc Thiên xưng đế, nữ nhân tham gia chính sự, trở thành phong khí, ví như Vi Hậu can thiệp triều chính, và Trung Tông bị Vi Hậu hạ độc chết, Thái Bình Công chúa liên kết với Lý Long Cơ giết Vi Hậu, cũng là can thiệp triều chính, Lý Long Cơ lại bị mê hoặc bởi Dương Quý Phi, bỏ bê triều chính gây ra họa biến.

Tiếp nối thời kỳ Trinh Quán chi trị – thời đại Đường Cao Tông

*Cao Tông nhân ái hiếu thuận nhưng mềm yếu

Cao Tông Lý Trị là người con trai thứ chín của Đường Thái Tông, mẹ là Trưởng Tôn Hoàng hậu hiền đức. Ông sinh vào tháng sáu năm Trinh Quán thứ 2, lúc năm tuổi được phong làm Tấn vương. Thuở nhỏ khoan dung nhân hậu hiếu thuận dễ mến. Sau khi học xong «Hiếu Kinh», Thái Tông hỏi ông: “Cuốn sách này lời nào là quan trọng?” Lý Trị trả lời: “Đạo hiếu, bắt đầu bằng việc phụng sự phụ mẫu, tiếp đến là phụng sự quân vương, cuối cùng là lập thân. Quân tử phụng sự minh quân, khi tiến triều phải nghĩ làm sao tận trung, lúc thoái triều lại nghĩ làm sao để sửa lỗi của vua, phụng hành thuận theo mỹ đức của vua, uốn nắn bổ cứu cái sai ác của vua”. Thái Tông nghe xong lấy làm cao hứng lắm, do vậy vô cùng yêu thương ông. Năm Trinh Quán thứ 17, Hoàng thái tử Thừa Càn bị phế, Ngụy vương Thái cũng bị truất chức vì có tội, Thái Tông bèn lập Lý Trị làm Hoàng thái tử.

Sau khi Thái Tông qua đời, Lý Trị lên ngôi hoàng đế, tức là Cao Tông, khi ấy 22 tuổi. Năm sau Tấn Châu xảy ra động đất, Cao Tông đã nói với quần thần là bản thân “chính giáo (chính trị và giáo hóa) bất minh” mà ra, do vậy bảo quần thần góp ý khuyên răn, chỉ ra cái được cái mất của chính trị. Cũng năm đó Ung Châu, Giáng Châu, Đồng Châu và chín châu khác xảy ra hạn hán và nạn châu chấu, Tề Châu, Định Châu và 16 châu khác xảy ra lũ lụt. Cao Tông hạ chiếu trách tội bản thân, đồng thời cử người cứu tế nạn dân. Có năm mùa thu mùa đông không có tuyết, Cao Tông bèn lánh xa chính điện, hạ chiếu cắt giảm thức ăn của mình, đồng thời đích thân kiểm tra danh sách tù nhân. Tuy nhiên, cho dù Cao Tông là người nhân từ, cũng mong muốn làm một vị hoàng đế nhân đức. Nhưng với tính cách mềm yếu và thân thể nhiều bệnh tật, ông dần mất đi quyền khống chế triều chính trước Võ Tắc Thiên là người có tâm kế và mưu trí đều hơn hẳn ông.

*Võ Tắc Thiên làm loạn triều chính

Võ tắc Thiên vốn là Tài nhân của Đường Thái Tông. Tên thường gọi là Mị Nương, cha của bà xuất thân trong gia đình vọng tộc ở vùng Thái Nguyên, từng làm nghề buôn gỗ, về sau làm Công bột thượng thư; mẹ bà là hậu duệ gia tộc Dương thị hoàng thất nhà Tùy. Lúc Đường Thái Tông tuyển phi, thứ sử Kinh Châu là Cái Văn Đạt đã tiến cử bà, thấy tên của bà không được hay lắm, bèn đổi tên bà thành Võ Chiếu rồi gửi vào cung.

Đường Thái Tông nhìn thấy thiếu nữ xinh đẹp tuyệt trần, tức thì cảm mến, phong làm Tài nhân. Lúc này có Tư Thiên Giám, tức Lý Thuần Phong người biên soạn «Thôi Bối Đồ», biết được Đường thất có họa giết chóc thân vương, vận nữ chủ chuyên quyền đế vị, liền thẳng thắn khuyên can Thái Tông chuyện này, Thái Tông ban đầu không tin, nhưng nghĩ lại thì Lý Thuần Phong dự toán như thần, lời của ông ấy không thể coi nhẹ được, liền thử hỏi trạng nguyên kim khoa là ai, Lý Thuần Phong tức thì trả lời: “nếu hỏi trạng nguyên kim khoa, thì là hỏa khuyển nhị nhân chi kiệt”. Mấy ngày sau triều đình niêm yết bảng vàng, đầu bảng là Địch Nhân Kiệt, đã ứng với câu “hỏa khuyển nhị nhân chi kiệt” (chữ hỏa khuyển ‘火犬’ ứng với chữ Địch ‘狄’, nhị nhân ‘二人’ ứng với chữ Nhân ‘仁’), Thái Tông đến đây thì tin phục Lý Thuần Phong rồi, bèn miễn cưỡng cắt bỏ tình cảm. Sau khi Thái Tông mất, theo lệ Võ Chiếu phải xuất cung đến chùa Cảm Nghiệp xuống tóc làm ni cô.

Vốn bị vẻ đẹp của Võ Tắc Thiên hấp dẫn từ lâu nên sau khi lên ngôi, Đường Cao Tông đã lại đưa bà nhập cung, phong làm Chiêu Nghi. Võ Tắc Thiên hồi cung chưa đến một năm, đã tự tay giết chết đứa con gái ruột của mình, đồng thời giá họa cho Vương Hoàng hậu là người vợ đầu của Đường Cao Tông. Cao Tông lại cho là thật, vì thế muốn phế bỏ Vương Hoàng hậu rồi lập Võ Tắc Thiên lên thay, nhưng chuyện này lại gặp phải sự phản đối kịch liệt của một nhóm đại thần cố mệnh. Võ Tắc Thiên thấy Cao Tông chần chừ không quyết định được, bèn cùng Cao Tông lên điện nghe chính sự. Khi Chữ Toại Lương đứng ra phản đối, Võ Tắc Thiên quát lớn: “Tại sao không giết lão súc sinh này đi!” Văn võ bá quan khắp triều mồ hôi toát đẫm lưng, không ai dám lên tiếng, thế là Võ Tắc Thiên trở thành hoàng hậu.

Võ Tắc Thiên trở thành hoàng hậu thì bắt đầu trừ bỏ những ai từng phản đối việc bà trở thành hoàng hậu. Các trọng thần tiên triều như Chữ Toại Lương, Vu Chí Ninh, Lai Tế, Hàn Viện đều bị lưu đày, cùng toàn bộ con cháu thân thuộc bị tước quan thành dân. Cậu ruột của Cao Tông là Trưởng Tôn Vô Kỵ cũng trở thành cái gai trong mắt vì không chịu phụng thừa Võ Tắc Thiên, bị bà hận thấu xương, nhưng Trưởng Tôn Vô Kỵ là nguyên lão tam triều khai quốc của Đại Đường cũng là hoàng thân quốc thích, rất được bách tính thiên hạ yêu mến, tiên đế có chiếu: “Cho dù có tội cũng không phải gia hình”, Võ Tắc Thiên liền ép ông treo cổ, sau đó mãn tộc diệt môn, bá tánh thiên hạ không ai không khóc thương cho nỗi oan của quốc cữu. Lúc này Cao Tông mới thấy rõ bản tính tàn nhẫn của bà, trong lúc bi phẫn đã lệnh cho Thượng Quan Nghi thảo chiếu thư phế bỏ hoàng hậu. Tuy nhiên có người đã tức tốc mật báo cho Võ Tắc Thiên. Võ Tắc Thiên giận dữ tìm đến, Cao Tông hoảng hốt đẩy sự việc lên thân Thượng Quan Nghi, kết quả Võ Tắc Thiên nhuốm máu cả cửu tộc của Thượng Quan Nghi, đến cả mộ tổ tông cũng bị đào lên giày xéo, các đại thần văn võ bị liên lụy cũng đến cả trăm người. Từ đó trong triều đều là tâm phúc của bà, nắm cả thiên hạ, Hoàng đế muốn phế bỏ bà đã là chuyện không tưởng.

Năm 660, do huyết áp cao ảnh hưởng đến thị lực Cao Tông đã giao toàn bộ triều chính cho Võ Tắc Thiên. Từ đó, “Thiên hạ đại quyền, tất cả quy về Trung cung (Hoàng hậu)”, Thiên tử chỉ chắp tay mà thôi, trong và ngoài nước gọi là nhị Thánh”.

Võ Tắc Thiên soán ngôi nhà Đường lập nhà Chu

*Dự ngôn về Võ Tắc Thiên xưng đế trong «Thôi Bối Đồ»

Trong tượng thứ 3 của «Thôi Bối Đồ» là hình một nữ tử tay cầm bảo đao đang đứng. Phần văn tự viết: “Nhật nguyệt đương không, chiếu lâm hạ thổ, phốc sóc mê li, bất văn diệc võ. Tham biến không vương sắc tướng không, nhất triều trùng nhập đế vương cung, di chi bạt tận căn do tại, ốc ốc thần kê thục thị hùng”.

Trong câu “Nhật nguyệt đương không, chiếu lâm hạ thổ” ám chỉ đến cái tên Võ Chiếu, còn có ý tứ là vua coi trị thiên hạ tức chiếu lâm hạ thổ.

“Phốc sóc mê li” là một thành ngữ, bắt nguồn từ điển cố Hoa Mộc Lan tòng quân, chuyện kể rằng Mộc Lan là nữ cải nam trang sống 13 năm trong quân đội, trong quân không ai biết được nàng là nữ nhân, cũng chính là nói nam là nữ, là thư (nữ) là hùng (nam), ai cũng không phân rõ được. Lý Thuần Phong mượn điều này để nói việc Võ Tắc Thiên ban đầu là tài nữ, ai cũng không biết bà về sau sẽ tráo đổi vận mệnh nữ thành nam trở thành nữ hoàng đế.

“Tham biến không vương sắc tướng không”, Thái Tông lấy giang sơn làm trọng tin vào dự ngôn của Lý Thuần Phong về nữ tử làm loạn triều chính, miễn cưỡng cắt bỏ tình cảm, và tránh xa Võ Tắc Thiên. Nhưng sau khi Đường Thái Tông băng hà, Cao Tông Lý Trị lên ngôi vốn từng ngưỡng mộ vẻ đẹp của Võ Chiếu nên lại cho đón bà vào trong cung, phong làm Chiêu Nghi, điều này đã ứng với câu “Nhất triều trùng nhập đế vương cung”. Sau khi Võ Tắc Thiên vào cung, trước tiên dùng âm mưu thủ đoạn phế đi Vương Hoàng hậu, tự mình giành lấy ngôi vị hoàng hậu; sau đó buông rèm chấp chính, cùng với Cao Tông xưng là Thiên đế Thiên hậu; sau khi Cao Tông mất, bà phế Trung Tông, và chính thức xưng đế, đổi quốc hiệu thành Chu, đồng thời giết chóc và lưu đày lượng lớn các tông thất và đại thần Lý Đường, thời điểm ấy Thái tử Lý Đán con của Vương Hoàng hậu, tức Duệ Tông sau này, chỉ mới mấy tuổi, được thái giám Đỗ Hồi lặng lẽ đưa đến chỗ của Giang Hạ Vương Lý Khai Phương nên may mắn thoát nạn, điều này ứng với câu “Di chi bạt tận căn do tại”.

“Ốc ốc thần kê thục thị hùng” đương nhiên là chỉ việc Võ Tắc Thiên xưng đế, có ý chỉ việc tráo nữ thành nam, mà kê trong thần kê chính là chỉ sự việc trong năm con gà, năm Võ Thị xưng đế chính là năm Kỷ Dậu, tức năm con gà.

*Võ Tắc Thiên soán ngôi nhà Đường xưng đế

Sau khi Cao Tông lên ngôi, thân thể luôn không được tốt, liền muốn nhường ngôi cho Thái tử Lý Hoằng. Võ Tắc Thiên bất chấp tình mẫu tử, dùng rượu độc sát hại thái tử, đổi lập con thứ Lý Hiền làm thái tử. Lý Hiền vừa có tài cán vừa có văn chương, rất có tiếng tăm trong các nhân sĩ, nên Võ Tắc Thiên lại phế ông làm thứ dân, rồi lập con trai thứ ba là Lý Hiển làm thái tử.

Năm 683 Cao Tông băng hà, truyền ngôi cho Lý Hiển, tức là Trung Tông, Võ Tắc Thiên bèn dùng danh nghĩa hoàng thái hậu giám triều xưng chế. Sang năm thứ hai thì phế Lý Hiển làm Lư Lăng vương, rồi lập người con trai thứ tư là Lý Đán, tức Duệ Tông, nhưng Võ Tắc Thiên vẫn độc tài triều chính.

Năm 684, Tư Mã Từ Kính Nghiệp của Liễu Châu hiệu triệu cứu vãn Đường thất, ủng hộ Lư Lăng vương, tiến hành khởi binh ở Dương Châu, số người từng lên đến hơn 10 vạn. Năm 688, tông thất Lý Xung ở Bác Châu (Liêu Thành Sơn Đông), Lý Trinh ở Dự Châu (Nhữ Nam Hà Nam) lại khởi binh chống lại Võ Tắc Thiên. Hai lần khởi binh này rất mau chóng bị Võ Tắc Thiên phái binh đánh tan. Những tông thất nhà Đường và các đại thần có liên đới trong hai lần khởi binh này đều bị Võ Tắc Thiên trấn áp tàn khốc. Từ đó trong hoàng tộc không còn nghe thấy tiếng phản đối nữa.

Năm 690 Võ Tắc Thiên xưng đế, đổi nhà Đường thành nhà Chu, lấy Lạc Dương làm đô thành, giáng Đường Duệ Tông làm hoàng tự. Hết thảy những gì đã xảy ra đều chính xác như dự ngôn trong «Thôi Bối Đồ».

Thời kỳ Võ Tắc Thiên đương quyền

Ngay khi Võ Tắc Thiên bắt đầu nắm giữ triều chính, bà đã bổ nhiệm người của gia tộc Võ Thị lên nắm giữ chính sự, và bắt đầu sử dụng những người tố giác và những quan lại tàn bạo để thi hành nền thống trị hà khắc. Do đó những người như Võ Tam Tư, Võ Thừa Tự, Lai Tuấn Thần, Chu Hưng, Khưu Thần Tích lần lượt nắm giữ trọng quyền triều chính. Họ ăn hối lộ làm trái luật pháp, lạm sát người vô tội, đấu đá lẫn nhau, tàn hại trung lương. Từ đó trong ngoài triều đình trên dưới ai nấy tự thấy nguy hiểm, rón rén run sợ qua ngày. Tuy rằng Võ Tắc Thiên cũng đã cất nhắc một số đại thần thanh liêm tài năng như Địch Nhân Kiệt, Lý Kiểu nhưng trong chốn triều cương tàn sát thành tính hủ bại thành lệ này thì chẳng qua cũng chỉ là hạt gạo trên sông mà thôi.

Trong 20 năm tại vị Võ Tắc Thiên còn từng sửa đổi niên hiệu 17 lần, nhiều nhất trong các triều đại đế vương. Mỗi lần thay đổi niên hiệu đều đại xá tử tù trong thiên hạ, còn lệnh cho dân chúng toàn quốc tụ tập ẩm tửu, nhưng điều này không thể tô vẽ nên cảnh thái bình được. Tàn sát đẫm máu, triều đình phân tranh, cục diện chính trị rối ren, trấn áp tàn khốc, mang đến cho người dân vô số tai họa bi thương, đến cả trời đất cũng phẫn nộ. Thiên tai nhân họa xảy ra liên tiếp, mưa đá hồng thủy bao phủ khắp nơi, toàn quốc người và súc vật chết đói chết rét nhiều vô số kể, đến cả kinh sư Lạc Dương cũng không thoát khỏi, nhiều lần xảy ra ngập lụt chôn vùi hàng vạn hộ gia đình.

Có điều, trong thời gian Võ Tắc Thiên tại vị, về cơ bản có thể kế thừa những chế độ và chính sách của thời kỳ Trinh Quán, do đó nền kinh tế vẫn không bị đình trệ, hơn nữa còn đạt được sự phát triển nhất định. Bà cũng hết sức coi trọng khoa cử, khuyến khích bậc nhân sĩ phổ thông thông qua thi cử ra làm quan dốc sức vì quốc gia. Tuy nhiên việc Võ Tắc Thiên gây loạn nhà Đường rồi xưng đế đã đưa đến ảnh hưởng không tốt cho hậu thế. Từ đó về sau, trong lịch sử Trung Quốc lại xuất hiện mấy lần nữ nhân làm loạn triều chính nữa.

Đại Đường phục quốc

Năm 705 Võ Tắc Thiên lâm bệnh nặng, Tể bá Trương Giản Chi và những người khác đã liên lạc với Hữu vũ lâm vệ Đại tướng quân Lý Đa Tộ phát động chính biến, ép Võ Tắc Thiên truyền ngôi cho Đường Trung Tông Lý Hiển, khôi phục quốc hiệu Đại Đường. Cũng trong năm Võ Tắc Thiên mất ở Thượng Dương cung, thọ 83 tuổi. Trước khi mất bà có di chế “Bỏ đế hiệu, xưng Tắc Thiên Đại Thánh Hoàng Hậu”, đồng thời chỉ lệnh hợp táng với Cao Tông ở Càn Lăng. Võ Tắc Thiên tổng cộng đã làm hoàng đế được 15 năm.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/29155

The post Văn minh 5000 năm: Diện mạo chân thực của lịch sử – Nhà Đường: Một trong ba đại thịnh thế thiên triều (6) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Quan niệm làm người trong “Đạo Hiếu” first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Những quân vương mang trong lòng sự bao dung rộng lớn, họ không nhất định dựa vào quân đội hùng mạnh để thống nhất và trị lý quốc gia, càng không nhất định phá hủy thành quách và giết hại người dân nước khác. Họ thuận theo hình thế thiên hạ, gánh vác nguy nan và gian khổ với dân chúng, cứu trợ dân chúng khỏi thiên tai họa hại. Như thế, thiên hạ tự nhiên sẽ quy thuận và quy phục, bách tính tự nhiên sẽ siêng năng cần cù.

Thần Nông giảng rằng: “Thanh niên đang tuổi trai tráng không đi cày cấy, thiên hạ sẽ có người gặp khổ và chịu đói; nữ nhi đến tuổi trưởng thành mà không biết dệt vải, thiên hạ sẽ phải chịu lạnh chịu rét”. Vì vậy Thần Nông đích thân canh tác trồng trọt, còn vợ ông đích thân dệt vải, để thể hiện tấm lòng nhân đức trong việc mưu cầu phúc lợi cho bách tính.

Vào thời thượng cổ, trước khi Long Môn được khai quật và núi Lữ Lương được khai thông, nước sông Hoàng Hà từ núi Mạnh Môn tràn ra đã hủy hoại vô số núi đồi, ruộng vườn và đồng bằng màu mỡ, người dân phải sống lang thang nay đây mai đó. Đại Vũ đảm nhận trọng trách cứu người dân khỏi thảm họa, khai thông sông Hoàng Hà, dẫn đường cho sông Dương Tử và xây dựng đê Bành Lãi Trạch, đẩy lùi lũ lụt ở phía Đông, mang đến lợi ích cho hơn 1.800 quốc gia, triển hiện công đức thiên cổ, được dân chúng vĩnh viễn cảm phục.

Mặc Tử không quản gian khổ, ngày đêm thần tốc, bộ hành suốt mười mấy ngày đêm đến Sính Đô (kinh đô nước Sở), tìm cách ngăn cản nước Sở tấn công nước Tống, nhằm giải cứu người dân nước Tống sắp gặp nguy nan bởi chiến tranh. Mặc Tử tuy chưa phải là vua, nhưng tư tưởng “kiêm ái” (yêu thương tất cả mọi người, không phân biệt địa vị cao thấp, thân sơ, giàu nghèo, và yêu mọi người như yêu mình) của ông lại chứa đầy trí huệ bác đại tinh thâm.

Thực hành đức chính (nền chính trị nhân đức), yêu thương người khác, không chỉ mang lại lợi ích cho người khác, khiến quốc gia được yên bình phát triển, hơn nữa còn mang lại lợi ích trực tiếp cho người thực hành nền chính trị nhân đức và yêu thương người khác. Có một lần, Tần Mục Công ngồi xe ngựa ra ngoài thì xe bị hỏng, dây cương phía bên phải càng xe bị đứt khiến con ngựa chạy mất, và bị một nhóm nông dân bắt được. Đến khi Tần Mục Công đi tìm ngựa thì gặp một nhóm nông dân đang ăn thịt ngựa của mình tại phía Nam núi Kỳ Sơn. Tần Mục Công than thở, lúc đó ông không những không tức giận, mà còn cảm thấy rất thương hại người dân, ông nói với những người nông dân đó rằng: “Các ngươi ăn thịt tuấn mã của ta mà không uống rượu, thì sẽ có thể có hại cho thân thể các ngươi!” Vì vậy Tần Mục Công đã thưởng rượu cho từng người một trước khi rời đi. Một năm sau (645 TCN), chiến tranh Tần Tấn nổ ra ở Hán Nguyên. Quân Tấn bao vây xe ngựa của Tần Mục Công, quan đại phu Lương Do Mị của nước Tấn nắm được dây cương bên trái xe ngựa của Tần Mục Công, dũng sĩ bên phải xe của Tấn Huệ Công dùng ngọn giáo dài đâm thủng sáu tầng áo giáp của Tần Mục Công, tình hình khá nguy cấp. Chính tại lúc này, hơn 300 nông phu ở phía Nam núi Kỳ Sơn từng ăn thịt ngựa của Tần Mục Công đã liều mạng chạy đến bảo vệ Tần Mục Công, cuối cùng đánh bại quân Tấn, hơn nữa Tấn Huệ Công còn bị bắt. Vì vậy, người quân vương hiền đức cần phải công chính, để thể hiện lòng nhân đức của họ; quân vương cần khoan dung hậu đãi đối với bách tính, để họ hết sức phát huy khả năng của mình. Nếu quân vương yêu thương và bao dung người dân, thì người dân sẽ kính yêu quân vương.

Câu chuyện Triệu Giản Tử giết con la yêu quý của mình, lấy gan của nó để cứu mạng Tư Cừ cũng đã nói rõ điểm này. Triệu Giản Tử đặc biệt thích hai con la trắng của mình. Một đêm nọ, Dương Thành Tư Cừ, môn viên quan nhỏ ở huyện Quảng Môn, đến trước cửa nhà ông nói: “Tôi bị bệnh rồi, đại phu nói với tôi rằng ăn gan của con la trắng thì sẽ khỏi bệnh, nếu không sẽ chết”. Lính gác đã đem chuyện này trình báo lên Triệu Giản Tử, Đổng An Vu – một hạ thần đang ở bên cạnh, tức giận quát: “Ai da! Tên Tư Cừ này lại dám mưu đồ ăn thịt con la trắng của quân vương nhà ta, xin ngài hãy giết hắn ngay lập tức”.

Giản Tử nói: “Vì cứu mạng súc vật mà giết người, thế chẳng quá không nhân đạo sao? Vì để cứu mạng người mà giết động vật, chẳng phải là đang làm việc nhân ái sao?” Thế là ông liền gọi đầu bếp, giết con la trắng, lấy gan đưa cho Dương Thành Tư Cừ. Không lâu sau, Triệu Giản Tử khởi binh đánh giặc, Tư Cừ dẫn theo một đội 700 người từ bên trái và 700 người từ bên phải tiên phong công thành, dũng mãnh thiện chiến, cuối cùng đã giành được toàn thắng. Từ đó có thể thấy, quân vương thực hành đức chính, yêu thương người khác tất sẽ nhận được sự trợ giúp của dân và quân.

Trong xã hội ngày nay, con người hiện đại càng ngày càng minh bạch rõ ràng rằng, giáo hóa đạo đức chính là nhiệm vụ hàng đầu của việc giáo hóa xã hội, còn tấm lòng nhân ái lại có thần lực to lớn để giáo hóa con người và giáo hóa xã hội nhân loại.

(Trích từ “Lã Thị Xuân Thu”)

Chú thích:

Theo hiểu biết của người dịch, “cổ đức” chỉ những người có phẩm hạnh và đạo đức cao thượng thời cổ đại.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/253994

The post Trí huệ của cổ đức: Trí huệ của việc thực hành đức chính, yêu thương người khác first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Giáo dục hạnh phúc (15): Chí hướng cao xa first appeared on Chánh Kiến Net.

Nguyên văn

子曰：「吾未見剛者。」或對曰：「申棖(1)。」子曰：「棖也欲，焉得剛？」(《論語‧公冶長第五》)

Hán Việt

Tử viết: “Ngô vị kiến cương giả”. Hoặc đối viết: “Thân Trành (1)”. Tử viết: “Trành dã dục, yên đắc cương?” (Trích “Luận ngữ – Chương 5 – Công dã tràng”).

Phiên âm

Zǐ yuē: “Wú wèi jiàn gāng zhě.” Huò duì yuē: “Shēn Chéng (1).” Zǐ yuē: “Chéng yě yù, yān dé gāng?”

Chú âm

子ㄗˇ曰ㄩㄝ：「吾ㄨˊ未ㄨㄟˋ見ㄐㄧㄢˋ剛ㄍㄤ者ㄓㄜˇ。」或ㄏㄨㄛˋ對ㄉㄨㄟˋ曰ㄩㄝ：「申ㄕㄣ棖ㄔㄥˊ(1)。」子ㄗˇ曰ㄩㄝ：「棖ㄔㄥˊ也ㄧㄝˇ欲ㄩˋ，焉ㄧㄢ得ㄉㄜˊ剛ㄍㄤ？」(《論ㄌㄨㄣˊ語ㄩˇ‧公ㄍㄨㄥ冶ㄧㄝˇ長ㄔㄤˊ第ㄉㄧˋ五ㄨˇ》)

Chú thích

1. 申枨 (Thân Trành): họ Thân, tên là Trành (đồng âm với chữ “成” – Thành), tự là Chu, là học trò của Khổng Tử.

Diễn nghĩa

Khổng Tử nói: “Ta chưa từng gặp được người thực sự kiên cường”. Có người đáp rằng: “Có Thân Trành”. Khổng Tử nói: “Thân Trành vẫn còn không ít dục vọng và truy cầu, làm sao có thể coi là người kiên cường được?”

Nghiên cứu và phân tích

Trong con mắt của Khổng Tử, sự kiên cường thực sự có lẽ là chỉ ý chí nhất tâm hướng Đạo. Có một số người nhìn biểu hiện bên ngoài người ta cho rằng người đó kiên cường, nhưng đó chỉ là sự kiên cường tạo nên bởi những dục vọng và truy cầu mãnh liệt, khác xa với sự kiên cường của những bậc nhân nghĩa chí sỹ có tấm lòng thanh tâm quả dục, sống thanh bần đạo hạnh. Chữ “cương” (kiên cường, mạnh mẽ) mà Khổng Tử đề xuất là cao hơn so với cách nhìn và lý giải của người thường.

Câu hỏi mở rộng

1. Vì sao dục vọng và truy cầu quá nhiều thì không những không làm cho người ta thêm mạnh mẽ, mà ngược lại còn làm cho người ta mai một ý chí? Bạn có phát hiện ra rằng: khi xã hội nhân loại tràn lan sự ham muốn và truy cầu thỏa mãn về mặt vật chất thì quan hệ giữa người với người cũng trở nên ngày càng xa cách, ngày càng cảm thấy trống rỗng không?

2. Nếu những người thanh tâm quả dục, thanh bần đạo hạnh, có ít ham muốn vật chất mà có chí hướng nhất tâm hướng Đạo thì chẳng phải sẽ dễ dàng trở về với bản tính lương thiện? Họ sẽ không dễ bị dao động chí hướng bởi những mê hoặc, cám dỗ của những sự việc bên ngoài? Người như vậy chẳng phải rất kiên cường, mạnh mẽ và cũng rất ung dung, tự tại sao?

Câu chuyện lịch sử

Mềm mỏng thắng cứng rắn

Có một lần thầy của Lão Tử là Thường Song bị bệnh nặng, Lão Tử đi thăm hỏi thầy.

Lão Tử hỏi: “Thưa thầy, thầy đang bị bệnh thì có điều gì cần căn dặn đệ tử không ạ?” Thường Song hỏi: “Đi ngang qua quê nhà cần xuống xe, điều này con có biết không?” Lão Tử thưa: “Đi ngang qua quê nhà cần xuống xe có phải là để biểu thị rằng không quên cố hương không ạ?” Thường Song hỏi tiếp: “Đúng vậy. Đi qua cây lớn cần cúi đầu, con có biết sao không?”, Lão Tử đáp: “Thưa thầy, đi qua cây lớn cần cúi đầu là thể hiện kính lão có phải không?” Thường Song nói: “Đúng rồi”. Thường Song lại há to miệng nói với Lão Tử: “Lưỡi của ta còn không?” Lão Tử đáp: “Dạ còn”, “Răng của ta còn không?” Lão Tử đáp: “Dạ, không còn”. Thường Song nói: “Con có biết tại sao lại thế không?” Lão Tử đáp: “Lưỡi vẫn còn, há chẳng phải là vì nó mềm dẻo sao? Còn răng bị rụng hết rồi chẳng phải vì nó cứng rắn sao?” Thường Song nói: “Đúng vậy! Hết thảy mọi việc trong thiên hạ ta đã nói hết rồi, còn điều gì để nói với con nữa đây!”

(Trích “Thuyết Uyển- Kính Thận”)

Vị Hoàng đế Thánh đức Đường Thái Tông

Thời kỳ “Trinh Quán chi trị” được truyền tụng qua bao thế hệ là một thời kỳ đỉnh cao độc nhất, không gì sánh nổi trong lịch sử Trung Quốc. Có được sự huy hoàng đó là nhờ vào Thánh đức của vị Hoàng đế Đường Thái Tông. Chúng ta có thể thấy được điều đó qua một ghi chép lịch sử dưới đây.

Sau khi biết được hữu kiêu vệ đại tướng quân Trưởng Tôn Thuận Đức nhận hối lộ lụa là từ người khác, vua Đường Thái Tông nói rằng: “Một nhân tài như Thuận Đức nếu mang lại lợi ích cho quốc gia thì ta có thể sẵn sàng chia sẻ tài phú của quốc gia với ông ấy, cớ sao ông ấy lại tham lam tiền tài vật chất đến thế!” Vì trân trọng công lao đóng góp cho quốc gia của ông ấy, nên Thái Tông đã không những không trừng phạt mà còn ban thưởng cho ông ấy hàng chục tấm lụa. Đại lý thiếu khanh Hồ Diễn hỏi rằng: “Thuận Đức đã vi phạm pháp luật khi nhận của cải hối lộ, đáng lẽ không nên được miễn tội, nhưng cớ sao lại được bệ hạ ban thưởng?” Thái Tông đáp: “Nếu như ông ấy là người có nhân cách, thì việc nhận ban thưởng sẽ cảm thấy xấu hổ hơn nhiều so với nhận hình phạt; còn nếu ông ấy không biết xấu hổ, thì chẳng khác gì loài cầm thú, có giết ông ấy thì cũng chẳng ích gì!”

Khi Thái Tông tại vị, người dân tộc thiểu số Đột Quyết thường xuyên xâm phạm biên giới nhà Đường. Một năm, người Đột Quyết gặp phải trận tuyết lớn, dê ngựa chết rất nhiều, người dân đói kém, súc vật gầy còm, quần thần khuyên Thái Tông nhân cơ hội này mà tiến đánh Đột Quyết. Thái Tông nói: “Ta và họ vừa mới kết thành đồng minh mà lại quay ra phản bội hiệp ước là không giữ chữ tín; mưu cầu lợi ích khi người ta gặp tai họa là không nhân ái; tranh thủ lúc người ta đang gặp khó khăn mà giành thắng lợi cũng không phải là hành động vũ trang chính đáng. Cho dù các bộ lạc của Đột Quyết đều phản loạn, súc vật mất sạch thì ta cũng không tấn công, nhất định phải đợi đến khi họ gây tội xâm phạm, thì ta mới tiến đánh thảo phạt”.

Thái Tông nói với các quần thần tả hữu rằng: “Hoàng đế dựa vào quốc gia, quốc gia lại dựa vào người dân. Nếu như ép buộc người dân cung phụng hoàng đế, thì cũng như tự cắt thịt mình để lấp đầy cái bụng, ăn no xong rồi thì cũng chết, khi hoàng đế giàu có thì cũng là lúc đất nước bị diệt vong. Vì vậy, nỗi lo lắng của hoàng đế không phải đến từ bên ngoài mà là từ chính bản thân mình. Hoàng đế mà nhiều dục vọng thì tiêu tốn nhiều tiền, phí tổn cao, người dân sẽ vì thuế khóa nặng nề mà vô cùng thống khổ, quốc gia sẽ lâm nguy, hoàng đế cũng mất vị trí. Ta thường nghĩ như vậy nên không dám phóng túng dục vọng của bản thân”.

(Theo “Tư trị thông giám”)

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/48868

The post Tinh giải luận ngữ (34): Quả dục tắc cương (Biết tiết chế dục vọng mới là người mạnh mẽ) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Thử bàn về Khổng Tử first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Trong xã hội ngày nay, chuẩn mực đạo đức đang trượt dốc nhanh chóng mỗi ngày, đối diện với việc đạo đức suy thoái toàn diện, người người than thở, sợ hãi. Ai cũng mong mỏi có một ngày đạo đức nhân loại có thể quay trở lại. Đạo đức có thể quay trở lại hay không, điều này cần phải dựa vào sự nỗ lực chung của mọi người. Vì cơ sở để quay trở lại là dựa vào mỗi cá nhân, cần bắt đầu từ việc tu dưỡng đức hạnh của tự thân của mỗi người. Khi phẩm hạnh của tất cả mọi người đề cao, toàn bộ hoàn cảnh xã hội sẽ chuyển biến ngay tức khắc, đạo đức sẽ hồi thăng trở lại.

Như vậy, việc cải biến bản thân là điều cực kỳ quan trọng, muốn cải biến bản thân thì phải biết làm như thế nào. Một người có đức hạnh cao, cần phải có được những hành vi nào? Chúng ta hãy xem xem cổ nhân nói về việc này như thế nào.

Cao Dao, sinh vào thời kỳ Nghiêu đế trị vì, ông thông minh, rộng lượng, nhân nghĩa và tài giỏi. Ông cùng với Nghiêu, Thuấn, Vũ được tôn xưng là “Thượng cổ tứ Thánh”. Trong thời kỳ Trung Quốc cổ đại, ông là một nhân vật có sức ảnh hưởng rất lớn. Ông từng phò tá ba vị Thánh quân Nghiêu, Thuấn, Vũ.

Cao Dao nói: “Một người có đức hạnh, cần phải biết những việc mà người ấy làm là gì. Xem xét hành vi của một người có thể căn cứ theo chín loại phẩm đức”.

Vũ hỏi: “Thế nào gọi là chín loại phẩm đức?”

Cao Dao nói: “Khoan hồng đại lượng mà cẩn trọng những việc nhỏ bé, tính tình ôn hòa mà vẫn có chủ kiến, thái độ kính cẩn mà vẫn trang trọng nghiêm túc, có thể trị lý quốc sự mà lại làm việc cẩn thận, biết lắng nghe ý kiến của người khác mà lại quả đoán cương nghị, ngay thẳng chính trực mà lại có thái độ ôn hòa, thẳng thắn rộng lượng mà lại có thể giữ chừng mực, cương trực không xu nịnh mà vẫn có thể đầy đủ, kiên cường bất khuất mà vẫn phù hợp đạo nghĩa. Chín loại phẩm đức tốt đẹp thiện mỹ cát tường này cần phải được biểu lộ ra! (Trích từ: “Thượng thư – Ngu Hạ thư”).

Chín phẩm đức tốt đẹp này được Cao Dao coi là tiêu chuẩn đức hạnh. Nếu như thần tử nào làm được ba phẩm đức trong đó, thì có thể được phong chức khanh đại phu; nếu như làm được sáu phẩm đức trong đó, thì có thể phong chư hầu. Nếu như quan viên có thể tuân theo những tiêu chuẩn này mà học hỏi lẫn nhau, hành vi của họ sẽ thuận với quy luật của đạo trời tự nhiên, sẽ có thể đạt được thành tựu nhất định. Chín phẩm đức tốt đẹp này, không chỉ là yêu cầu đức hạnh cao nhất đối với người làm quan, mà cũng là yêu cầu cảnh giới đối với phổ thông bách tính. Nếu như mọi người trong thiên hạ đều có thể chiểu theo những điều này mà cố gắng nỗ lực làm theo, nhất định sẽ xuất hiện thịnh thế, đi đường không nhặt của rơi, tối đến không cần đóng cửa.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/278924

The post Trí huệ của cổ nhân first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Mọi người đều có thể cảm nhận được các kinh lạc và huyệt vị mà Trung y giảng, ấn vào huyệt Hợp Cốc sẽ có cảm giác đau nhức và căng lên khác với những nơi khác. Hiệu quả chữa bệnh của châm cứu từ mấy ngàn năm nay cũng đã chứng thực sự tồn tại của kinh lạc và huyệt vị, nhưng chúng không thể được tìm thấy trong giải phẫu học. Cũng có nghĩa là, kinh lạc và huyệt vị không tồn tại trong không gian có thể nhìn thấy bằng mắt thịt này của chúng ta.Trên thực tế, chúng tồn tại ở một không gian của một tầng sâu hơn, một không gian vi quan hơn. Sự khác biệt cơ bản giữa Trung y và Tây y là Trung y phần lớn bắt đầu chữa bệnh từ không gian vi quan, trong khi Tây y phần lớn bắt đầu chữa bệnh từ không gian bề mặt. Đại bộ phận các loại thuốc dùng trong Trung y cũng đều liên quan đến nguyên lý không gian vi quan, chính là điều chỉnh cơ thể từ mức độ vi quan nên bệnh được tiêu trừ triệt để.

Một số trẻ mắc chứng sợ hãi ban đêm, ngủ vào ban ngày và khóc vào ban đêm, âm dương đảo ngược. Có một phương thuốc chữa đơn giản: đun sôi vàng trong nước. Nước đã đun sôi với vàng trở thành nước dương tinh khiết rất “nặng”, cho trẻ uống có thể khiến trẻ yên lặng. Tuy nhiên, theo lý thuyết vật lý, vàng không hòa tan trong nước, nếu được thử nghiệm trong phòng thí nghiệm sẽ không tìm thấy phân tử vàng nào trong nước. Tại sao nước đun sôi với vàng lại có đặc tính khác? Sự tồn tại của vật chất không chỉ trong không gian có thể nhìn thấy này của chúng ta. Vàng, nước và mọi thứ khác tồn tại cùng lúc ở nhiều tầng không gian và sự tồn tại trong các không gian khác nhau có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Vàng và nước không hòa tan với nhau trong không gian bề mặt này, nhưng chúng thâm nhập vào nhau ở không gian sâu hơn, cho nên nước đã đun sôi có vàng với nước đã đun sôi không có vàng là những vật chất khác nhau.

Ví dụ trên là hai loại vật chất không hòa tan nhau ở bên này nhưng lại có thể hòa tan được ở bên kia, ngược lại, cũng có những vật chất có thể hòa tan được ở đây nhưng lại không thể hòa tan được ở kia. Có một loại bệnh tả nửa ướt nửa khô, có bài thuốc hiệu quả là múc nước giếng lên, đun sôi một nửa lượng nước đó rồi trộn với nửa còn lại, loại nước này là nước nửa ướt nửa khô, có tác dụng chữa bệnh tả nửa ướt nửa khô. (Trên thực tế, nước nửa âm nửa dương làm theo phương pháp này có thể chữa được rất nhiều bệnh kiểu nửa âm nửa dương).

Điều này cho thấy nước trộn theo cách này với nước được đun nóng cùng nhau đến nhiệt độ trung bình là hai vật chất hoàn toàn khác nhau. Nước chưa đun và nước đã đun sôi là những vật chất khác nhau, chúng được hòa tan với nhau trong không gian thấy rõ ở đây, nhưng ở không gian sâu hơn có sự gián cách và không thể hòa tan được. Nói cách khác, nước trộn theo cách này là một loại “salad” gồm hai chất. Những trường hợp như vậy có thể được nhìn thấy ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Ví dụ, nếu ta cho thêm một ít nước vào giữa lúc nấu canh, thì sẽ không thể nấu món canh nguyên vị ban đầu nữa và kết quả sẽ là một món canh “salad” cứng nhắc.

Theo quan điểm của vật lý học phương Tây, điều này tưởng chừng như là không thể tưởng tượng nổi. Theo lý thuyết khoa học, khi nước được làm nóng, các phân tử chuyển động nhanh hơn, đợi sau khi nước nguội đi, các phân tử nước “yên tĩnh” lại, chỉ cần hai loại nước cùng nhiệt độ thì chuyển động giống nhau, đó chính là điều giống nhau. Cách hiểu vấn đề trong một không gian đơn nhất này cũng giống như hiểu con người bằng cách nhìn chằm chằm vào cái bóng của họ, khó mà thấy được chân cơ.

Vật chất tồn tại ở nhiều không gian cùng một lúc và cùng một nơi, cơ thể chúng ta cũng tồn tại ở nhiều không gian cùng một lúc và ở cùng một nơi, cảm giác của cơ thể ở các tầng thứ không gian khác nhau là có mối liên hệ thông suốt với nhau. Các khái niệm lãnh (lạnh), lương (mát) và hàn (rét) trong Trung y chính là sự mô tả các trạng thái của các không gian khác nhau, các khái niệm lãnh (lạnh) và nhiệt (nóng) khác xa với khái niệm nhiệt độ trong vật lý học hiện đại.

Trong Trung y, bệnh được phân thành lãnh và nhiệt, thuốc cũng được phân thành hàn và nhiệt. Vị thuốc có tính lương trong Trung y không phải là khái niệm biểu hiện không gian bề mặt này của chúng ta. Băng thì lạnh, khi chạm vào da có thể cảm nhận được, nhưng thuốc làm mát như hạt trân châu, lại không lạnh, không lạnh như băng mà “lạnh” ở không gian tầng sâu hơn, Trung y dùng chữ lương để mô tả nó. Đôi khi người bệnh bị trong nóng ngoài lạnh nên khi uống thuốc phải uống thuốc khi còn nóng hoặc uống thuốc khi đã nguội; người bệnh trong nóng ngoài lạnh thì phải dùng thuốc có tính nóng nhưng uống khi nguội, tương ứng, có thuốc nóng phải uống khi còn nóng hoặc thuốc lạnh uống khi đã nguội, có nghĩa là trạng thái ngấm thuốc là diễn ra cùng một lúc ở các tầng thứ không gian khác nhau.

Từ “hàn” (lạnh) được sử dụng trong Trung y có ý nghĩa sâu hơn “lương” (mát) một tầng. Một loại ngọc được khai quật dưới tảng băng trôi nghìn năm tuổi được gọi là hàn ngọc, khi cầm trên tay không có cảm giác như băng và da sẽ không bị đông cứng nhưng theo thời gian sẽ có cảm giác lạnh thấu tim thấu xương. Ngày xưa, đặt một miếng hàn ngọc vào miệng của người chết thì có thể bảo quản hài cốt rất lâu mà không bị đông cứng. Mức độ lạnh này không thể đạt được bằng độ lạnh của thuốc hạ nhiệt. Nó là trạng thái không gian của một tầng sâu hơn, hoặc không gian vi quan hơn.

Tôi học chuyên ngành vật lý tại đại học và bắt đầu đọc sách Trung y khi còn là sinh viên năm thứ tư. Sau đó tôi nhận ra rằng Trung dược của Trung y là sự hiểu biết sâu sắc và toàn diện hơn về vật chất và không gian, và đó là vật lý chân chính.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/58778

The post Mạn đàm Trung y (15): Không gian đa tầng có thể biết và cảm nhận được first appeared on Chánh Kiến Net.

Nguyên văn

子贡曰：“夫子之文章(1)，可得而闻也；夫子之言性(2)与天道(3)，不可得而闻也。” (《论语·公冶长第五》)

Hán Việt

Tử Cống viết: “Phu Tử chi văn chương, khả đắc nhi văn dã; Phu Tử chi ngôn tính dữ thiên đạo, bất khả đắc nhi văn dã.” (Trích “Luận ngữ – Chương 5 – Công dã tràng”)

Phiên âm

Zǐ Gòng yuē: “Fūzǐ zhī wénzhāng, kě dé ér wén yě; Fūzǐ zhī yán xìng yǔ tiāndào, bù kě dé ér wén yě.” (Lúnyǔ‧Gōng yě zhǎng dì wǔ)

Chú âm

ㄗˇ貢ㄍㄨㄥˋ曰ㄩㄝ：”夫ㄈㄨ子ㄗˇ之ㄓ文ㄨㄣˊ章ㄓㄤ，可ㄎㄜˇ得ㄉㄜˊ而ㄦˊ聞ㄨㄣˊ也ㄧㄝˇ；夫ㄈㄨ子ㄗˇ之ㄓ言ㄧㄢˊ性ㄒㄧㄥˋ與ㄩˇ天ㄊㄧㄢ道ㄉㄠˋ，不ㄅㄨˋ可ㄎㄜˇ得ㄉㄜˊ而ㄦˊ聞ㄨㄣˊ也ㄧㄝˇ。”(《論ㄌㄨㄣˊ語ㄩˇ‧公ㄍㄨㄥ冶ㄧㄝˇ長ㄔㄤˊ第ㄉㄧˋ五ㄨˇ》)

Chú thích

1. 文章 (Văn chương): chỉ toàn bộ thi, thư, lễ, nhạc mà Khổng Tử truyền dạy.

2. 性 (Tính): chỉ bản tính của con người hoặc là chỉ đặc tính của con người, sự vật, sự việc.

3. 天道 (Thiên Đạo): chỉ Thiên lý, hoặc là chỉ nguyên lý của con người, sự vật, sự việc.

Diễn nghĩa

Tử Cống nói: “Thi, thư, lễ, nhạc mà thầy dạy là những điều hữu hình biểu hiện trên bề mặt, có thể quan sát được; còn bản tính của con người và Thiên lý mà thầy dạy (hay chính là đặc tính và nguyên lý của người, sự vật, sự việc) là thứ vô hình tiềm ẩn trong bản chất nội tại, không thể trực tiếp quan sát được”.

Nghiên cứu và phân tích

Những hình thức văn hóa nghệ thuật như thi, thư, lễ, nhạc là phù hợp để giáo hóa dân chúng, người bình thường đều có thể học tập, lưu truyền; còn bản tính của con người và Thiên lý (hay chính là đặc tính và nguyên lý của hết thảy con người, sự vật, sự việc) lại là điều cao thâm, huyền diệu, siêu thường hơn. Vì việc học tập là tiến lên từng bước, và việc dạy học cũng không thể nhảy cóc, nên chỉ những học trò có sự tiến bộ từng bước trong học tập, giống như đi từ nông cạn đến thâm sâu, thì Khổng Tử mới xem xét thời điểm thích hợp để giảng cho học trò ấy về bản tính và Thiên Đạo, chứ không phải tất cả học trò muốn nghe Khổng Tử giảng về bản tính và Thiên Đạo đều có thể nghe được. Đoạn này có thể là cảm xúc và lời tán thưởng của Tử Cống khi được nghe Khổng Tử giảng về bản tính và Thiên Đạo.

Câu hỏi mở rộng

1. Vì sao Khổng Tử muốn giảng về bản tính và Thiên Đạo cho các đệ tử có sự tiến bộ từng bước trong học tập? Phải chăng ông hy vọng họ có thể quay về bản tính thiện lương, không xa rời bản tính và Thiên lý? Phải chăng những đệ tử có thể làm được như vậy sẽ là những người hạnh phúc nhất? Đây có phải là mục tiêu giáo dục của Khổng Tử chăng?

2. Thử nghĩ xem, sau khi nghe Khổng Tử giảng về bản tính và Thiên Đạo, phải chăng Tử Cống cần nghiêm khắc yêu cầu hành vi, lời nói, suy nghĩ của bản thân quay trở về với bản tính thiện lương, không được rời xa bản tính và Thiên lý trong mọi phương diện của cuộc sống? Nếu như Tử Cống không nguyện ý yêu cầu bản thân như thế, không làm được như thế, hoặc vẫn chỉ là học tập giống như học thi, thư, lễ, nhạc thì liệu Khổng Tử có dạy ông về bản tính và Thiên Đạo không?

Câu chuyện lịch sử

Học theo tự nhiên, Du Bá Nha sáng tác nên khúc nhạc nổi tiếng

Vào thời Xuân Thu, Du Bá Nha nước Sở từng theo người thầy dạy nhạc nổi tiếng Thành Liên học đánh đàn. Thành Liên thấy ông có tài năng thiên phú nên dốc hết sức truyền thụ kiến thức. Sau ba năm học tập gian khổ, kỹ năng chơi đàn của Bá Nha đã đạt đến trình độ chân truyền của sư phụ. Nhưng khi chơi nhạc ông cứ luôn cảm thấy trong tiếng đàn còn thiếu một chút gì đó. Bá Nha vì thế mà vô cùng khổ não, phiền muộn. Ông biết rằng nếu có thể xung phá được quan này thì ông sẽ trở thành một người chơi đàn kiệt xuất, nếu không bất quá cũng chỉ là “thợ” chơi nhạc mà thôi. Một ngày nọ, sư phụ Thành Liên nói với ông: “Bá Nha à! Điều con còn thiếu chỉ là một chút Thần vận mà thôi! Nhưng đây là cảnh giới của Thần, không thể truyền thụ bằng lời được. Sư phụ của ta là Phương Tử Xuân sống trên đảo Bồng Lai ở Đông Hải, ông ấy có thể giúp con, chúng ta hãy cùng đến đó thỉnh giáo ông ấy nhé!”

Thế rồi hai thầy trò đi thuyền đến đảo Bồng Lai ở trên biển, lúc này Thành Liên nói rằng phải đi nơi khác đón thái sư Phương Tử Xuân nên bảo Bá Nha hãy đợi ở trên đảo. Bá Nha một mình ở lại trên hoang đảo, ban đầu ông chỉ biết đi đi lại lại dọc bờ biển, sốt ruột chờ sư phụ quay lại. Nhưng lâu dần, ngày ngày nhìn ngắm mặt trời lên mặt trăng lặn, thủy triều lên thủy triều xuống, ông trầm tĩnh lại. Một ngày nọ, ông chợt cảm thấy một nỗi niềm trào dâng trong lòng, muốn thì thầm nói chuyện với biển. Thế rồi ông mang đàn ra bờ biển thong thả gảy những dây đàn. Chỉ nghe thấy tiếng đàn của ông thuận theo tiếng gió biển, lúc nhanh lúc chậm, sóng biển cũng lại thuận theo tiết tấu thăng trầm của tiếng đàn, khi thì lên bổng khi thì xuống trầm. Trong sự hòa quyện với thiên nhiên, bất tri bất giác ông cảm thấy hết thảy nỗi niềm dường như đều tan biến vào hư không, chỉ còn lại tiếng nhạc tựa như âm thanh của tự nhiên bao phủ khắp cả đất trời, khi thì sục sôi, khi thì trầm lắng. Khi khúc nhạc kết thúc, ông cảm nhận thấy một kết cấu vũ trụ vĩ đại dường như đã hình thành trong trái tim mình: hóa ra cảm giác khi trí huệ được lấp đầy bởi vạn vật trong tự nhiên là như thế này! Những điều tốt đẹp nhất là được triển hiện như thế này. Trong cõi u minh, rốt cuộc là bàn tay nào đang chi phối hết thảy?

Lúc này, ông lại tấu lên một khúc nhạc, cảm thấy bản thân đạt được Thiên nhân hợp nhất, du du tự tại, cuối cùng danh khúc “Thủy tiên tháo” được ấp ủ bao lâu nay trên hoang đảo cũng đã hoàn thành! Một hôm, trong khi đang đặt hết tâm tư chơi khúc nhạc “Thủy tiên tháo” thì ông nghe thấy một tiếng cười vang lên từ phía sau, thì ra là sư phụ Thành Liên đã trở về! Sư phụ Thành Liên mỉm cười nói với ông: “Bá Nha à! Thiên nhiên vĩ đại đã khai mở trí huệ vô biên của con, vậy thì còn cần Tử Xuân thái sư đến vẽ rắn thêm chân làm gì nữa!”. Lúc này Bá Nha mới hiểu ra, thì ra ở đây vốn không có vị “thái sư” nào cả!

Từ câu chuyện này, chúng ta có thể ngộ ra triết lý sống độc đáo “tĩnh quan thiên địa, sư pháp tự nhiên” (tĩnh lặng quan sát trời đất, học hỏi từ tự nhiên) của người Trung Quốc cổ xưa. Người xưa thông qua quan sát thiên tượng, xem xét địa lý, du ngoạn cảnh vật sơn thủy, đã hiểu ra rằng trong trời đất có tồn tại một lực lượng chủ tể thầm lặng mà vĩ đại, nếu mọi người có thể thuận theo đạo lý này thì sẽ được bình an tự tại; còn nếu đi ngược lại với “đạo” này thì ắt không tránh khỏi thiên tai nhân họa. Từ quy luật vận hành có trật tự này, con người sẽ được dẫn dắt và điểm hóa. Con người sống trong trời đất tự nhiên sẽ học được đức tính khiêm tốn, bao dung và cảm ân, từ đó phát triển thành phương thức sinh hoạt tương ứng. Ví dụ như: trong lịch pháp của Trung Quốc, 24 tiết khí trở thành cơ sở tốt nhất cho đời sống nông nghiệp cổ xưa, “xuân canh, hạ vân, thu thu, đông tàng” (ý là “mùa xuân gieo trồng, mùa hạ chăm sóc, mùa thu thu hoạch, mùa đông tích trữ”), độ chính xác của nó khiến cho hậu thế vô cùng thán phục.

Do có thể chung sống hài hòa với vạn vật trong thiên nhiên, nên người Trung Quốc tự nhiên cũng noi theo tinh thần của trời đất từ lời nói, hành vi đến tư tưởng. Chúng ta có thể hiểu được ít nhiều thông qua những từ vựng phong phú được lưu truyền từ thời cổ đại đến nay. Ví dụ như khi muốn khích lệ bản thân mở rộng tấm lòng thì sẽ nghĩ đến “hải khoát thiên không” (biển rộng trời cao); khi muốn học cách khiêm tốn, cung kính thì phải là “hư hoài nhược cốc” (tấm lòng rộng lớn như núi có thể dung chứa vạn vật, dùng để mô tả những người khiêm tốn có thể tiếp thu ý kiến của người khác); để hình dung nhân cách cao thượng vĩ đại của một người thì người ta sẽ ví von với “sơn cao thủy trường” (núi cao sông dài). Nếu một người vô cùng nhanh nhẹn hoạt bát, tràn trề sức sống thì nói anh ta là “diên phi ngư dược” (diều hâu bay cá nhảy), v.v. Những điều này thể hiện sự kính ngưỡng và niềm tin của người Trung Quốc đối với tự nhiên. Hơn nữa, một số thành ngữ mà chúng ta đang dùng hàng ngày như “thần công quỷ phủ”, “thần cơ diệu toán”, “thần thánh”, “kinh thiên địa, khấp quỷ thần”, v.v. không câu nào không thể hiện sự thán phục và tấm lòng sùng kính của người xưa đối với Đấng tạo hóa. Vì thế những người biết thiên mệnh, hiểu Thiên lý thì dù đi đâu cũng có thể sống vui vẻ tự tại, đứng trước biến cố mà không hề nao núng!

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/48868

The post Tinh giải luận ngữ (33): Tính dữ Thiên Đạo (bản tính và Thiên Đạo) first appeared on Chánh Kiến Net.

Nguyên văn

子曰：“伯夷叔齐(1)不念旧恶(2)，怨是用希(3)。”(《论语·公冶长第五》)

Hán Việt

Tử viết: “Bá Di Thúc Tề bất niệm cựu ác, oán thị dụng hy.” (Trích “Luận ngữ – Chương 5 – Công dã tràng”)

Phiên âm

Zǐ yuē: Bó Yí Shū Qí bù niàn jiù è, yuàn shì yòng xī.”

Chú âm

子ㄗˇ曰ㄩㄝ：“伯ㄅㄛˊ夷ㄧˊ叔ㄕㄨ齐ㄑㄧˊ(1)不ㄅㄨˋ念ㄋㄧㄢˋ旧ㄐㄧㄡˋ恶ㄜˋ(2)，怨ㄩㄢˋ是ㄕˋ用ㄩㄥˋ希ㄒㄧ(3)。”(《论ㄌㄨㄣˊ语ㄩˇ·公ㄍㄨㄥ冶ㄧㄝˇ长ㄔㄤˊ第ㄉㄧˋ五ㄨˇ》)

Chú thích

1. 伯夷、叔齐 (Bá Di, Thúc Tề): là hai người con trai của nhà vua nước Cô Trúc cuối thời nhà Ân (Cô Trúc là một nước chư hầu của triều đại nhà Thương). Sau khi phụ thân qua đời, hai người con không ai muốn kế vị mà nhường cho nhau, sau đó họ đều chạy đến chỗ Chu Vũ Vương. Khi Chu Vũ Vương khởi binh phạt Trụ, họ cho rằng đây là việc thần giết quân vương, là hành vi bất trung bất hiếu, nên ra sức ngăn chặn. Sau khi nhà Chu diệt nhà Thương thống nhất thiên hạ, họ coi việc ăn lương thực của nhà Chu là một sự sỉ nhục nên đã bỏ vào núi sâu rừng già ăn cỏ dại qua ngày, rồi bị chết đói trong núi Thủ Dương.

2. 不念旧恶 (Bất niệm cựu ác): Không để tâm đến những oán hận của người khác đối với họ trong quá khứ.

3. 希 (Hy): đồng âm với từ “稀”(hy), nghĩa là hiếm thấy.

Diễn nghĩa

Khổng Tử nói rằng: “Bá Di, Thúc Tề không để tâm đến những oán hận của người khác đối với họ trong quá khứ, đó là vì họ rất ít khi oán hận người khác”.

Nghiên cứu và phân tích

Mặc dù Trụ vương của nhà Thương là vị vua vô đạo, nhưng trong con mắt của Bá Di và Thúc Tề thì việc Chu Vũ Vương phạt Trụ cũng là “lấy ác trị ác”, là việc làm phá hoại lễ quân thần. Vì thế đứng trên cơ sở duy hộ lễ pháp chính thống, họ vẫn ngăn cản Vũ Vương phạt Trụ, “bất thực Chu túc” (không ăn lương thực của nhà Chu). Mặc dù Bá Di và Thúc Tề đã phải chịu đau khổ vì sự vô đạo của Trụ vương, nhưng họ không hề ghi nhớ việc ác xưa của ông, cũng không vì việc Vũ vương phạt Trụ có thể nhất thời giải trừ nỗi oan khuất thống khổ của dân mà từ bỏ lễ pháp truyền thống mà bản thân luôn giữ gìn để đi theo Vũ vương. Khổng Tử khen ngợi Bá Di và Thúc Tề chính là vì họ luôn đối đãi với người khác bằng tấm lòng chính nghĩa và bản tính thiện lương, chứ không rơi vào cái vòng hận thù luẩn quẩn “lấy ác trị ác”, “ăn miếng trả miếng”, “lấy hung bạo thay cho hung bạo”, “oan oan tương báo”, thực ra đây cũng là sự sáng suốt cần có trong việc đối nhân xử thế.

Thử nghĩ xem: nếu chúng ta luôn đối xử với người khác bằng tấm lòng chính nghĩa và bản tính thiện lương, thì trong tâm sẽ không sinh ra những suy nghĩ oán hận với người khác, như vậy chẳng phải có thể vui vẻ chung sống một cách ôn hòa, khoan dung với mọi người và sẽ không bị rơi vào vòng hận thù luẩn quẩn “lấy ác trị ác”, “oan oan tương báo” nữa phải không?

Câu hỏi mở rộng

1. “Lấy ác trị ác”, “oan oan tương báo” không thể nào kết thúc được vòng hận thù luẩn quẩn, chỉ có “lấy thiện trừ ác” (phát huy bản tính thiện lương, vứt bỏ cái ác khiến ta rời xa bản tính) mới có thể kết thúc vòng hận thù ấy. Bá Di và Thúc Tề có thể luôn luôn đối đãi với người đã gây ra những tổn thương, oán hận cho mình bằng tấm lòng chính nghĩa và bản tính thiện lương, chẳng phải là cần có ý chí, sự kiên trì và nhẫn nại rất lớn sao. Bạn thử xem mình có thể không oán hận, không làm tổn thương người khác hay không?

2. “Thiện hữu thiện báo”, nếu chúng ta luôn đối đãi người khác bằng tấm lòng chính nghĩa và bản tính thiện lương thì thường sẽ nhận được sự báo đáp thiện ý từ người khác; “ác hữu ác báo”, nếu chúng ta đối đãi với người khác bằng những suy nghĩ bị ô nhiễm bởi oán hận, tà ác, xa rời bản tính thì thường sẽ chuốc lấy sự báo thù và oán hận, hơn nữa “oan oan tương báo đến khi nào mới dứt?”

Vậy hãy thử nghĩ xem vận mệnh của một người tốt hay xấu phải chăng có liên quan đến việc người ấy dùng thiện hay ác để đối đãi với người khác?

Câu chuyện lịch sử

Làm việc thiện, cải biến vận mệnh

Câu chuyện của tể tướng Bùi Độ thời Đường

Trong u mê, vận mệnh của mỗi người chúng ta dường như đã được định sẵn ngay từ khi chúng ta cất tiếng khóc oa oa rơi xuống nơi thế gian con người này. Thoạt nhìn vận mệnh của chúng ta không phải do chúng ta nắm giữ, nhưng trên thực tế, vận mệnh ấy lại do chính chúng ta chi phối. Khi ta dùng thiện niệm để chỉ đạo ngôn từ, hành vi của bản thân thì vận mệnh cũng theo đó mà cải biến. Đây là lý do vì sao trước lúc lâm chung Lưu Bị đã dạy con trai A Đẩu rằng: “Đừng vì việc ác nhỏ mà làm, đừng vì việc thiện nhỏ mà không làm”. Câu chuyện của tể tướng Bùi Độ thời Đường là một minh chứng tốt nhất cho lời giáo huấn cổ xưa này.

Thư lệnh phổ quốc công triều Đường Bùi Độ có ngoại hình vừa gầy vừa nhỏ, không có quý tướng, nhiều lần gặp trở ngại trên con đường công danh sự nghiệp khiến bản thân ông vô cùng nghi hoặc. Khi đó vừa hay có một người xem tướng ở Lạc Trung, được giới quan lại học giả rất kính trọng. Bùi Độ đến gặp ông ấy, hỏi xem vận mệnh của mình thế nào, người xem tướng nói: “Hình thần của lang quân có chút không giống với người bình thường. Nếu không làm quan lớn thì sẽ bị chết đói. Hiện tại tôi vẫn không nhìn ra được, vài ngày nữa ông hãy quay lại đây, tôi sẽ xem kỹ cho ông”. Bùi Độ bằng lòng trở về.

Một hôm, ông lên chùa Hương Sơn dạo chơi, khi đang đi loanh quanh ở giữa hành lang và phòng bên thì đột nhiên nhìn thấy một người phụ nữ mặc thường phục, đặt một chiếc túi cầm tay ở lan can chùa và ngồi cầu nguyện rất lâu, sau khi ngẩng đầu bái tạ thì liền rời đi. Một lúc sau, Bùi Độ nhìn thấy cái túi vẫn ở chỗ cũ, biết rằng người phụ nữ kia đã bỏ quên, định đuổi theo để đưa nhưng không kịp nên đành cầm lấy túi, đợi người phụ nữ quay lại thì trả. Đến khi mặt trời lặn ông vẫn không thấy người phụ nữ ấy quay lại tìm đồ, Bùi Độ liền mang cái túi trở về quán trọ.

Sáng sớm ngày hôm sau, Bùi Độ lại mang cái túi lên chùa Hương Sơn. Cổng chùa vừa mở, ông nhìn thấy người phụ nữ hôm qua vội vã chạy đến, hoang mang sợ hãi, dáng vẻ thở dài tiếc nuối, dường như là đang gặp phải tai họa ngoài ý muốn. Bùi Độ tiến đến hỏi cô ấy có chuyện gì. Người phụ nữ nói: “Cha của tôi vô tội nhưng lại bị bắt giam, hôm qua có một quý nhân đến đưa tôi một chiếc đai ngọc và một chiếc đai tê giác, trị giá hơn một nghìn xâu tiền, tôi định dùng nó để đưa cho vị quan chủ quản, không may lại bị mất ở đây, xem ra người cha già yếu của tôi gặp phải đại họa rồi”. Bùi Độ rất đồng cảm với cô ấy, hỏi kỹ càng về màu sắc của các đồ vật, cô ấy đều nói đúng, Bùi Độ liền đưa cái túi trả cho cô. Người phụ nữ khóc lóc bái tạ, xin Bùi Độ giữ lại một chiếc đai ngọc, Bùi Độ cười từ chối.

Không lâu sau, ông quay lại chỗ người xem tướng, sau khi nhìn kỹ lưỡng, thấy giọng nói nét mặt có thay đổi lớn, ông kinh ngạc nói: “Ông nhất định đã làm việc thiện, tích được đại đức, tiền đồ vô cùng rộng mở, không giống như những gì tôi đã biết”. Bùi Độ liền đem câu chuyện mấy hôm trước thuật lại cho ông ấy.

Bùi Độ sau này quả nhiên đã làm quan đến chức vị cao nhất.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/48868

The post Tinh giải luận ngữ (32): Bất niệm cựu ác (không nhớ oán xưa) first appeared on Chánh Kiến Net.

Tác giả: Tâm Duyên

[ChanhKien.org]

Thời kỳ hưng thịnh đỉnh cao của Phật giáo

Phật giáo trong thời kỳ của Đường Thái Tông bắt đầu đạt đến đỉnh cao hưng thịnh, đánh dấu bằng việc phiên dịch kinh Phật và sự hình thành các tông phái Phật giáo. Lúc bấy giờ đã xuất hiện một vị giác giả Tây hành cầu đắc chân kinh: Huyền Trang. Khi ấy, các tông phái Phật gia như Tịnh Độ Tông, Thiên Thai Tông, Hoa Nghiêm Tông, Thiền Tông cũng dần dần hình thành. Nghệ thuật khắc đá hang động cũng đạt được sự phát triển lớn hơn.

Huyền Trang – Giác giả Đại Đường đắc được chân kinh

Huyền Trang (玄奘), tên thật là Trần Huy (陳禕), bản tính ham thích đọc Kinh điển, từ nhỏ đã vững lòng tin theo Phật lý. Năm 614 SCN, Tuỳ Dạng Đế hạ chiếu cho Đại lý khanh Trịnh Thiện Quả xuống tóc cho tăng nhân ở Lạc Dương. Trần Điếu khi ấy mới 13 tuổi vui mừng chạy đến, nhưng Trịnh Thiện Quả thấy ông còn nhỏ, e rằng ý chí không kiên định, nên không cạo đầu cho ông. Trần Điếu khóc lóc nức nở, không nín được, bởi ông xem việc tu Phật là mục đích cả đời mình. Trịnh Thiện Quả biết được tâm chí của ông, bèn phá lệ xuống tóc cho ông thành tăng, lấy pháp hiệu Huyền Trang.

Huyền Trang dốc lòng tu hành Phật pháp, rồi vân du bốn bể, đi khắp Thần Châu tìm danh sư. Về sau, Huyền Trang nhận thấy trong kinh sách có mấy chương tiết làm ông không thể lý giải được, hóa ra là vấn đề xuất hiện trong khi dịch kinh sách. Do đó, Huyền Trang quyết định đi Thiên Trúc ở Tây phương, tìm cầu kinh Phật nguyên văn, tìm ra chân lý.

Năm Trinh Quán thứ 3 (năm 629), Huyền Trang rời khỏi Trường An, hướng đến Thiên Trúc mà đi. Đường Thái Tông giúp ông chuẩn bị văn điệp thông quan, ban cho ông bát vàng (kim tử bát) và một con ngựa trắng, phong làm “ngự đệ” và đích thân đưa tiễn. Khi ấy, căn bản không ai có thể đoán được chuyến đi này có biết bao hiểm nguy, đường đi xa xôi, phương hướng khó xác định, tuy nhiên Huyền Trang sớm đã không màng sinh tử. Ông đã nhiều lần trải qua trăm đắng ngàn cay, chịu đủ mọi ma nạn khảo nghiệm, bao lần đối mặt với việc thiếu lương thực, hết nước, biên giới tra xét, vượt bao núi non trập trùng, đồng không mông quạnh và những sa mạc mênh mông, còn phải chịu đựng đêm tối tĩnh mịch và nỗi cô đơn vô tận. Phải mất tới ba năm ông mới đến được Thiên Trúc, lại dùng thời gian năm năm để thông hiểu Phạn ngữ và dung hợp toàn bộ nghĩa lý của Đại thừa Phật giáo, với sự lĩnh ngộ thần tốc, và ý chí kiên cường, ông được người dân dị bang rất tôn trọng và yêu mến. Tại thánh địa Phật giáo ấy, chỉ có 10 người là có thể thông hiểu cả 50 bộ kinh luận, và Huyền Trang là một trong số ấy. Vì ông đến từ Đông thổ Đại Đường, và tinh thông «Kinh Tạng», «Luật Tạng» và «Luận Tạng» trong Phật học Ấn Độ, vậy nên họ gọi ông là “Đường Tam Tạng”.

Năm Trinh Quán thứ 19 (năm 645), Huyền Trang mang theo hàng trăm bộ kinh Phật bằng Phạn văn trở về Trường An, khắp thành chấn động, muôn người ùa ra khỏi thành, Đường Thái Tông cũng đích thân ra ngoài thành nghênh đón từ xa. Sau đó, Huyền Trang đem những kinh điển đã mang về phiên dịch thành tiếng Hán, việc ấy diễn ra trong 19 năm, hao kiệt tâm trí, đã sửa được rất nhiều chỗ sai nhỏ, mới khiến người đời sau được học tập Phật pháp chính thống, mà Trung Nguyên gọi là “Đại thừa Phật giáo”. Năm 664, Huyền Trang viên tịch tại Trường An, hưởng thọ 62 tuổi.

Trinh Quán chi trị – Thịnh Đường khí tượng

Bởi vì từ thiên tử cho đến thứ dân, đều cùng đồng lòng, hơn nữa một lòng tín phụng Phật pháp, nên thực lực quốc gia thời kỳ sơ Đường hùng mạnh đến kinh ngạc. Vì Đường Thái Tông lấy niên hiệu “Trinh Quán”, nên sử gia gọi thời kỳ này là “Trinh Quán chi trị”.

Thời kỳ ấy như một vầng trăng sáng, chiếu sáng cả bầu trời đêm của lịch sử nhân loại. Trong thời kỳ này nền chính trị trong sạch, xã hội an định, mưa thuận gió hòa, nền nông nghiệp hàng năm đều bội thu. Mỗi dịp lễ tết, quân, thần, dân đều cùng nhau vui mừng đón tết, dân chúng an cư lạc nghiệp, không còn đạo tặc, ngục tù thường trống không. Thiên hạ đại trị hiển hiện chân thực trước mắt.

Một tiêu chí quan trọng của thái bình thịnh thế là pháp luật khoan hồng và hình phạt giảm nhẹ. Năm Trinh Quán thứ 4 (năm 630), toàn quốc chỉ có 29 người bị xử tử hình. Năm 632, toàn quốc số tù nhân bị phán xử tử hình tổng cộng có 390 người, cuối năm, Lý Thế Dân cho phép họ về nhà thu xếp hậu sự, mùa thu năm sau lại trở lại thụ án tử (thời xưa thường hành hình vào mùa thu). Tháng 9 năm 633, toàn bộ 390 người đều trở lại nhà ngục, không một ai bỏ trốn. Trật tự xã hội an định, đêm không phải đóng cửa. Thiên hạ đại trị, có thể nói là “Nhật nguyệt lệ thiên” (ý chỉ văn minh Đại Đường xán lạn như nhật nguyệt).

Ngoài ra, trong thời kỳ này các phương diện về văn hóa, kinh tế, nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp, giao thông đều siêu việt cách xa tất cả thời đại trước đó. Xã hội nhân loại thời điểm ấy thực sự bước vào một thời kỳ hoan ca mừng thái bình đầy tường hòa, lịch thiệp, an định, và sung túc.

Trong cuốn «Tân Đường Thư» có nói rằng: “vào năm thứ tư, một đấu gạo chỉ bốn năm tiền, người đi ra ngoài hàng tháng cũng không cần đóng cửa, trâu ngựa thả ngoài đồng, khách bộ hành hàng ngàn dặm không cần mang lương khô, người và vật sinh sôi đông đúc”. Trong cuốn «Thông Điển» nói rằng: “Từ thời Trinh Quán, Thái Tông dốc lòng trị quốc. Đến năm thứ 8, năm thứ 9 liên tiếp bội thu, một đấu gạo bốn năm tiền, trâu ngựa thả ngoài đồng, đi ra ngoài hàng tháng cửa nhà không đóng. Đến năm thứ 15, mỗi đấu gạo chỉ có giá hai tiền”.

Trong thời kỳ này, các nước thần phục, biên giới Đại Đường một dải an định, người trong thiên hạ đều tôn xưng Đường Thái Tông là “Thiên Khả Hãn”

Loại thịnh thế khí tượng này ở trong lịch sử Trung Quốc là vô cùng hiếm thấy.

Đường Thái Tông chọn nhân đức lập người kế vị

Đường Thái Tông tài trí mưu lược kiệt xuất lại nhọc lòng chọn người kế vị. Đường Thái Tông có 14 người con trai, trong đó ba người là con chung với Trưởng Tôn Hoàng Hậu, gồm có: Thái tử Lý Thừa Càn (con trưởng) thiên chất ưu tú, nổi tiếng thông minh. Từng nhiều lần ở lại kinh thành coi sóc quốc sự, biểu hiện xuất sắc. Ngụy vương Lý Thái (con thứ) dường như kế thừa tất cả những ưu điểm của Đường Thái Tông và Trưởng Tôn Hoàng Hậu, rất được phụ hoàng yêu thương. Tấn vương Lý Trị (con thứ ba) nhân hậu khoan dung hiếu thuận dễ mến, tư chất hiền lành nhu thuận.

Thái tử Lý Thừa Càn tuy có nhiều ưu điểm, nhưng cuối cùng vẫn là bị Đường Thái Tông phế bỏ, nguyên nhân là: ông yến ẩm vui chơi vô độ, sủng ái một Thái thường lạc nhân (đồng tính luyến ái), đến mức khắp thành xôn xao. Yêu thích phong tục người Hồ và đánh trận chém giết, học ngôn ngữ Đột Quyết, mặc y phục của Đột Quyết. Xá hoa mộ di (bỏ Trung Hoa ngưỡng mộ dị tộc), còn tỏ ý sau khi đăng cơ muốn làm bộ hạ của tộc trưởng Đột Quyết. Gần gũi tiểu nhân lánh xa người hiền. Vì ba điểm trên, Đường Thái Tông vô cùng thất vọng về Lý Thừa Càn và muốn thay người khác. Sau khi Lý Thừa Càn biết được đã phát động chính biến, quyết định ép phụ hoàng thoái vị. Nhưng cuộc chính biến dễ dàng bị Thái Tông trấn áp. Và Lý Thừa Càn bị phế làm thứ dân.

Thái Tông muốn lập Lý Thái làm Thái tử, vì trong các người con trai thì Lý Thái là giống ông nhất. Đáng tiếc, tâm địa hiểm ác của Lý Thái lộ rõ rành rành. Lý Thái từng không chỉ một lần muốn mưu hại Lý Thừa Càn, hơn nữa lại không được các đại thần như Ngụy Trưng, Chử Toại Lương ủng hộ, vì thế Thái Tông không thể hạ chiếu sắc lập.

Đồng thời, Thái Tông cũng suy xét đến việc nếu để Lý Thái lên ngôi Hoàng đế, Lý Thái nhất định sẽ hạ độc thủ với Lý Thừa Càn, mà Thái Tông thì không muốn lại xảy ra việc đổ máu. Trong thời khắc quan trọng, mọi người đã nghĩ đến Tam hoàng tử Lý Trị. Lý Trị nhân hậu, và cũng nhận được sự ủng hộ của các đại thần, sẽ là một lựa chọn thích hợp. Đương nhiên, Thái Tông hi vọng có thể giao giang sơn cho một người có tài lẫn đức, nhưng tiếc rằng lúc này chỉ có lựa chọn giữa “tài” và “đức” mà thôi. Thái Tông sau nhiều lần đắn đo, và phân tích từ nhiều phương diện, cuối cùng quyết định chọn lấy nhân đức và lập Lý Trị làm Thái tử, tức Đường Cao Tông sau này.

Tháng 4 năm Trinh Quán thứ 17, Đường Thái Tông đã lập người con trai thứ chín Tấn vương Lý Trị làm Thái tử, đồng thời quản giáo nghiêm khắc. Lúc ăn cơm, ông đã chỉ vào đồ ăn mà nói với Lý Trị rằng: việc đồng áng, mùa xuân gieo hạt mùa thu gặt hái, đều đòi hỏi phải lao động chăm chỉ. Chỉ có quý tiếc sức dân, không làm lỡ thời vụ, mới có thể luôn có cơm để ăn”; thấy người cưỡi ngựa, ông bèn nói: “ngựa có thể chở người bộ hành, tiết kiệm sức lực, nếu sử dụng hợp lý, không vắt kiệt sức, mới có thể luôn có ngựa để cưỡi”; gặp người đi thuyền, bèn nói: “thuyền sở dĩ ví với vua, nước sở dĩ ví với dân, nước có thể tải thuyền, cũng có thể lật thuyền. Con tương lai sẽ trở thành vua, thử nghĩ về quan hệ của nước với thuyền, có thể không sợ được không”; gặp những người đang nghỉ ngơi hóng mát dưới bóng cây, bèn nói: “thân cây này tuy rằng uốn khúc, nhưng sau khi được đo bằng dây đo của thợ mộc thì có thể cưa thành những tấm gỗ thẳng tắp. Quân vương tuy vô đạo, nhưng chỉ cần biết tiếp thụ lời can gián, thì có thể trở thành thiên tử thánh minh vậy”.

Tháng một năm Trinh Quán thứ 22 (năm 648), Đường Thái Tông ban thưởng cuốn «Đế Phạm» gồm 12 chương do mình viết cho Thái tử Lý Trị, đồng thời ân cần nhắc nhở rằng: “Con nên lấy các bậc thánh triết và hiền vương xưa làm thầy, những người giống như ta đây, thì tuyệt đối không được học theo. Bởi vì nếu noi theo bậc thượng, thì chỉ có thể đạt đến bậc trung, nếu là noi theo bậc trung thì chỉ có thể đạt được bậc hạ mà thôi. Ta từ khi lên ngôi đến nay, những sai lầm phạm phải là rất nhiều: gấm vóc châu ngọc không đoạn dứt, cung thất đài tạ không ngừng xây dựng, chó ngựa ưng cắt (chỉ nô bộc tay sai) không đâu không có, du hành khắp chốn tốn kém phiền hà. Tất cả những điều này, đều là những sai lầm lớn nhất ta phạm phải, nhất định không được học theo gương ta”.

Thái Tông còn giáo huấn những người con trai khác rằng: “Phụ thân yêu thương các con, đây là lẽ thường tình, không cần dạy bảo thì ai cũng tự biết. Làm con có thể vẹn cả trung lẫn hiếu, đây là điều tốt nhất rồi. Nếu không nghe lời giáo huấn, không tuân theo lễ pháp, tất yếu chiêu mời họa sát thân, tuy rằng phụ thân thương yêu, cũng không làm sao được. Trước đây sau khi Hán Vũ Đế mất, Hán Chiêu Đế kế vị, Yên vương Lưu Đán kiêu ngạo ngang ngược, cuồng vọng bất phục, Hoắc Quang đã hạ một đạo chiếu thư, tức thì người mất nước tan. Là thần tử thì phải rút ra bài học giáo huấn từ chuyện này, cần cẩn thận, nhất định chớ học theo Lưu Đán”. Nghe nói, từ đó về sau, các long tử long tôn ấy đều tuân thủ luật pháp, rất ít người làm điều xằng bậy.

Đánh giá lịch sử về Đường Thái Tông

Năm 649, Đường Thái Tông băng hà ở điện Hàm Phong, thọ 52 tuổi. Di chiếu Hoàng thái tử kế vị trước linh cữu, tang lễ thực hiện theo chế độ nhà Hán. Sau khi mất thụy hiệu là Văn Võ Đại Thánh Đại Quảng Hiếu Hoàng Đế.

Có thể nói, luận gan góc, luận tài trí, luận võ lược, nói một cách tổng quan, thì Lý Thế Dân có thể nói là “thiên hạ vô địch”. Ông cần cù gần dân, văn thao võ lược, anh dũng hơn người, vừa có năng lực gây dựng cơ nghiệp lại có tài gìn giữ cơ nghiệp, xác thực là “thiên cổ nhất đế”. Lòng nhân từ và đức hạnh của ông vang khắp bốn bể uy vũ chấn nhiếp tám phương, lãnh thổ Đường sơ rộng lớn hơn rất nhiều so với thời Tần Hán. Về sau có nhà sử học Chu Dực thời nhà Minh ca ngợi Thái Tông rằng: “Từ Tam Đại (hợp xưng ba triều đại Hạ, Thương, Chu) trở đi, trong những vị vua khai quốc và gìn giữ phép luật, người có đủ cả hai điều là Đường Thái Tông. Văn, Cảnh, Vũ, Tuyên của nhà Hán đều không bì kịp”.

Dù cho khí tượng thịnh Đường đã dần lùi xa, nhưng đế vương Lý Thế Dân người đã dựng lên bức tranh huy hoàng này vẫn mãi mãi là thiên tử được người đời sau kính ngưỡng.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/29150

The post Văn minh 5000 năm: Diện mạo chân thực của lịch sử – Nhà Đường: Một trong ba đại thịnh thế thiên triều (5) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Khái quát về Văn hóa Trung Quốc (12): Phượng hoàng tới báo điềm lành first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Ân và nghĩa trong hôn nhân first appeared on Chánh Kiến Net.

Nguyên văn

子曰：“已矣乎(1)！吾未见能见其过(2)，而内自讼(3)者也。” (《论语·公冶长第五》)

Hán Việt

Tử viết: “Dĩ hỹ hồ! Ngô vị kiến năng kiến kỳ quá, nhi nội tự tụng giả dã.” (Trích “Luận ngữ – Chương 5 – Công dã tràng”)

Phiên âm

Zǐ yuē: “Yǐ yǐ hū! Wú wèi jiàn néng jiàn qí guò, ér nèi zì sòng zhě yě.” (“Lúnyǔ·Gōng yě zhǎng dì wǔ”)

Chú âm

子ㄗˇ曰ㄩㄝ：“已ㄧˇ矣ㄧˇ乎ㄏㄨ！吾ㄨˊ未ㄨㄟˋ见ㄐㄧㄢˋ能ㄋㄥˊ见ㄐㄧㄢˋ其ㄑㄧˊ过ㄍㄨㄛˋ，而ㄦˊ内ㄋㄟˋ自ㄗˋ讼ㄙㄨㄥˋ者ㄓㄜˇ也ㄧㄝˇ。”(《论ㄌㄨㄣˊ语ㄩˇ·公ㄍㄨㄥ冶ㄧㄝˇ长ㄔㄤˊ第ㄉㄧˋ五ㄨˇ》)

Chú thích

1. 已矣乎 (dĩ dĩ hồ): Xong rồi (cảm thán xã hội này thế là hết rồi).

2. 能见其过 (năng kiến kỳ quá): Có thể phát hiện ra lỗi lầm của chính mình.

3. 内自讼 (nội tự tụng): Tự khiển trách trong tâm, sâu sắc kiểm điểm lại mình. 讼 (tụng) tức là trách tội.

Diễn nghĩa

Khổng Tử nói: “Cái xã hội này xong rồi! Ta trước giờ chưa từng gặp được người mà khi phát hiện ra khuyết điểm, sai lầm của mình, thì đồng thời cũng có thể tiến thêm một bước là tự khiển trách trong tâm, sâu sắc kiểm điểm lại mình”.

Nghiên cứu và phân tích

“Nhân phi thánh hiền, thục năng vô quá” (Con người không phải bậc Thánh hiền, không thể không mắc lỗi), điều quan trọng là khi phạm lỗi, và được chỉ ra lỗi lầm, thì thái độ của chúng ta như thế nào? Có người phân tích thấy sự thiếu sót thì sâu sắc tự kiểm điểm; có người vội vàng đùn đẩy cho người khác trốn tránh trách nhiệm. Nhan Uyên có mỹ đức “bất nhị quá” (không phạm lỗi hai lần). Kỳ thực đối với rất nhiều người mà nói, họ không lo có lỗi lầm, mà lo đã sai lại sai thêm, lo không biết sửa như thế nào. Dũng cảm sửa lỗi mới là người sáng suốt, mới là phúc.

Câu hỏi mở rộng

1. Khổng Tử nhìn thấy đạo đức nhân loại trượt dốc, cảm thán rằng xã hội sắp xong rồi; Lão Tử cũng lưu lại Đạo Đức Kinh với 5.000 chữ, rồi vội vàng rời khỏi Trung Nguyên. Phải chăng tiêu chuẩn đạo đức của nhân loại thực sự có liên quan đến phúc họa, hưng suy và vận mệnh tương lai của xã hội nhân loại?

2. Nguyên nhân nào khiến cho con người không thể “kiến kỷ quá nhi nội tự tụng” (nhận ra lỗi lầm, tự trách bản thân), không coi trọng đạo đức, thiếu chân thành, ngày càng xa rời bản tính thiện lương của mình? Điều gì đang làm ô nhiễm bản tính chân thành, thiện lương của con người?

Câu chuyện lịch sử

Vua Thang vào rừng dâu cầu Trời

Triều đại nhà Thương bắt đầu chưa lâu, thì xuất hiện một trận hạn hán kéo dài bảy năm. “ …Tháng ba, vua nhà Thương lên ngôi Thiên tử thì gặp đại hạn hán”. (Theo “Thông giám tiền biên”) “Thời vua Nghiêu vua Vũ có chín năm ngập lụt, còn thời vua Thang (tức vua Thương) thì có bảy năm hạn hán” (Theo “Quản tử – khinh trọng”).

Hạn hán bảy năm liên tiếp khiến cho sông ngòi cạn kiệt, cây cỏ khô héo, mạ non không mọc nổi, mùa màng thất bát, xương trắng phơi khắp nơi. Trận hạn hán gay gắt gây chấn động toàn vương triều nhà Thương. Người thời đó đều cho rằng đó là do Thiên đế làm. Trong quẻ bốc có câu: “Trinh (vấn): Bất vũ, đế giai hạn ngã.” (Trích “Quy” 1.25.13) ý nghĩa là: “Trời không mưa, là hạn hán mà Thiên đế giáng xuống cho ta”. Lúc này nhà Thương (hay còn gọi là nhà Ân) “Ân nhân tôn Thần, suất dân dĩ sự Thần, tiên quỷ nhi hậu lễ”, có nghĩa là: Người Ân tôn kính Thần, người dân hành sự theo ý Thần, quỷ Thần trước rồi đến lễ (trích “Tiểu đới trát – Biểu ký”), vì vậy, từ sau khi hạn hán xảy ra, vua Thương là Thành Thang đã cho xây dựng đàn tế ở ngoại ô, hàng ngày cử người tế lễ, cầu xin Thiên đế trừ hạn làm mưa. Đây chính là “giao tế”.

Bảy năm trôi qua mà đại hạn vẫn như cũ. Vua Thành Thang liền lệnh cho sử quan xem quẻ. Sử quan sau khi chiêm bốc nói: “Cần phải dùng người làm vật cúng tế”. Sau khi trầm ngâm suy nghĩ vua Thành Thang nói: “Ta cầu mưa là vì dân chúng, nếu như cần người để làm cúng tế thì hãy dùng thân thể của ta để tế Trời!” Thế rồi, vua Thành Thang tắm rửa sạch sẽ, trai giới, cắt gọn râu tóc, móng tay, móng chân, đánh xe bạch mã, mặc bộ y phục vải gai, vào rừng dâu lập đàn tế Trời. Ông cầu xin với Thượng Thiên rằng: “Tội là do mình tôi, không thể trừng phạt muôn dân được; muôn dân có tội thì cũng đều là do một mình tôi. Xin đừng vì sự bất tài của tôi mà khiến Thiên đế quỷ Thần phải phương hại đến tính mệnh của muôn dân”. Rồi ông tự trách mình về sáu sự việc như sau: “Trời không mưa là do việc chính sự của ta không có tiết chế, không có chế độ pháp luật chăng? Là muôn dân trăm họ đang có nỗi thống khổ mà ta lại thiếu trách nhiệm với họ chăng? Là do hành vi tham ô hối lộ tràn lan của quan lại chăng? Là do việc tu sửa cung điện đã gây hao tài vật tốn sức dân chăng? Là do có nữ nhân can nhiễu đến chính sự chăng? Là do có kẻ tiểu nhân hoành hành mà ta lại nghe và tin những lời gièm pha chăng?” Vua Thành Thang còn chưa dứt lời thì bỗng trời đổ cơn mưa to như trút nước, bao phủ hàng nghìn dặm.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/48868

The post Tinh giải luận ngữ (31): Kiến kỷ quá nhi nội tự tụng first appeared on Chánh Kiến Net.

Tác giả: Tâm Duyên

[ChanhKien.org]

Hiền thần lưu danh sử xanh – Trời bảo hộ Thái Tông

Sở dĩ thời kỳ “Trinh Quán chi trị” có thể lưu danh muôn đời mà không bị thay thế, một mặt là dựa vào lòng nhân đức và tài năng trác tuyệt của Đường Thái Tông, mặt khác là không thể tách khỏi những hiền thần với tài hoa xuất chúng, dốc hết tài năng một lòng vì nước ấy. Trong thời kỳ Đường Thái Tông, không ngừng xuất hiện vô số những hiền thần lưu danh sử xanh, họ gồm có:

Tể tướng Phòng Huyền Linh và Đỗ Như Hối, hai người họ được biết đến là “Phòng mưu Đỗ đoán”. Phòng có kỳ mưu diệu sách, còn Đỗ thì quả đoán lập quyết. Quốc thích Cao Sĩ Liêm và Trưởng Tôn Vô Kỵ, hai người họ không bởi thân phận tôn quý mà tự kiêu, dốc lòng tận trung, quả thật đáng quý. Gián quan Ngụy Trưng, dám phạm thượng can gián thẳng ngay, lời nói lần nào cũng đều có lý, khiến người ta phải đập bàn tán thưởng.

Những lương thần như vậy giống như là sao sáng quần tụ chiếu rọi Đại Đường vậy, lấp lánh rực rỡ.

Phòng mưu Đỗ đoán

Phòng Huyền Linh xuất thân tiến sĩ, ngay từ khi Lý Thế Dân khởi binh thảo phạt nhà Tùy đã tham gia vào quân đội. Mỗi lần thắng trận, mọi người đều bận bịu tranh đoạt tài vật, ông lại bận rộn tìm nhân tài đưa đến mạc phủ, nếu có tướng tá dũng lược (vừa dũng cảm vừa mưu lược) thì sẽ kết giao thâm tình, khiến họ tận trung với Thế Dân, tâm chí và tầm nhìn của ông quả là cao siêu lỗi lạc.

Năm Võ Đức thứ chín, khi Thái tử Lý Kiến Thành và em trai Tề vương Lý Nguyên Cát bí mật mưu sát Tần vương Lý Thế Dân, trong thời khắc ngàn cân treo sợi tóc Phòng Huyền Linh và Đỗ Như Hối được Lý Thế Dân gọi vào trong phủ để thương nghị đối sách. Kết quả, Lý Kiến Thành giết em bất thành, trái lại còn bị trời phạt, trúng tên mà chết.

Sau khi Lý Thế Dân xưng đế, lúc luận công ban thưởng, đã xác nhận Phòng Huyền Linh là người có công đầu, và khen ngợi ông có tài bày mưu tính kế quyết định thắng lợi ngoài sa trường ngàn dặm, phong làm tể tướng. Từ đó Phòng Huyền Linh miệt mài sớm hôm xử lý sự việc triều chính, bằng sự cân nhắc quyết đoán của ông mọi việc đều được xử lý một cách thỏa đáng. Ông cân nhắc tùy theo tài năng của mỗi người mà bổ nhiệm, không phân biệt sang hèn, vậy nên người đời gọi ông là lương tướng (tức là tể tướng tài đức).

Năm Trinh Quán thứ 22, Phòng Huyền Linh mắc trọng bệnh, nhưng vẫn bận lòng chuyện quốc gia, cho đến hơi thở cuối cùng. Thái Tông nắm tay ông giã biệt, đau xót không nói nên lời.

Sánh ngang cùng Phòng Huyền Linh là Đỗ Như Hối, trong các trận bình định Tiết Nhân Cảo, Lưu Vũ Chu, Vương Thế Sung, Đậu Kiến Đức, ông luôn bên cạnh Lý Thế Dân phân tích tình hình quân sự. Với kiến giải siêu phàm, ông có thể nắm rõ thời cơ then chốt, thành công trợ giúp Lý Thế Dân bình định loạn cát cứ toàn quốc.

Tháng 10 năm 621, Tần vương Lý Thế Dân mở Văn Học Quán, đã mời Đỗ Như Hối ngồi ở vị trí đầu tiên của 18 học sĩ trong Văn Học Quán. Sau khi Lý Thế Dân đăng cơ, ông cũng được xưng danh công đầu, sánh ngang với Phòng Huyền Linh, gọi chung là “Phòng Đỗ”.

Năm Trinh Quán thứ ba, Đỗ Như Hối thăng làm Thượng thư hữu bộc xạ, cùng Phòng Huyền Linh chèo chống đại cục. Năng lực làm việc của ông không hề thua kém Phòng Huyền Linh. Ông có thể đoán đại sự, dốc lòng tận sức, và đều được gọi là lương tướng. Đáng tiếc, năm Trinh Quán thứ tư Đỗ Như Hối qua đời, Thái Tông vì thế mà bãi triều ba ngày để tưởng nhớ, quần thần nặng nghĩa, bồi hồi rơi lệ.

Tranh thần Ngụy Trưng

Có thể nói “Đường Thái Tông đã tạo nên Gián quan Ngụy Trưng, và Ngụy Trưng đã tạo nên minh quân Đường Thái Tông”.

Một triều thiên tử một triều thần, gián quan gặp được minh quân thì mới có thể “can gián”. Nhìn chung trong lịch sử mấy ngàn năm của Trung Quốc, ngoài một Ngụy Trưng xuất hiện trong thời Đường Thái Tông ra, thì đại gián quan thực hiếm thấy. Ngụy Trưng vốn là quan dưới quyền của Thái tử Lý Kiến Thành, nhưng Đường Thái Tông lại không kể đến hiềm khích trước, bổ nhiệm ông làm gián quan, cho phép trực tiếp chất vấn những được mất hơn thiệt của chính sự.

Có lần, Đường Thái Tông xét thấy nguồn cung cấp binh lính thiếu hụt nên đã hạ chỉ theo thỉnh cầu của Tể tướng Phong Đức Di trưng dụng nam thiếu niên chưa đến tuổi tham gia quân đội vào nhập ngũ. Nhưng khi chiếu lệnh chuyển đến Môn hạ tỉnh, Ngụy Trưng lại từ chối ý chỉ và không ký tên. Thái Tông tức giận trách cứ: “Ý trẫm đã quyết, việc này can hệ gì đến khanh chứ?”

Ngụy Trưng trả lời: “Tát ao bắt cá, sang năm hết cá; đốt rừng săn thú, sang năm hết thú. Nam thiếu niên sung quân, tô thuế tạp dịch giảm xuống, vả lại lính giá trị ở phần tinh nhuệ chứ không phải ở phần đông, chẳng cần ép thêm cho đủ số”. Đường Thái Tông trầm ngâm hồi lâu, rồi hạ lệnh dừng việc trưng binh, còn thưởng cho Ngụy Trưng một vò rượu vàng.

Năm Trinh Quán thứ tám, Trưởng Tôn Hoàng Hậu thay Đường Thái Tông tìm một nữ tử tài sắc xuất chúng tên Trịnh Thị về làm phi tần, trong lúc sắp nạp vào cung, Ngụy Trưng khuyên can nói: “Nữ tử này đã có hôn ước với Lục Thị, Hoàng đế không thể cướp đoạt dân nữ, chớ làm hỏng chuyện tốt của người ta, mong Hoàng thượng thấu hiểu nỗi khổ của bách tính”. Tuy nhiên, các đại thần khác thì nói rằng giữa Lục và Trịnh vốn không có hôn ước gì cả, và Lục Thị cũng dâng biểu phủ nhận chuyện hôn ước. Ngụy Trưng đã nói một cách rõ ràng rằng: “Lục Thị phủ nhận chuyện này, là muốn tránh họa sát thân, bất đắc dĩ mới làm như vậy”. Thái Tông không muốn lại dây dưa nữa, nên dứt khoát hủy bỏ việc nạp Trịnh Thị làm phi, nhằm tránh xảy ra sai lầm.

Năm Trinh Quán thứ tám, Hoàng Phủ Đức Tham dâng thư nói rằng: “Tu sửa Đông cung Lạc Dương, nhọc dân tốn của. Địa tô thu quá nhiều. Phụ nữ thích búi tóc cao, trong cung sẽ biến đổi”. Thái Tông nổi giận nói: “Đức Tham muốn Đại Đường không người lao dịch, không thu đấu tô, cung nhân không tóc, thì mới vừa lòng hả dạ”. Ngụy Trưng khuyên can rằng: “Dâng thư không quá trớn thì không thể khiến chủ nhân động lòng, lời của kẻ cuồng phu, nên chọn cái hay mà làm theo. Bệ hạ bởi không còn muốn nghe lời thẳng ngay mà nổi giận, còn đâu tấm lòng rộng rãi trước đây”. Thái Tông chuyển giận thành vui, tâm tình bình thản, còn thăng chức cho Hoàng Phủ Đức Tham làm Giám sát ngự sử.

Sau khi Ngụy Trưng qua đời. Đường Thái Tông đau buồn không thôi, còn nói mình đã mất đi một tấm gương.

Dũng sĩ Đại Đường Lý Tịnh

Năm 617, Lý Uyên tấn công thành Trường An, một trong số những tướng Tùy bị truy bắt là Lý Tịnh. Ngay trong thời khắc Lý Uyên muốn giết ông, khi ấy Lý Thế Dân ở bên cạnh đã hết sức nói giúp, cứu được một mạng của Lý Tịnh, đồng thời thu nhận ông vào mạc phủ.

Những người mà Lý Thế Dân chiêu mời ắt không phải hạng tầm thường, và Lý Tịnh chính là một ví dụ điển hình. Tháng 10 năm Võ Đức thứ tư, Lý Tịnh bằng chiến lược chớp nhoáng công hạ được thành Giang Lăng, giúp nhà Đường trừ bỏ được quân cát cứ Phiệt Tiêu Tiển. Năm Võ Đức thứ bảy, Lý Tịnh và Lý Hiếu Cung dẫn Lý Tích và bảy lộ quân đoàn đến Giang Hoài, trấn áp các cuộc bạo loạn vũ trang. Đường Cao Tổ khen ngợi rằng: “Các danh tướng ngày xưa như Hàn Tín, Bạch Khởi, Vệ Thanh, Hoắc Khứ Bệnh so với Lý Tịnh thì còn kém xa lắm”.

Sau khi Đường Thái Tông lên ngôi, Lý Tịnh thường giữ vị trí thống soái chinh chiến sa trường. Cuối tháng 11 năm Trinh Quán thứ ba, Lý Tịnh phụng chiếu dẫn đại quân hơn 10 vạn chia thành sáu đạo quân chinh phạt cường hãn đại quốc Đông Đột Quyết. Trọn hai năm giao tranh quyết liệt, cuối cùng đã phá được Định Tương, bắt sống Hiệt Lợi khả hãn, tiêu diệt được Đông Đột Quyết.

Biên giới nhà Đường dần dần mở rộng, với những chiến công hiển hách của mình Lý Tịnh được thăng làm Thượng thư hữu bộc xạ. Năm Trinh Quán thứ tám, Thổ Dục Hồn xâm phạm biên giới, Lý Tịnh xin với Thái Tông được xuất chinh giết giặc. Lý Tịnh tuổi đã ngoài 60 gan góc mưu lược sung sức không kém gì năm xưa, ông không màng đến sự phản đối của các thuộc hạ, dẫn quân tiến sâu vào trận địa của địch, tìm kiếm nơi đồn trú quân chủ lực của đối phương, đúng là kẻ dũng không biết sợ. Cuối cùng, hai bên đã đụng độ nhau, tức thì vô số mũi tên đột nhiên phóng ra, dao kiếm sáng loáng, hai bên quyết chiến trong trận sinh tử. Sau nhiều lần kịch chiến hỗn loạn, thắng lợi đã thuộc về phía Đại Đường. Các thuộc hạ phía Thổ Dục Hồn đã giết thủ lĩnh Phục Doãn khả hãn và đầu hàng, Lý Tịnh an định được vùng Tây Bắc, tấu khúc khải hoàn trở về triều.

Lý Tịnh một đời vì nước mà chinh chiến thảo phạt bốn phương, uy chấn Bắc Địch, đúng là “Vô số tiếng trống thắng trận vang dội chốn sa trường, ngàn vạn dặm giang sơn cát bụi Hồ nhân phải thu mình”. Năm Trinh Quán thứ 23, Lý Tịnh lâm bệnh rồi mất tại nhà, thọ 79 tuổi. Dũng sĩ Đại Đường đã hồi về chốn nao? Hẳn chỉ vì Thái Tông mà đến một chuyến.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/29149

The post Văn minh 5000 năm: Diện mạo chân thực của lịch sử – Nhà Đường: Một trong ba đại thịnh thế thiên triều (4) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Đạo dưỡng sinh của cổ nhân first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Kẻ tiểu nhân trong mắt người xưa first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Văn minh 5000 năm: Diện mạo chân thực của lịch sử – Nhà Đường: Một trong ba đại thịnh thế thiên triều (3) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post “Nhận mệnh” không phải là thái độ tiêu cực với cuộc sống first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Chúng ta hãy nhìn cấu tạo của chữ “dục” 「慾」(có nghĩa là ham muốn) dạng chính thể của Trung Quốc. Bề mặt chữ có ý tứ là trong lòng khiếm khuyết “cốc vật” (ngũ cốc). Tôi lý giải rằng, đó chẳng phải có nghĩa là thiếu “món ăn tinh thần” sao? Khi không đủ lương thực, con người sẽ đói nên luôn không thỏa mãn và tham cầu.

Vậy thì, đâu là “món ăn tinh thần” khiến con người cảm thấy no?

Tôi nghĩ đến văn hóa truyền thống. Bởi vì lý niệm truyền thống dạy con người phải biết tri túc, trân trọng những thứ đang có và biết cảm ân. Lý niệm như thế khiến con người “càng ăn càng no” và ít tham lam hơn.

Tôi nhớ một câu chuyện xưa về một người đàn ông nghèo khổ. Ông ấy làm việc vất vả cả ngày nhưng hầu như chỉ đủ nuôi sống gia đình. Tuy vậy, mỗi ngày, ông vẫn cảm ơn Trời xanh vì trong nhà không có người bị bệnh hay tai họa. Ông cảm thấy rất biết ơn và rất thỏa mãn vì có được điều đó. Nếu mọi người tiếp nhận giáo hóa truyền thống như vậy thì họ đâu còn cảm thấy có điều gì không hài lòng nữa?

Tôi lại nghĩ đến quan niệm hiện đại, “khích lệ” con người truy cầu “cái nhất”: trong hôn nhân phải tìm được “sự yêu thương nhất”, “tình yêu đích thực”, và tốt nhất là có mối quan hệ “tri kỷ”. Về cảm xúc cũng phải có sự “đam mê”; nếu quá bình đạm thì xem như “tình cảm” chưa đủ. Phụ nữ nếu muốn làm “mỹ nhân” phải tìm cách “để trẻ mãi không già” (đóng băng tuổi tác); học sinh phải là “học sinh xuất sắc”; con cái phải như “con nhà người ta”. Mọi người luôn so bì với nhau, kém một chút là không được. Những điều đó đã kích phát lòng ham muốn và tham dục của con người đến vô tận, không bao giờ thỏa mãn, khiến con người có “lòng ham muốn cao hơn trời”.

Điều này rất giống với “chất gây nghiện tâm thần” và “hormone tâm thần”, càng ăn ham muốn càng nhiều, càng ăn càng cảm thấy đói. Theo quan niệm này, có rất nhiều người không hài lòng với vợ/chồng của mình và mộng tưởng gặp được “tình yêu đích thực”. Cũng có không ít người không hài lòng với ngoại hình của mình, cho dù ngoại hình của họ không tệ. Khi đến một độ tuổi nhất định, họ cũng không hài lòng với việc xuất hiện nếp nhăn và tóc bạc. Họ cảm thấy mình phải “đóng băng tuổi tác” như một số người vẫn làm mới hài lòng.

Nhiều quan niệm hiện đại khác nhau đều kích thích “ham muốn” của con người đến mức vô hạn. Kết quả là họ sống một cuộc sống rất khó chịu và không hài lòng với bất cứ điều gì.

Tôi nhận ra rằng, bản thân mình vô tri vô giác cũng đã bị quan niệm hiện đại hầu như ở khắp mọi nơi làm cho “trúng độc” rất sâu, giống ngộ độc mãn tính như luộc ếch trong nước ấm. Rất nhiều cách nghĩ mà bản thân cảm thấy là lẽ bất di bất dịch, là lý đương nhiên, nhưng kỳ thực đó đều là tham dục quá độ và những suy nghĩ vô lý.

Ví dụ, tôi luôn tin rằng hôn nhân chỉ tốt nếu hai người thực sự yêu nhau. Đây là một suy nghĩ sai lầm lớn theo quan niệm hiện đại. Bởi vì hôn nhân là do Thần sắp đặt, Thần an bài dựa trên nhân quả, nhân duyên, nghiệp lực v.v., mà không phải là để cho con người tận hưởng tình yêu.

Một ví dụ khác, tôi luôn nghĩ rằng cần giữ trạng thái bề ngoài trẻ trung mới tốt. Thực ra, điều này cũng sai. Đằng sau suy nghĩ mà người hiện đại thường cho là tự nhiên này là tâm tham dục mạnh mẽ, gồm cả tâm sắc dục, tâm hư vinh, tâm hiếu thắng,v.v. Nếu đào sâu hơn, chúng ta sẽ thấy ma tính đằng sau nó rất mạnh mẽ. Đó là thứ mà một người tu luyện không bao giờ nên có.

Nhiều người hiện đại có chứng lo âu về ngoại hình, sợ già. Nhưng, ở thời đại truyền thống, thậm chí chỉ cách đây vài chục năm, con người trong xã hội nhìn chung không có loại quan niệm “nghịch thiên” như muốn đóng băng tuổi tác. Lúc đó, mọi người luôn coi trọng gia đình và con cháu. Những mục đích theo đuổi của con người thời đó cũng gần gũi hơn với ngũ phúc mà người xưa nói đến: Thứ nhất là trường thọ, thứ hai là phú quý, thứ ba là khang ninh [an khang], thứ tư là hảo đức, và thứ năm là thiện chung [chết lành]. Ngũ phúc không bao gồm tình yêu, hôn nhân, ngoại hình, những ham muốn vô độ mà con người hiện đại khao khát. Có thể thấy đạo đức xã hội đã sa sút đến mức nào và lòng tham của con người đã tăng lên đến chừng nào.

Nếu ôm giữ không buông những tham dục quá độ này, chúng ta sẽ không bao giờ cảm thấy đủ, sẽ luôn ưu sầu và lo lắng. Kỳ thực, chúng ta đang càng ngày càng rời xa hạnh phúc.

“Tri túc thường lạc” (Hài lòng với những gì mình có), biết ơn và trân quý phước lành là tâm thái đúng đắn dẫn đến hạnh phúc. Hạnh phúc không phải là thỏa mãn dục vọng mà là giảm bớt dục vọng.

Trên đây là một chút suy nghĩ ngẫu hứng chia sẻ với mọi người.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/287951

The post Nhìn văn hóa truyền thống và quan niệm hiện đại dưới góc độ từ “dục” (ham muốn) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Vũ điệu cung đình Trung Quốc trải qua thời kỳ phát triển đỉnh cao vào thời Đường, đến thời Tống đã bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn chuẩn hóa cao độ.

Hình thức biểu diễn của vũ điệu cung đình thời Tống có sự khác biệt với thời Đường. Điểm khác biệt quan trọng nhất là sự xuất hiện của “Đội vũ” (múa theo đội nhóm) và “Đại khúc ca vũ” có tình tiết, diễn đạt câu chuyện theo tuyến tính nhân vật. Đặc điểm chung là vẫn mang tính trang nhã, chuẩn mực của thời kỳ trước. Mặc dù “Đội vũ” đã xuất hiện vào thời Đường, ví dụ như “Bồ Tát Man đội vũ” và “Thán Bách Niên đội vũ”. Nhưng đến thời Tống, đội vũ đã được chuẩn hóa cao độ. Tuy nhiên, về cơ bản nó kế thừa vũ điệu của thời Đường và thiếu sự sáng tạo.

Theo “Tống thư – Nhạc chí” ghi chép, đội vũ được chia thành “Tiểu Nhi đội” và “Nữ Đệ Tử đội”. Mỗi loại lại được chia thành mười đội múa độc lập.

“Tiểu Nhi đội” gồm 72 người, bao gồm: một là Chá Chi đội, vũ công mặc áo bào rộng bằng tơ mỏng ngũ sắc có thêu hoa văn, đội mũ Hồ, đeo thắt lưng bạc; hai là Kiếm Khí đội, vũ công mặc áo ngắn bằng tơ mỏng ngũ sắc có thêu hoa văn, trên đầu quấn khăn chít gấp chéo chân, trán đeo dải lụa đỏ, tay cầm binh khí; ba là Bà La Môn đội, vũ công mặc tăng y bằng tơ mỏng màu tím, áo choàng ngắn đỏ, cầm gậy thiếc hình trụ; bốn là Túy Hồ Đằng đội, vũ công mặc áo ngắn bằng gấm đỏ, đội mũ dạ; năm là Hộn Thần Vạn Tuế Nhạc đội, vũ công mặc áo rộng bằng tơ mỏng màu tím, màu đỏ và màu xanh, đầu vấn khăn chít cài hoa; sáu là Nhi Đồng Cảm Thánh Nhạc đội, vũ công mặc áo tơ mỏng màu xanh sáng, đeo thắt lưng lụa, (tóc) tết hình hai trái đào; bảy là Ngọc Thố Hồn Thoát đội, vũ công mặc áo ngắn bằng tơ mỏng tứ sắc có thêu hoa văn, đeo thắt lưng bạc, đầu đội mũ ngọc thố (thỏ ngọc); tám là Dị Vực Triều Thiên đội, vũ công đeo đai lưng bạc, đầu đội mũ di, tay cầm đĩa ngọc; chín là Nhi Đồng Giải Hồng đội, vũ công mặc áo ngắn màu tím đỏ có thêu hoa văn, đeo thắt lưng bạc, đầu đội mũ phượng cài hoa; mười là Xạ Điêu Hồi Cốt đội, vũ công mặc áo ngắn gấm có hình chim ưng lượn quanh, tay cầm khay khắc hình xạ điêu.

“Nữ Đệ Tử đội” có tổng cộng 153 người, bao gồm: một là Bồ Tát Man đội, vũ công mặc áo xếp tầng hẹp màu đỏ, đội mũ quyển vân; hai là Cảm Hóa Nhạc đội, vũ công mặc áo suông tơ mỏng màu xanh sáng, tóc bối sơ kế, đeo thắt lưng lụa; ba là Phao Cầu Nhạc đội, vũ công mặc áo rộng bằng tơ mỏng tứ sắc có thêu hoa văn, đeo thắt lưng bạc, nâng tú cầu (quả cầu thêu nhiều màu); bốn là Giai Nhân Tiễn Mẫu Đơn đội, vũ công mặc áo xếp tầng màu đỏ tươi, đội kim quan, tay cầm cành hoa mẫu đơn tươi; năm là Phất Nghê Thường đội, vũ công mặc áo xếp tầng màu đỏ thanh thoát, choàng khăn quàng vai xanh ngọc, đội mũ tiên, trán đeo dải lụa đỏ thêu đẹp đẽ; sáu là Thải Liên đội, vũ công mặc áo suông rộng bằng tơ mỏng màu đỏ, váy hồng, tóc vấn vân hoàn kế, ngồi thuyền hoa, tay cầm hoa sen; bảy là Phượng Nghênh Nhạc đội, vũ công mặc y phục xếp tầng màu hồng thanh thoát, tóc vấn vân hoàn phượng kế; tám là Bồ Tát Hiến Hương Hoa đội, vũ công mặc y phục xếp tầng hẹp màu tươi sáng, đầu đội bảo quan, tay cầm khay hoa thơm; chín là Thải Vân Tiên đội, vũ công mặc Đạo y màu vàng tươi, choàng khăn quàng vai màu tím, đầu đội mũ tiên, tay cầm cờ tiết, quạt hạc; mười là Đả Cầu Nhạc đội, vũ công mặc áo ngắn hẹp bằng tơ mỏng thêu hoa văn, đeo thắt lưng bạc, đầu vấn khăn chít có gắn hoa xếp thuận chiều, tay cầm cây trượng gắn hình cầu.

Hai mươi đội vũ đề cập ở trên biểu diễn trong các buổi tế tự, điển lễ, yến tiệc của cung đình triều Tống.

Ngoài những đội vũ nêu trên, thời Tống còn xuất hiện “Đại khúc ca vũ”, kết hợp giữa thơ ca, đọc lời thoại, đội vũ và tình tiết câu chuyện. Hơn nữa có sự phân công và tên hiệu cho các nhân vật. Chẳng hạn như người cầm gậy trúc, chỉ huy đội vũ lên xuống sân khấu và đọc lời giới thiệu gọi là “Trúc can tử”, có lẽ tương đương với người dẫn chương trình ngày nay. “Trúc can tử” còn được gọi là “Tham quân sắc”, khi biểu diễn dẫn dắt đội múa lên sân khấu, gọi là “Câu đội”, khi biểu diễn kết thúc, dẫn dắt vũ đội rời khỏi sân khấu gọi là “Khiển đội” hoặc “Phóng đội”. Đội nhạc phía sau đội vũ gọi là “Hậu hành”. Vũ công múa đơn gọi là “Hoa tâm”, có lời kịch đối thoại với “Trúc can tử”, v.v.

Đại khúc thời Đường vẫn là những tổ khúc ca vũ đơn giản, được chia thành “Tán tự”, “Trung tự” và “Phá”, thông thường dài vài chục đoạn. Trong khi đó, đại khúc thời Tống ngắn hơn, chỉ lấy một bộ phận để biểu diễn, gọi là “trích biên”. Khi diễn xuất, thông thường phần ca vũ bắt đầu từ phần “Trung tự”, cũng có khi sử dụng từ phần “Nhập phá” trở xuống. Để hiểu về trình tự biểu diễn của đại khúc thời Tống, hãy lấy “Kiếm vũ” làm ví dụ.

Khi bắt đầu biểu diễn “Kiếm vũ”, “Trúc can tử” ra sân khấu trước tiên, đọc lời kịch, sau đó chỉ huy đội vũ vào ra sân khấu. Nội dung biểu diễn được chia thành hai phần:

Phần một: “Nhạc bộ hát từ khúc, múa một đoạn phá khúc điệu Kiếm khí”. (Sau khi múa xong, hai người đứng hai bên. Lại có hai người mặc Hán phục đi ra, ngồi đối diện nhau, trên bàn bày trái cây). “Trúc can tử” giới thiệu bối cảnh vũ đạo, giới thiệu về Hồng môn yến thời Hán Sở tương tranh. Tiếp đó, nhạc bộ hát một khúc phần phá khúc của điệu Kiếm khí. Lại có hai người lên sân khấu, một người thực hiện vũ điệu để hành thích người mặc Hán phục bên phải; người kia cũng thực hiện điệu múa để ngăn cản. Sau khi hai người múa xong thì rời sân khấu, hai diễn viên mặc Hán phục cũng rời sân khấu. Từ phần giới thiệu và vũ đạo nói trên có thể thấy nội dung của màn biểu diễn nói về chuyện gì. Hai người mặc Hán phục, một là Lưu Bang, một là Hạng Vũ; người múa kiếm, kẻ ám sát là Hạng Trang, người cản lại là Hạng Bá.

Phần hai: (Lại có hai người mặc trang phục thời Đường xuất hiện, ngồi đối diện nhau. Trên bàn bày bút, nghiên mực, giấy. Hai diễn viên khác đứng, một người mặc trang phục phụ nữ). “Trúc can tử” đọc lời bạch. Sau đó, nhạc bộ hát một đoạn phần phá khúc của vũ điệu Kiếm khí. Hai diễn viên múa, một nam một nữ múa với nhau. Màn biểu diễn này kể về câu chuyện của vũ công nổi tiếng thời Đại Đường là Công Tôn đại nương múa điệu “Kiếm khí”. Diễn viên mặc trang phục phụ nữ chính là Công Tôn đại nương, múa kiếm “tạo thành thế long xà múa lượn uyển chuyển”, anh vũ mạnh mẽ. Hai người mặc trang phục thời Đường, một là thư pháp gia nổi tiếng Trương Húc, một là thi Thánh Đỗ Phủ. Trên bàn có bút, nghiên và giấy, vừa thể hiện “thảo thư đại tiến” của Trương Húc, vừa thể hiện “lệ cú tân thành” của Đỗ Phủ, ý nói về danh tác “Quan Công Tôn đại nương đệ tử vũ Kiếm khí hành” của Đỗ Phủ.

Qua hình thức biểu diễn “Kiếm vũ”, có thể thấy rằng biểu diễn đại khúc bình thường đều có một chủ đề và thể hiện những nội dung câu chuyện lịch sử nhất định. Kết hợp với việc sắm vai nhân vật đơn giản, cùng với những bài hát trữ tình và nhạc đệm phù hợp với tình tiết câu chuyện, tạo thành một loại vũ kịch đơn giản lấy ca múa là chủ yếu.

Tuy nhiên, không phải tất cả đại khúc thời Tống đều coi trọng nhân vật và tình tiết, có một số đại khúc không có nhân vật và tình tiết, chỉ có đối thoại, âm nhạc và vũ điệu. Chúng gần gũi hơn với đại khúc thời Đường, điểm khác biệt là có hình thức “Đội vũ”. Ví dụ như đại khúc “Thải liên vũ”.

Ngoài hai mươi đội vũ kể trên, trong đại khúc cũng bao gồm đội vũ tương xứng như “Thái thanh vũ”, “Ngư phụ vũ”, “Hoa vũ”, “Kiếm vũ”, v.v. Các tư liệu lịch sử ghi chép lại rằng, thời Tống có ít nhất bốn mươi bộ đại khúc nổi tiếng như “Nam lữ bạc mị”, “Hàng hoàng long”, v.v.

Thời Tống, ngoại trừ các đội vũ và các đại khúc ca vũ cung đình, còn rất nhiều vũ điệu xuất sắc từ thời Đường như “Hồ toàn”, “Bạch”, “Tiền khê”, “Lục yêu” v.v. vẫn tồn tại độc lập.

Sự chuẩn hóa cao độ vũ điệu vào thời Tống đã đặt định nền tảng cho hý khúc vũ đạo. Nhưng một trong những ảnh hưởng tiêu cực mà nó mang lại là hạn chế sự biểu đạt cảm xúc trong vũ điệu.

Vào năm Hội Đồng thứ chín thời Liêu (năm 946), ở Biện Lương đã tiếp nhận nhã nhạc, tán nhạc từ Trung Nguyên, từ đó có đại khúc, trở thành tiết mục biểu diễn quan trọng trong các hoạt động yến tiệc, khánh chúc của cung đình. Những năm Thiên Phụ (1117-1122), Kim Thái Tổ Hoàn Nhan A Cốt Đả tấn công nước Liêu và tiếp nhận đại khúc của Liêu. Về sau, người Kim diệt Bắc Tống, lại tiếp nhận đại khúc của Bắc Tống. Do vậy thể loại đại khúc vô cùng hưng thịnh ở thời Liêu và thời Kim. Biểu diễn điệu vũ toàn (múa xoay người) trong đại khúc của người Kim đã phát triển trở thành múa đối diễn giữa hai người là chính.

(Còn tiếp)

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/43698

The post Vũ điệu cung đình Trung Quốc (Phần 5): Thời kỳ Lưỡng Tống first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Mạn đàm Trung y (14): Mảnh xương sợ lạnh first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Con người ngày nay dường như không có nhiều điều cấm kỵ khi bái Phật. Thực ra, người xưa khi bái Phật “hứa nguyện” (cầu xin Thần Phật và hẹn sẽ tạ ơn) có hai điều đại cấm kỵ. Bên trong nó bao hàm trí huệ của người xưa và năng lực của chư Thần, chư Phật.

Điều cấm kỵ đầu tiên là không cho phép cầu nguyện làm hại người khác. Bởi vì loại nguyện vọng này không chỉ sẽ không thành hiện thực mà thậm chí còn bị Thần, Phật trách phạt. Câu chuyện nổi tiếng nhất trong dân gian chính là câu chuyện về Bạch Thị Lang. Truyền thuyết kể rằng người đó có mệnh hoàng đế do Thượng Thiên tuyển chọn. Nhưng phụ thân mất khi ông còn nhỏ, ông sống với mẫu thân. Hai địa chủ ở địa phương, một người họ Thiên và người kia họ Vạn, thường xuyên ức hiếp hai mẹ con Bạch Thị Lang. Vì vậy, người mẹ thường xuyên trước mặt Thần Bếp nói rằng một khi con trai bà trở thành hoàng đế thì ông ta sẽ giết Vạn gia và Thiên gia. Thần Bếp nghe nhầm thành nghìn vạn gia đình nên đã hồi báo với Ngọc Hoàng, khiến gân rồng của Bạch Thị Lang co rút ngắn lại và Bạch Thị Lang không còn có thể là hoàng đế được nữa.

Thứ hai là không được hứa nguyện thái quá. Kỳ thực, Thần an bài hứa nguyện cũng là chiểu theo phúc phận của chính người đó. Nếu không có phúc phận lớn như vậy thì dù có hứa nguyện lớn đến đâu cũng không thành hiện thực.

Nhiều người bái Thần, Phật, chủ yếu là để cầu phát tài và tiêu trừ bệnh tật. Đây là điều rất bình thường đối với người thường. Chỉ cần họ không có ác niệm thì đó không phải vấn đề gì lớn. Nhưng làm một người tu luyện thì điều đó là không thể được.

Trong “Bài giảng thứ năm” cuốn “Chuyển Pháp Luân”, Sư phụ đã giảng cho các đệ tử Đại Pháp:

“Cầu mong giúp thân nhân tiêu nạn tiêu bệnh chính là chấp trước đối với tình cảm thân quyến. Phải chăng muốn chi phối vận mệnh của người khác; mỗi người đều có vận mệnh của mình chứ!”

Các đệ tử Đại Pháp (những người tu luyện khác cũng như thế) không được phép cầu Phật, đặc biệt là không được cầu khỏi bệnh hay phát tài. Kỳ thực, làm đệ tử Đại Pháp là có Sư phụ đang quản, Sư phụ nhất định biết điều gì cần, và Sư phụ sẽ an bài căn cứ theo tình hình thực tế. Đệ tử Đại Pháp không cần phải suy nghĩ, Sư phụ Đại Pháp là cao nhất, sao chúng ta vẫn còn cầu xin các vị Thần, Phật khác làm việc gì đó?

Con người ban đầu cầu Thần, Phật kỳ thực không phải vì mục đích phát tài và thoát khỏi bệnh tật, mà là cầu Thần, Phật che chở cho nhân loại. Thuận theo năm tháng trôi qua, nhân loại biến dị mới trở thành cầu tài và cầu khỏi bệnh.

Nhưng dù sao đi nữa, việc cầu Thần, Phật trừng trị người khác đều là sai và là hành vi làm hại chính mình.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/290990

The post Hai điều đại cấm kỵ khi thờ Thần Phật và hứa nguyện phản ánh trí tuệ siêu việt của người xưa first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

(Tiếp theo Phần 1)

Nhìn từ góc độ tu luyện, “Tây Du Ký” kỳ thực là một câu chuyện tiên tri. Nó phản ánh trạng thái sinh tồn của thế giới ngày nay, chính là thời mạt pháp mạt thế chúng ma loạn động, loạn tượng trên thế gian liên tục xuất hiện, cùng với đó là quá trình tu luyện của những người kiên tu Đại Đạo, trừ loạn quy chính, cứu độ chúng sinh.

Trên thực tế, bộ truyện “Tây Du Ký” chính là kể về những sự việc trong tu luyện, hơn nữa là quá trình luyện tâm rất huyền diệu và cũng rất mạnh mẽ để hàng yêu phục ma. Đó cũng đồng dạng như hiện nay các đệ tử tu luyện Pháp Luân Đại Pháp phản bức hại, giảng chân tướng cứu chúng sinh. Ngoài ra còn có những sự việc đối ứng chằng chịt khác đang tiết lộ nhiều điều. Vậy nên, mỗi năm, trong các tiết mục lưu diễn của Shen Yun đều đưa các câu chuyện trong “Tây Du Ký” lên sân khấu, đưa chúng vào trong những vở diễn đặc sắc, và nhận được những tiếng cười của khán giả bởi sự hài hước, dí dỏm. Đồng thời, năng lượng chính diện tích cực được truyền tải đã làm xúc động bản tính nguyên sơ nhất của con người, giúp họ tìm lại chính mình và trở về với văn hóa truyền thống.

Hơn nữa, câu chuyện Tây Du không hề tách rời với quá trình đi thỉnh kinh của pháp sư Huyền Trang có thật trong lịch sử, và là trải nghiệm có thật xảy ra trong hai thời không vận động đồng thời. Theo cách nói hiện đại, vì không xảy ra trong cùng một chiều thời gian và không gian, nên chúng là hai phiên bản hoàn toàn khác nhau của cùng một câu chuyện. Thân xác thịt của Huyền Trang đang gian khổ bước đi trên con đường thỉnh kinh trong không gian ba chiều, còn chủ ý thức của hoạt động tâm lý (chính niệm), cũng chính là Đường Tăng, thì thể hiện ra trong không gian bốn chiều. Có thể lý giải rằng đó là quá trình luyện tâm đồng thời của chủ ý thức con người và nhục thân trong không gian ba chiều, và cũng chính là tư duy chính diện chiến thắng tư duy phụ diện để có thể tiếp tục bước trên con đường tu tâm trừ nghiệp.

Bởi vì nhục thân đại biểu cho sự tồn tại của vật chất trong không gian ba chiều, còn chủ ý thức của con người (có thể gọi là suy nghĩ, tư duy, tinh thần hay linh hồn), đại biểu cho sự tồn tại của tinh thần nên nó chỉ có thể tồn tại trong không gian từ bốn chiều trở lên. Nhận thức phổ biến trong giới khoa học hiện đại cho rằng không gian từ bốn chiều trở lên là trạng thái tồn tại của ý thức tinh thần, không có vật chất. Vì vậy, quá trình suy nghĩ của con người, đó cũng là quá trình hình thành ý thức tư duy, là phản ánh chân thực của không gian từ bốn chiều trở lên. Do đó, trong mắt của Thần mà nhìn thì quá trình suy nghĩ của bạn chính là đang chiếu một bộ phim. Trước khi các tế bào thần kinh kịp truyền thông tin đến bộ não vật lý của bạn thì Thần đã sớm biết được rồi, có thể nói là liếc mắt một cái liền hiểu hết, nhìn thoáng qua không bỏ sót gì, cái gì cũng không giấu được. Đối với sinh mệnh cao cấp mà nói, chúng ta là con người trong suốt, trần trụi.

Có thể thấy, đối với một người tu luyện muốn tu tâm đề cao cảnh giới thì việc nghĩ trăm phương ngàn kế che đậy nhân tâm và chấp trước của bản thân thực đáng cười biết bao. Tại nhân gian, bạn cảm thấy chút trò thông minh nhỏ bé của bản thân thật tốt, giống như không chút sơ hở nào, nhưng làm sao có thể sánh được với ‘mắt Thần như điện’. Vả lại, sự che đậy đó rốt cuộc vẫn là đang lừa gạt các Chính Thần có thể giúp bạn vượt quan. Bạn đang lừa dối ai đây? Bất quá chỉ đang lừa dối chính mình mà thôi! Bạn nói xem, nhân tâm của bạn nếu không bỏ đi thì liệu có thăng hoa lên được không? Tự lừa dối chính mình thì cũng có thời hạn thôi. Nếu đợi Thần xem chán rồi, đánh mất cơ hội đề cao rồi, thì bạn sẽ vấp ngã trong chính chấp trước bị che giấu đó. Hơn nữa, ngay cả khi Thần châm chước cho bạn, nhắm một mắt mở một mắt để bạn tu lên trên, thì đến khi cái mê bị phá đi rồi, trong nháy mắt bạn sẽ thấy được tất thảy suy nghĩ của mọi người, có thể giao tiếp bằng ý thức mà không cần mở miệng nói, bạn sẽ nhớ lại bản thân khôn vặt dối lừa khi ở thế gian như một tên hề, lúc đó bạn có thể không xấu hổ, sợ hãi sao? Bạn có thể ngồi yên ở vị trí đó được không? Tâm thần bất ổn trong chớp mắt liền nhanh chóng rớt xuống.

Con người có thể lừa dối người khác, nhưng không thể lừa dối Thần. Tai nạn, dịch bệnh nhìn thì đáng sợ, nhưng đáng sợ hơn là nhân tâm, chính là những hành vi dơ bẩn như tham lam, ham muốn, ích kỷ, v.v. của con người đã tạo ra nghiệp lực. Có thể thấy, tất cả những hiện tượng hỗn loạn trên thế gian đều do nhân tâm chiêu mời đến. Nhưng trời không tuyệt đường người, muốn thay đổi hết thảy những vận hạn chỉ có cách tu cái tâm này để thật sự thay đổi bản thân, đề cao cảnh giới thì mới có thể hóa giải tai nạn.

(Còn tiếp)

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/265935

The post Tây Du luyện tâm (2): Lấy xưa luận nay là đáng tin cậy nhất first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Dương Diên Chiêu truyền kỳ: Ngũ Lang xuống núi phá quân Liêu (Phần hạ) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Mạn đàm Trung y (13): Sơ đồ huyệt vị trên tai và quy luật tín tức toàn thể first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Mạn đàm Trung y (12): Bàn về âm dương chẩn đoán sinh con trai con gái first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Mạn đàm Trung y (11): Sinh bệnh là Thiên ý, khỏi bệnh cũng là Thiên ý first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Văn minh 5000 năm: Diện mạo chân thực của lịch sử – Nhà Đường: Một trong ba đại thịnh thế thiên triều (2) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Nguyên văn:

束帶矜莊，徘徊瞻眺。

孤陋寡聞，愚蒙等誚。

謂語助者，焉哉乎也。

Bính âm:

束(shù) 帶(dài) 矜(jīn) 莊(zhuāng)，

徘(pái) 徊(huái) 瞻(zhān) 眺(tiào)。

孤(gū) 陋(lòu) 寡(guǎ) 聞(wén)，

愚(yú) 蒙(méng) 等(děng) 誚(qiào)。

謂(wèi) 語(yǔ) 助(zhù) 者(zhě)，

焉(yān) 哉(zāi) 乎(hū) 也(yě)。

Chú âm:

束（ㄕㄨˋ）帶（ㄉㄞˋ）矜（ㄐㄧㄣ）莊（ㄓㄨㄤ），

徘（ㄆㄞˊ）徊（ㄏㄨㄞˊ）瞻（ㄓㄢ）眺（ㄊㄧㄠˋ）。

孤（ㄍㄨ）陋（ㄌㄡˋ）寡（ㄍㄨㄚˇ）聞（ㄨㄣˊ），

愚（ㄩˊ）蒙（ㄇㄥˊ）等（ㄉㄥˇ）誚（ㄑㄧㄠˋ）。

謂（ㄨㄟˋ）語（ㄩˇ）助（ㄓㄨˋ）者（ㄓㄜˇ），

焉（ㄧㄢ）哉（ㄗㄞ）乎（ㄏㄨ）也（ㄧㄝˇ）。

Âm Hán Việt:

Thúc đới quan trang,

Bồi hồi chiêm diểu.

Cô lậu quả văn,

Ngu mông đẳng tiếu.

Vị ngữ trợ giả,

Yên tai hồ dã.

Giải thích:

1. Nghĩa của chữ:

Quan (矜): cẩn thận.

Trang (莊): nghiêm túc.

Tiếu (誚): chế nhạo.

Vị (謂): gọi là.

2. Nghĩa của từ:

Thúc đới (束帶): chỉnh đốn trang phục.

Quan trang (矜莊): thái độ cần cẩn thận trang trọng.

Bồi hồi (徘徊): dáng vẻ đi tới đi lui, ví với việc lưu luyến không nỡ rời đi.

Chiêm diểu (瞻眺): phóng tầm mắt ra xa về phía trước.

Cô lậu quả văn (孤陋寡聞): ví với một người có học thức nông cạn.

Ngu mông (愚蒙): ngu muội vô tri.

Ngữ trợ (語助): trợ từ ngữ khí, dùng để bổ trợ câu văn, truyền đạt ngữ khí.

Lời dịch tham khảo

Khi các quan đại thần phải thượng triều tấn kiến nhà vua, thì y phục phải long trọng chỉn chu, và thái độ cần trang trọng cẩn thận. Khi thoái triều, thì phải lưu luyến không nỡ rời đi, liên tục ngoảnh đầu nhìn lại, để thể hiện sự ngưỡng mộ đối với sự uy nghi của vua.

Kẻ hèn có học thức nông cạn, hiểu biết nghèo nàn, đến kẻ ngu muội xem cuốn “Thiên tự văn” này rồi cũng sẽ chỉ trích, chế nhạo tôi, huống chi là các vị đây chứ?

Những trợ từ thường được nói đến cũng chính là những từ giúp tăng ngữ khí trong câu, có Yên (焉), Tai (哉), Hồ (乎), Dã (也) thông thường được đặt ở cuối câu, chủ yếu dùng để gia tăng ngữ khí, mà không có ý nghĩa thực sự nào cả.

Câu chuyện văn tự

Trang (莊): Thạch văn viết là “” khá giống với cách viết trong Tiểu triện “”, đều là do bộ Thảo (艹) và chữ Tráng (壯) ghép thành, nghĩa gốc là đám cỏ tươi tốt. Chữ Tráng (壯) có ý nghĩa là to lớn, vậy nên Trang (莊) chính là chỉ nơi có thảm cỏ xanh.

Cô (孤): trong Tiểu triện viết là “”, Lệ thư viết là “”, đều là do bộ Tử (子) và Qua (瓜) ghép thành, Qua (瓜) là loài dây leo, tuy có nhiều quả nhưng lại đều nằm đơn lẻ dưới kẽ lá, vậy nên kéo theo một nghĩa nữa là cô đơn. Cô (孤) có nghĩa gốc là chỉ đứa trẻ từ nhỏ đã không còn cha, đứa trẻ không có cha thường khóc hu hu, vậy nên chữ Cô (孤) có Qua (瓜) biểu âm.

Văn (聞): Giáp cốt văn viết là “ ”, hình dáng chữ trông giống như một người đang kéo dài tai nín thở lắng nghe vậy, cách viết thứ nhất trong Kim văn “” khá giống cách viết trong Giáp cốt văn. Nhưng cách viết thứ hai trong Kim văn là “” lại khá giống cách viết trong Tiểu triện “”, đã có thể nhìn rõ ra là do bộ Môn (門) và Nhĩ (耳) ghép thành, nghĩa gốc của nó là nghe và nhận biết âm thanh, mà bộ Môn (門) trong chữ Văn (聞) đại biểu cho lối ra vào, ý nghĩa là âm thanh phải đi vào huyệt nhĩ môn sau đó mới có thể phân biệt được âm thanh.

Suy ngẫm và thảo luận

Chu Tử kính thận uy nghi

Chu Hi, tự là Phù Hối, hiệu là Hối Am, ông là một học giả và nhà giáo dục nổi tiếng thời Nam Tống, hậu nhân gọi ông là “Chu Tử”.

Chu Hi là người lễ độ thận trọng, ngay cả trong cuộc sống thường ngày, ông cũng hết sức chú trọng đến tướng mạo cử chỉ và sự uy nghi của mình. Ông thường khi ở nhà, lúc trời còn chưa sáng đã thức dậy, mặc y phục giày nón xong, thì đến kính bái trước thần vị của tiên thánh và gia đình, sau đó lại trở về thư phòng của mình. Chiếc bàn làm việc trong thư phòng của ông luôn được đặt ngay ngắn, thư sách và đồ dùng cũng được bày xếp gọn gàng ngăn nắp.

Quan sát tướng mạo cử chỉ hàng ngày của Chu Hi, thì không hề có chuyện không đúng lễ nghi. Biểu hiện đối với sự uy nghi và tướng mạo cử chỉ của ông, là cả cuộc đời chưa có khi nào buông lơi cả, luôn lấy thái độ “kính thận” yêu cầu bản thân.

“Kính thận” là ý nói phải cung kính cẩn thận; uy nghi là chỉ dáng vẻ cử chỉ trang trọng. Nhằm để quy phạm hành vi cử chỉ của mỗi người, trong những kinh điển truyền thống có cách nói “Lễ nghi tam bách, uy nghi tam thiên” (tức là lễ nghi có ba trăm, uy nghi có ba ngàn). Một người từ thuở thơ ấu đã phải bắt đầu học những quy phạm lễ nghi cần tuân thủ, từ “trạm lập tọa ngọa” (đứng ngồi nằm) đến những việc chi tiết trong cuộc sống hàng ngày đều có những yêu cầu vô cùng rõ ràng minh xác.

Do vậy một người ngoài việc không ngừng gia tăng phẩm giá đức hạnh của bản thân, bề ngoài còn phải ăn mặc gọn gàng sạch sẽ, khiến ngôn hành và cử chỉ, tướng mạo của bản thân phù hợp với lễ tiết cũng là hết sức quan trọng, như thế mới có thể được người khác tôn trọng, đồng thời cũng là một loại thể hiện của tu dưỡng nữa đó.

(1) Khi thấy ngôn hành cử chỉ của một người phù hợp với lễ tiết, hành vi biểu hiện ra sự cung kính cẩn thận, thì bạn sẽ nhìn nhận thế nào về người ấy?

(2) Đối với hành vi trong cuộc sống hàng ngày của bản thân, cần có yêu cầu thế nào mới được xem là biểu hiện của “cung kính cẩn thận”? Hãy đưa ra ví dụ xem nhé.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/44973

The post Tài liệu giảng dạy Văn hóa sơ cấp: Thiên Tự Văn (60) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Người Trung Quốc thường nói: “Cuộc sống mười phần thì có tám, chín phần là không như ý”. Vì vậy, gặp phải tai họa là điều khó tránh khỏi, nhưng tất nhiên cũng sẽ gặp được chuyện thuận lợi. Cách người xưa đối đãi với phúc và họa rất khác với cách ngày nay của chúng ta.

Sách cổ “Cách ngôn liên bích – Trì cung loại” viết: “Họa đáo hưu sầu, dã yếu hội cứu. Phúc lai hưu hỉ, dã yếu hội thụ”. Có nghĩa là khi gặp tai họa, không nên chỉ ưu sầu mà cần nghĩ biện pháp tự cứu mình; và khi hạnh phúc đến, cũng đừng vui mừng quá mức mà hãy tận hưởng phúc phận.

Người xưa muốn nói với chúng ta rằng đối đãi với tai họa trước mắt không nên nhụt chí, đối đãi với phúc phận trước mắt cũng không nên tự cuồng. Thôi thị, mẫu thân nhà thơ Vương Duy thời Đường là một người rất phi thường. Trượng phu mất khi bà còn trẻ, Thôi thị một mình nuôi nấng Vương Duy cùng những người con khác. Tuy họ sống trong một đại gia tộc nhưng áp lực rất lớn.

Khi gặp phải những biến cố lớn, để có thể bình tĩnh giải quyết sự việc thật không hề dễ dàng. Tất nhiên, điều này chủ yếu là do bản thân Thôi thị tín phụng Phật Pháp và coi nhẹ những chuyện thế gian. Về sau, khi Vương Duy đỗ Trạng nguyên, bà cũng không vui mừng như người khác, đối với phúc phận trước mắt, trái lại bà khuyên Vương Duy nên xem nhẹ một chút.

Đối đãi với tai họa và phúc phận trước mắt, mẫu thân của Vương Duy là người rất phi thường, bà xem nhẹ như mây trôi nước chảy. Chúng ta đều biết rằng Vương Duy cũng tín phụng Phật Pháp và ông đã để lại rất nhiều bài thơ liên quan đến tu Đạo trong lịch sử. Điều này có lẽ có quan hệ rất lớn đến những lời giáo huấn của mẫu thân ông.

Nhiều người trong lịch sử đã trải qua những biến cố rất lớn. Cả cuộc đời Tô Đông Pha dường như bị giáng chức, nếm trải những ngọt bùi, cay đắng trong nhân thế. Nhưng ngược lại, chính những sự việc đó càng khiến ông trở nên lạc quan và độ lượng hơn. Đây có lẽ là liên quan đến tiền kiếp của ông. Người ta nói rằng kiếp trước ông là một vị hòa thượng nên suốt kiếp này có thể coi như ông đi vân du.

Phúc họa đến trước mắt nhưng không cao ngạo, không xao động và xem nhẹ mọi thứ. Đây chính là phẩm chất cơ bản mà con người nên có.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/292352

The post Cách người xưa đối đãi với phúc và họa first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Việc chẩn đoán bệnh ở Trung Quốc cổ đại là thông qua vọng (nhìn), văn (nghe, ngửi), vấn (hỏi), thiết (sờ, xem), nhưng đó không chỉ là sự kết hợp của tứ chẩn mà là sự phân chia các tầng thứ khả năng chẩn đoán, cảnh giới cao nhất là vọng và cảnh giới thấp nhất là thiết mạch (bắt mạch); cùng với việc đạo đức của nhân loại tuột dốc, khả năng của tự thân con người cũng ngày càng ít đi. Hoa Đà thời đó có thể thấy trong não Tào Tháo có khối u, các bác sỹ ngày nay chỉ có thể dựa vào thiết bị để chẩn đoán bệnh, bản năng của con người hầu như đã mất đi hết, thậm chí có vị chủ nhiệm khoa Trung y của một bệnh viện nói rằng bắt mạch chỉ là cách lừa gạt bệnh nhân, chứ không thể chẩn đoán ra bệnh.

Việc chẩn đoán bệnh thời cổ đại chủ yếu là xem xét một số vật chất trong cơ thể con người tăng hay giảm ở các không gian khác và những thay đổi về tính chất và trạng thái của chúng; cái gọi là hàn và nhiệt, hư và thực, ngoại và nội, âm và dương là chỉ về những đặc tính của cơ thể con người ở các không gian khác.

Thuốc ở thời Trung Quốc cổ đại được phân thành thuốc thực vật, thuốc động vật, thuốc kim thạch, nước v.v., hầu hết mọi thứ trong thế giới tự nhiên đều có thể được dùng để làm thuốc. Việc nhận biết về thuốc của người cổ đại cũng là nhìn vào đặc tính của thuốc ở các không gian khác.

Qua những phân tích trên có thể thấy, nếu muốn sử dụng các phương pháp trị bệnh cổ xưa của Trung Quốc thì phải tu luyện bản thân mới có khả năng nắm bắt được đặc tính của vạn sự vạn vật trong giới tự nhiên, mới có thể chẩn đoán bệnh chính xác và sử dụng thuốc chính xác đối với bệnh tật, mới có thể trở thành thầy thuốc cao siêu.

Vào thời Trung Quốc cổ đại, phương pháp tu luyện có rất nhiều, chỉ cần tu luyện sẽ có năng lực và có thể trị bệnh, vì vậy vào thời cổ đại có rất nhiều hòa thượng, đạo sỹ và văn nhân mặc khách đều có thể trị bệnh, đều tinh thông về y học, bói toán và chiêm tinh. Văn hóa Trung Hoa cổ đại là sự thể hiện và tổng hợp của rất nhiều phương pháp và tầng thứ tu luyện khác nhau. Toàn bộ xã hội đều có bầu không khí như vậy cho nên nó có vẻ thần bí đối với người hiện đại.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/58778

The post Mạn đàm Trung y (10): Phương pháp trị bệnh của Trung Quốc cổ đại first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Dương Diên Chiêu truyền kỳ: Ngũ Lang xuống núi phá quân Liêu (Phần thượng) first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Lã Động Tân nói về nguyên nhân phúc họa first appeared on Chánh Kiến Net.

The post Phục sức thời Đường: Trang phục của phụ nữ (Phần 7) first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Mỗi người chúng ta đều sẽ có những người bạn của riêng mình. Bạn nam hiện nay gọi là “ca môn” (người anh em), còn bạn nữ gọi là “khuê mật” (cô bạn thân). Vậy người như thế nào mới có thể trở thành một “bằng hữu” (người bạn) thực sự? Triết học gia trứ danh thời nhà Minh là Vương Dương Minh đã nói trong cuốn sách “Truyện tập lục – Quyển hạ – Môn nhân Trần Cửu Xuyên lục” rằng: “Nói chung, bằng hữu nên có ít lời khuyên răn, nhắc nhủ, chỉ trích và xử phạt, biện pháp đúng là nên dìu dắt, khen ngợi, khuyên giải và thuyết phục nhiều hơn”.

Cũng chính là nói, bằng hữu là những người thích lắng nghe những lời bạn nói, cổ vũ nhiều hơn và ít chỉ trích, trách móc. Đó mới là những người bạn thực sự. Có thể một số người rất tốt với bạn nhưng họ lại chỉ trích, trách móc nhiều hơn là khuyến khích. Người như vậy thực ra là đang làm vai trò của trưởng bối, chứ không phải bằng hữu.

Chữ “bằng” (朋) chia tách ra là gồm hai chữ “nguyệt” (月), chính là nói giữa bạn bè phải bình đẳng, chứ không phải bên này chỉ đạo bên kia. Hai người ôm nhau để sưởi ấm lẫn nhau chứ không phải bên này hy sinh cho bên kia. Chúng ta thường nói vợ chồng nên “tương kính như tân” (tôn trọng nhau như khách). Kỳ thực, trạng thái này cũng có nghĩa là vợ chồng đồng thời là bằng hữu. Như thế, hai người sẽ không quá khó xử, không rơi vào tình trạng không có gì để nói.

Hồi còn đi học, tôi có một người bạn cùng chí hướng, dù tôi có làm gì thì anh ấy vẫn luôn ủng hộ và dành cho tôi sự cổ vũ lớn nhất. Anh ấy chưa bao giờ nói xấu tôi trước mặt bạn bè khác. Cả hai chúng tôi đều nói lắp một chút (bây giờ đã đỡ hơn). Một lần, bạn tôi bị ốm và tôi đến thăm anh ấy. Hai người trò chuyện trước giường bệnh, và thật buồn cười vì cả hai đều nói lắp. Khi mẹ của bạn tôi nghe cuộc trò chuyện lắp bắp của hai chúng tôi, bà không thấy buồn cười mà thấy ấm áp. Có lẽ đây mới là ý nghĩa thực sự của bằng hữu.

Trong lịch sử có rất nhiều mối quan hệ thầy trò. Khi họ xấp xỉ tuổi nhau, mối quan hệ thầy trò tốt nhất là “vừa là thầy trò, vừa là bằng hữu”, hai người giúp đỡ nhau học tập.

Ý nghĩa thực sự của tình bạn nổi tiếng giữa Quản Trọng và Bào Thúc cũng giống như vậy. Hai người không tính toán so đo về lợi ích, mà cổ vũ và bao dung lẫn nhau, hiếm khi có những lời chỉ trích, trách móc. Mọi người thích những người bạn như vậy, nhưng khi bản thân gặp vấn đề thì rất khó làm được, vì ai cũng có nhược điểm là thích “lên mặt làm đàn anh”. Việc luôn muốn giáo dục đối phương là nguyên nhân thực sự khiến tình bạn khó bền vững.

Hãy bao dung nhiều hơn, động viên nhiều hơn. Khi gặp vấn đề, hãy đặt mình vào góc độ của đối phương để suy xét. Được như vậy thì chúng ta sẽ thấy làm bạn quả thực không khó.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/292074

The post Người xưa giải thích ý nghĩa của ‘bằng hữu’ first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

“Hoàng Đế Nội Kinh” nhiều lần đề cập đến vấn đề “trị bệnh khi chưa thành bệnh” và gọi những người có thể “trị bệnh khi chưa thành bệnh” là bậc “thượng công” hay thậm chí là “Thánh nhân”. “Thượng công” ở đây ám chỉ những thầy thuốc bậc thượng đẳng có y thuật cao minh, trái ngược với “hạ công” là thầy thuốc y thuật không được cao minh như vậy.

Nhưng cách nói “trị bệnh khi chưa thành bệnh” thoạt nghe dường như không thuận tai vì có vẻ hơi không hợp logic: người “chưa thành bệnh” là người còn chưa có bệnh thì làm sao lại tìm thầy thuốc? Thầy thuốc là người phải chữa bệnh, chữa người có bệnh thành người không bệnh, bây giờ nếu giao cho anh ta một người không bệnh thì bảo anh ta chữa cái gì?

Vấn đề này liên quan đến hai khía cạnh hoàn toàn khác nhau và cần được thảo luận để phân biệt: thứ nhất, “có bệnh” và “có triệu chứng bệnh” là khác nhau; thứ hai, tiêu chí để phán định “có bệnh” và “chưa thành bệnh” là khác nhau và có sự thay đổi tùy theo các thầy thuốc, không có tiêu chuẩn cố định. Bởi vì y thuật của các thầy thuốc có thể có tầng thứ khác nhau nên có sự khác biệt rất nhiều. Thầy thuốc cao siêu có thể phát hiện được những thay đổi rất nhỏ trên cơ thể báo hiệu bệnh tật và có thể ngăn chặn bệnh từ khi chưa xảy ra, trong khi các thầy thuốc khác phải có triệu chứng rõ ràng mới có thể quan sát được.

Đối với tình huống đầu tiên, có thể nêu ví dụ: người bị nhiệt ở một trong ngũ tạng sẽ bị đỏ ở phần tương ứng trên khuôn mặt, chẳng hạn như “người bị nhiệt ở gan trước tiên má trái sẽ đỏ”, “người bị nhiệt ở tỳ trước tiên mũi sẽ đỏ” v.v. “Mặc dù bệnh chưa phát bệnh, nhưng nếu thấy sắc đỏ đó mà châm thì gọi là chữa bệnh khi chưa thành bệnh”. Ở đây “trị bệnh khi chưa thành bệnh” được định nghĩa là thực hiện điều trị “châm cứu” khi có “triệu chứng của bệnh” nhưng chưa “phát bệnh”. Căn cứ để làm như vậy là: bất kỳ bệnh tật nào (trừ vết thương bên ngoài) đều có một quá trình hình thành và cũng sẽ có những dấu hiệu nào đó. Khi các dấu hiệu xuất hiện và người bệnh chưa cảm thấy bị ốm thì sẽ áp dụng phương pháp điều trị dự phòng. Lúc này có thể nói, điều thầy thuốc chữa không phải là “bệnh”, mà chỉ loại bỏ một số nhân tố đang phát triển thành bệnh, vì vậy, “trị bệnh khi chưa thành bệnh” quả thực là một cách nói rất thỏa đáng. Nhưng khi bệnh nhân không cảm thấy mình có bệnh, đa số sẽ không tìm đến thầy thuốc nên tình trạng trên không gặp nhiều lắm. Ngày xưa khi Hoàng đế thỉnh giáo Bá Cao về phương pháp châm cứu, câu trả lời của Bá Cao đã tăng thêm nội hàm của “không trị bệnh khi đã có bệnh”: “Thứ nhất, thượng công sẽ châm cứu khi bệnh chưa biểu hiện ra ngoài; thứ hai, sẽ châm cứu khi tình trạng bệnh chưa nặng; thứ ba, sẽ châm cứu khi bệnh đã thuyên giảm. Hạ công khi có triệu chứng lặp đi lặp lại mới châm cứu, hoặc châm cứu khi bệnh đã lên đến đỉnh điểm, hoặc châm cứu khi biểu hiện bên ngoài của bệnh trái ngược với tình trạng mạch”. Vì vậy kinh điển y học cổ xưa còn có câu: “Thượng công trị bệnh khi chưa thành bệnh, chứ không trị bệnh khi đã có bệnh”, đó chính là ý nghĩa của nó. Theo cách giải thích này, “không trị bệnh khi đã thành bệnh” không có nghĩa là không chữa trị cho người đang bị bệnh, mà đó là sách lược và phương pháp trong chữa bệnh, đồng thời cũng cho thấy rõ có sự khác biệt giữa thượng công là người giỏi trị cho những người “chưa thành bệnh” và hạ công là người giỏi trị cho những người “đã có bệnh”.

Trong tình huống thứ hai, cần nói rõ rằng “trị bệnh khi chưa thành bệnh” là một cách diễn đạt có tính tương đối, nó là điều tùy theo trình độ và tầng thứ của thầy thuốc mà thay đổi, chúng ta có thể lấy Biển Thước, một thầy thuốc nổi tiếng thời cổ đại làm ví dụ. Câu chuyện Biển Thước ba lần gặp Tề Hoàn Hầu đã được nhiều người biết đến, so với nhiều đại y gia nổi tiếng lưu truyền trong lịch sử Biển Thước có thể được coi là “thượng công”, việc chẩn đoán bệnh cho Tề Hoàn Hầu của ông quả thực là tại thời điểm khi “chưa thành bệnh”, nếu Tề Hoàn Hầu không cố chấp như vậy, ông ta đã có thể trị bệnh cho Tề Hoàn Hầu “khi chưa thành bệnh”. Tuy nhiên, theo Biển Thước nói, anh cả và anh thứ hai của ông đều là thầy thuốc giỏi hơn ông: “Về bệnh thì khi anh cả nhìn thấy được cái ‘thần’ của bệnh khi nó chưa thành ‘hình’ thì đã loại bỏ nó rồi”; “Anh hai trị bệnh là khi dấu hiệu bệnh chỉ nhỏ như lông tơ thì đã trị rồi”; “Còn về Biển Thước ta, dùng kim châm mạch máu bệnh nhân, lấy vị thuốc có độc tố cho bệnh nhân uống, dùng dao rạch da và thịt của bệnh nhân”. Vì vậy, so với ba anh em, anh cả mới là “thượng công”, điều được chữa trị không chỉ là “chưa thành bệnh ” bản thân người bệnh không biết, mà có khi ngay cả Biển Thước cũng không biết, còn người “chưa thành bệnh” như Tề Hoàn Hầu theo chẩn đoán của Biển Thước, thì có lẽ trong mắt của anh cả, e rằng sẽ không được coi là “chưa thành bệnh” nữa.

Vì “chữa bệnh khi chưa thành bệnh” là một cách diễn đạt có tính tương đối, nên việc phân chia “thượng công” và “hạ công” cũng là cách nói có tính tương đối. Nói cách khác, trên “thượng công” còn có “thượng thượng công” nữa, cứ truy tầm tiếp tục hướng lên chắc chắn sẽ đạt đến một trình độ khiến người ta khó tin. Có thể truy tầm đến tầng thứ nào là một chuyện, còn độc giả và ngay cả các bác sỹ đương thời có thể tin tưởng và chấp nhận nó đến mức độ nào lại là một chuyện khác. Ngay cả đối với những đại y nổi tiếng trong lịch sử như Biển Thước và Hoa Đà, cũng như có một số bác sỹ sau này (bao gồm cả những bác sỹ nổi tiếng) không thể chấp nhận một số “kỳ tích” trong việc chẩn đoán và trị bệnh của họ, những thầy thuốc cao siêu hơn họ lại càng khó được người ta tin tưởng và chấp nhận. Đặc biệt là các bác sỹ ngày nay, bất kể Trung y hay Tây y, do bị ảnh hưởng của “y học hiện đại”, nhiều người đã tuyệt đối hóa các phương pháp chẩn đoán và điều trị của y học phương Tây, phàm là những gì mà họ không thể biết thì đều nói đó là điều “không thể”, thậm chí còn gọi đó là “mê tín”. Trí nhớ của những người này dường như đặc biệt kém: cách đây không lâu, y học phương Tây đã bác bỏ học thuyết về “kinh mạch” của Trung y, họ cho rằng cơ thể con người hoàn toàn không có “kinh mạch” (sau khi họ đích thân mổ xẻ cơ thể con người đã không tìm thấy gì cả!); họ chế giễu lý thuyết “thai giáo” (giáo dục thai nhi) của Trung y, cho rằng làm sao thai nhi có thể hiểu được âm nhạc hay thậm chí là ngôn ngữ của người lớn? Hiện nay thì thế nào? Chẳng phải tất cả chúng đều đã được khoa học hiện đại công nhận, thậm chí đã ra sức phổ cập đó sao? Như vậy, vì những gì chúng bị chúng ta phủ nhận trong quá khứ đã được sự phát triển của khoa học xác nhận, thì liệu những gì chúng ta phủ nhận hôm nay có đảm bảo sẽ không được khoa học ngày mai thừa nhận? Cách nhận thức sự vật khách quan một cách khoa học là không ngừng phủ nhận bản thân và sửa chữa lại những kết luận trước đó của mình, để việc miêu tả của mình đối với sự vật khách quan dần dần tiếp cận những đặc điểm mà con người quan sát được từ sự vật khách quan. Việc cho rằng các kết luận khoa học của bất kỳ thời kỳ nào đều là chân lý tuyệt đối, thậm chí dùng chúng để phủ nhận những sự vật tồn tại một cách khách quan, đều là cách làm ấu trĩ, thiếu hiểu biết về khoa học.

Dù bạn có tin hay không, nhưng khả năng “siêu thường” về chẩn đoán và điều trị bệnh là điều tồn tại một cách khách quan. Tạm thời không kể đến quá khứ xa xưa, nhiều ví dụ về việc sử dụng khả năng đặc biệt để chẩn đoán và điều trị bệnh tật vào cuối thời kỳ “Cách mạng Văn hóa” (chỉ cách đây 20 đến 30 năm) đều đã được các bộ môn khoa học hoặc y học liên quan chứng minh là đúng. Ngoài những ví dụ cụ thể trong lịch sử như Hoa Đà, Biển Thước, Miêu Phụ, Du Phu, trong “Hoàng Đế Nội Kinh” cũng nói đến tính phổ biến về khả năng chẩn đoán siêu thường của các “thượng công”: “Cái gọi là quan sát trong vô hình vô thanh có nghĩa là những thay đổi trong khí huyết của Vinh Vệ tuy không hiển lộ ra ngoài, nhưng thầy thuốc lại có thể hiểu được, …… các thầy thuốc đều có khả năng dự đoán về bệnh tật, nhưng bệnh tật lại không bộc lộ ra bên ngoài, cho nên người ta nói quan sát âm thầm là vậy!”, “Có thể sử dụng phương pháp này để hiểu rõ các loại lý lẽ, kinh nghiệm của họ có thể lưu truyền cho hậu thế, đây là chỗ khác biệt giữa thầy thuốc có học thức kinh nghiệm phong phú với người bình thường. Tuy nhiên bệnh tật không biểu lộ ra bên ngoài, nên người bình thường không dễ phát hiện được, không thấy được dấu vết, nếm không thấy mùi vị, nên mới gọi là âm thầm lặng lẽ, giống như Thần vậy”. “Bậc thượng công trị bệnh ngay từ lúc mới manh nha, cho nên mới gọi là thượng công, còn kẻ hạ công thì chỉ cứu chữa khi bệnh đã thành, khi thế đã bại”. Ở đây chỉ ra rõ ràng rằng sở dĩ “thượng công” có thể thấy được những dấu hiệu bệnh từ đầu là vì họ có thể “trông rõ từ vô hình, nghe tỏ từ vô thanh” và nhìn thấy những thay đổi bất thường trong hoạt động sống trong cơ thể con người mà “không biểu hiện ra bên ngoài”, và những thay đổi này là thứ mà người bình thường không thể nhìn thấy được. Ở đây cũng ẩn chứa một cách cố định lại khái niệm “thượng công”: phàm là thầy thuốc có thể “trông rõ từ vô hình, nghe tỏ từ vô thanh” và sử dụng các phương pháp chẩn đoán siêu thường để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tật và loại bỏ các yếu tố gây bệnh thì đều có thể được gọi là “thượng công”.

Chiểu theo tiêu chuẩn này để phân định “thượng công” và “hạ công”, chính là phù hợp với tiêu chuẩn chủ yếu để phân biệt “Đạo y” và “Nho y”: “Đạo y” về cơ bản đều là “thượng công”, còn “Nho y” thì đều không phải là “thượng công” ngoại trừ một số ít tình huống đặc thù. Qua phương pháp học tập của người thường, các Nho y chỉ học được những nội hàm y học đã “thường nhân hóa” nên không thể học được những năng lực siêu thường đó. Một số ít “Nho y” vì có điều kiện tiên thiên tốt, lại thủ đức tu tâm, nên qua thời gian lâu dài, họ có thể tự phát sinh một số khả năng đặc dị và có thể sử dụng các phương pháp chẩn đoán siêu thường để thấy được một số dấu hiệu sớm của bệnh tật. Nhưng ngày càng có ít những “Nho y” như vậy, đặc biệt là ngày nay lại càng ít. Phương pháp mà các “Đạo y” có được khả năng chẩn đoán và điều trị bệnh siêu thường của họ cũng rất siêu thường: hoặc đó là kết quả của quá trình tu luyện lâu dài trong một giáo phái chính nghĩa nào đó, hoặc đó là duyên phận đặc biệt dẫn đến mà một lần có được. Khả năng chẩn đoán và trị bệnh siêu thường của Biển Thước chính là một ví dụ điển hình của việc có được một lần.

Bây giờ nhiều người đều cảm thấy rất tự hào khi nói về “y học hiện đại”: sự phát triển của y học quá nhanh, số lượng thầy thuốc tăng thêm bao nhiêu, các loại thuốc đã tăng thêm bao nhiêu, sự gia tăng sản lượng thuốc và giá cả hạ thấp, mọi người đều có đủ khả năng mua thuốc! Họ coi các thầy thuốc và dùng thuốc thành “hưởng phúc”! Thật không ngờ chính là ngược lại, các mục tiêu phát triển và quá trình phát triển của y học nên là: số lượng thầy thuốc ngày càng ít đi, các loại và sản lượng của thuốc ngày càng ít đi, cho đến cuối cùng mọi người hoàn toàn không cần thầy thuốc, hoàn toàn không dựa vào bất kỳ loại thuốc nào để điều chỉnh trạng thái bất thường của cơ thể họ – bởi vì cơ thể họ không có trạng thái bất thường! Nói cách khác, y học là một ngành khác biệt với các ngành khác, mục tiêu phát triển của nó chính là tiêu hủy bản thân nó (y học) càng nhanh càng tốt!

Ngày nay y học đã phát triển đến mức bác sỹ và bệnh nhân loại này có ở khắp mọi nơi, và xã hội khó mà thoái thác sai lầm này. Bởi vì tất cả các hiện tượng trong một xã hội đều được gọi là “hiện tượng xã hội”, đó cũng là những hiện tượng mà chính bản thân xã hội đó sản sinh ra. Do ngày càng có nhiều bệnh tật và bệnh nhân trong xã hội ngày nay, nên mới sinh ra việc càng ngày càng có nhiều bác sỹ và thuốc. Đây là “căn bệnh” của bản thân xã hội đó, cho dù có bao nhiêu bác sỹ cũng chẳng thấm vào đâu! Muốn cho y học phát triển một cách khỏe mạnh, trước tiên chúng ta cần phải “khỏe mạnh” xã hội này! Nhưng mặt khác, con người lại là nhân tố chủ đạo của xã hội, nên muốn làm cho một xã hội “khỏe mạnh”, chính là tương đương với việc yêu cầu hầu hết mọi người trong xã hội này phải “khỏe mạnh” lên! Từ đây khiến mọi người hiểu rõ rằng việc trị bệnh của con người và việc trị bệnh của xã hội luôn có mối quan hệ mật thiết.

Chữa bệnh cho người thì phải tìm bác sỹ, chữa bệnh cho xã hội thì phải tìm nhà xã hội học và chính trị gia, hai người này dường như không liên quan với nhau. Kỳ thực không phải vậy. Chúng ta thường nói rằng phải lấy lịch sử làm tấm gương để soi chiếu, thì có thể tìm được cách giải quyết các vấn đề hiện đại. Khi chúng ta trở lại dọc theo bước chân của lịch sử, chúng ta thấy rằng: bệnh ở người và bệnh xã hội hoàn toàn có nguyên nhân như nhau! Nên phương pháp trị bệnh của con người và trị bệnh của xã hội là hoàn toàn đồng nhất!

“Bậc Thánh nhân đời thượng cổ đã răn dạy người dưới mình biết xa lánh hư tà tặc phong, trong lòng điềm đạm hư vô, chân khí thuận theo, tinh thần bền vững, bệnh còn do đâu mà sinh ra được”. “Vậy nên chí nhàn mà ít dục, yên tâm mà không sợ, hình thể hoạt động mà không mệt mỏi, chân khí điều hòa”. Thời “thượng cổ”, chính là “Thánh nhân” (không phải bác sỹ) đã dạy con người đạo dưỡng sinh để chăm sóc sức khỏe: cần phải thích ứng với những thay đổi của thiên nhiên, nuôi dưỡng tinh thần từ bên trong, tâm trí không hướng ra bên ngoài; tính tình điềm đạm, không truy cầu không tranh đấu. Có một câu nói, nếu bạn giữ được tinh thần và trái tim của mình, sẽ tự nhiên cảm thấy an tâm thuận khí và sẽ không bị bệnh. Người như vậy là người “bề ngoài không vất vả, bên trong không lo lắng, lấy an nhàn làm việc, lấy tự đắc làm công, thân thể không suy nhược, tinh thần không tán loạn”, vì vậy, họ “thọ mệnh có thể đạt được trăm tuổi mà động tác vẫn nhanh nhẹn”, sống đến hơn trăm tuổi mà vẫn khỏe mạnh. Không những vậy, khi ai ai cũng làm được điều này thì phong tục dân gian sẽ đơn giản, xã hội sẽ ổn định, “khỏe mạnh”. “Người đời nay không như vậy, họ coi rượu như một thứ đồ uống, uống không có chừng mực, biến cuộc sống bất thường thành thói quen, say rượu cũng quan hệ tình dục, vì phóng túng dục vọng cho nên âm tính cạn kiệt, vì để thỏa mãn ham mê đã khiến cho chân khí tổn thất, không biết duy trì sự sung mãn của tinh khí một cách cẩn thận, không giỏi kiềm chế tinh thần, mà chỉ tìm kiếm niềm vui tạm bợ trong tâm trí, làm trái ngược với niềm vui cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày và nghỉ ngơi không có quy luật, nên nửa trăm năm đã già yếu” (chú thích: người đời nay ở trong câu này là con người của thời đại Hoàng đế, được nhắc đến trong Hoàng Đế Nội Kinh). Sở dĩ có thể được như vậy là bởi “đức toàn nên không gặp nguy hiểm” và “hợp với Đạo”. Nói cách khác, con người khi làm như vậy chính là bảo toàn được cái “đức” của mình và phù hợp với “Đạo”, đương nhiên con người và xã hội sẽ không bị bệnh tật. Ở đây “Thánh nhân” thông qua trị cái “tâm” của con người và dạy người ta thủ “đức” thì cũng đồng thời chữa bệnh cho người và chữa bệnh cho xã hội.

Con người hiện đại hiểu được những nguyên lý này rất ít, nhưng trong lịch sử luôn có những người hiểu và tự thể nghiệm. Kê Khang, một trong “Trúc Lâm Thất hiền” thời Tam Quốc từng nói: “Người giỏi dưỡng sinh sẽ không làm như thế, họ có thể an nhiên tự tại, thanh tâm quả dục. Họ hiểu rằng truy cầu danh lợi, địa vị sẽ làm tổn hại đạo đức con người, cho nên họ xem nhẹ mà không mưu cầu”, “có tâm hồn cởi mở thì sẽ không lo lắng, nội tâm yên tĩnh thì sẽ vô tư lự, lại có thể làm được trước sau như một hòa hợp với khí của tự nhiên thì sẽ ngày càng có hiệu quả, chính là thuận theo tự nhiên”. Phương pháp dưỡng sinh của họ là có tâm hồn trong sáng, tính tình an hòa, kiềm chế ham muốn, giảm bớt tính ích kỷ. Họ biết danh lợi là phải dùng “đức” mà đổi, vì để không “tổn đức” nên họ không truy cầu. Lại thêm làm được “trước sau như một” và “hòa khí với tự nhiên” gần với “Đạo” thì cuối cùng sẽ đạt được “thuận theo tự nhiên”, tức là sự hài hòa và thống nhất giữa con người và tự nhiên. Ý tưởng cơ bản ở đây vẫn là giữ “Đức” hợp với “Đạo”, từ đó để đạt được mục đích của dưỡng sinh.

Hoàng đế hỏi Kỳ Bá: “Các vị Thánh nhân cổ đại làm thang dịch giao lễ, nhưng chỉ làm mà không dùng là sao?” Kỳ Bá thưa rằng: “Các bậc Thánh nhân thời xưa làm ra thang dịch giao lễ là chỉ để phòng bị khi nào tà khí phạm đến. Nhưng người thời đó phần nhiều giữ được hoàn toàn thiên chân, nên tặc phong không mấy khi phạm vào được. Vì thế dù có làm ra thang dịch giao lễ mà cũng không mấy khi dùng tới. Đến thời trung cổ đạo đức suy yếu, khi tà khí phạm tới, dùng thang dịch giao lễ thì rất có công hiệu”. Điều khiến người ta kinh ngạc là, thời đại “thượng cổ” trước thời của Hoàng đế, “Thánh nhân” (không phải là thầy thuốc) mặc dù họ đã chuẩn bị các loại như thang dược và tửu dược, nhưng nói chung đều là các sản phẩm dự phòng, chúng thường không được dùng tới. Sau này vào “thời Trung cổ”, “đạo đức” của con người sa sút, họ không còn khả năng chống lại sự tấn công của bệnh tật, bệnh cũng càng ngày càng nhiều thì tất phải sử dụng các loại thang dược và tửu dược thì đảm bảo mọi thứ đều ổn. Ở đây được chỉ rõ ra rằng mối liên hệ trực tiếp giữa sự suy thoái “đạo đức” con người với bệnh tật của con người, hơn nữa người gánh vác chữa bệnh vẫn là “Thánh nhân” cai trị xã hội.

Toàn bộ lý thuyết của Trung y, thậm chí cả lý thuyết của Đạo gia, đều nhằm mục đích cân bằng “âm dương”. “Âm bình dương bí thì tinh thần của con người mới bình thường; nếu âm dương tách biệt thì tinh khí của con người sẽ cạn kiệt”. Tuy nhiên, người bình thường khó đạt được trạng thái lý tưởng “âm bình dương bí”, cho dù không biểu hiện ra triệu chứng bệnh tật thì luôn có sự mất cân bằng âm dương ở mức độ nhất định. Người thật sự đạt được “âm bình dương bí” là trạng thái như thế nào? Người có âm dương ôn hòa, trong lòng trong sáng vô tư, không suy tính được hay mất, thanh tâm quả dục và không quá hoan hỷ, thuận theo quy luật phát triển của vạn vật, không bao giờ tính toán đến chuyện được mất của cá nhân, giỏi thích nghi với những thay đổi của hoàn cảnh, dù địa vị cao nhưng rất khiêm tốn, thường dùng lý trí để thuyết phục người khác chứ không dùng thủ đoạn trấn áp để trừng trị người khác, có tài năng tổ chức và quản lý rất tốt”. Hóa ra đó chính là kiểu nhân vật “Thánh nhân” mà chúng ta đã nhắc đi nhắc lại ở trên! Biểu hiện của sự “âm dương ôn hòa” của họ là sống lặng lẽ, ôn hòa, tâm thái cao thượng, vững vàng, khiêm tốn và thuận theo tự nhiên, thích ứng với mọi hoàn cảnh, không tranh đấu với người khác. Phương pháp tối cao mà họ theo đuổi để cai trị con người và thế giới là chỉ trò chuyện (đàm) mà không trị, chỉ cần nói vài lời là được! Trong xã hội như vậy, chỉ cần có một số vị Thánh thì có thể cai quản thiên hạ và con người, chẳng trách người xưa đã nói: “Thánh nhân không trị bệnh khi đã mắc bệnh mà trị lúc chưa mắc bệnh, không trị khi đã loạn mà trị lúc chưa loạn”.

Đến đây, kết luận của chúng ta đã thật rõ ràng và hiển nhiên: bệnh của con người và “bệnh” của xã hội đều là vì nhân tâm có bệnh; muốn chữa bệnh cho người và chữa “bệnh” của xã hội, trước hết phải chữa được nhân tâm! Đây chính là cách “chữa bệnh khi chưa có bệnh” cao nhất!

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/58778

The post Mạn đàm Trung Y (9): Thế nào là “Trị bệnh khi chưa thành bệnh”? first appeared on Chánh Kiến Net.

[ChanhKien.org]

Từ thời Đường thịnh vượng trở về sau, phong cách ăn mặc của phụ nữ ngày càng trở nên to và rộng rãi. Vào giữa và cuối thời nhà Đường, đặc điểm này trở nên rõ ràng hơn. Nhìn chung, trang phục của phụ nữ có chiều rộng tay áo từ 1,2 mét trở lên. Hình ảnh này cho thấy cách mặc đôi tay áo rộng, váy dài và khăn choàng. Đây là trang phục của thời giữa và cuối nhà Đường. Khi mặc loại trang phục này thường có những chiếc trâm cài tóc màu vàng kim nên còn gọi là “điền thoa lễ y” (y phục có trâm cài hoa).

Phụ nữ thời nhà Đường đội rất nhiều vòng hoa trên đầu. Có nhiều kiểu vòng hoa đội đầu, hầu hết đều được làm bằng lụa. Sau này việc đội hoa thật trở nên phổ biến. Hoa mẫu đơn rất phổ biến vào thời nhà Đường. Người phụ nữ trong bức tranh này tóc búi cao và đội vòng hoa mẫu đơn.

Dịch từ: https://www.zhengjian.org/node/18599

The post Phục sức thời Đường: Trang phục của phụ nữ (Phần 6) first appeared on Chánh Kiến Net.