Bàn về thai giáo truyền thống

Tác giả: Thanh Sơn

[ChanhKien.org]

Thời gian trước tôi có xem được một đoạn video rất thú vị, một đứa trẻ mới sinh đang khóc, người bố cúi người xuống nhẹ nhàng an ủi vài câu, đứa trẻ hệt như nhận được chỉ lệnh lập tức ngừng khóc, sau đó nét mặt an nhiên ngủ thiếp đi. Rất nhiều người không khỏi ca ngợi người bố này có phương pháp thai giáo thật tốt.

Ngày nay các sách vở giáo dục trẻ em rất phong phú đa dạng, những nội dung về thai giáo không thể nói là không chi tiết. Trong đó có rất nhiều phương thức thai giáo vừa hay trùng khớp với phương pháp thai giáo truyền thống thời xưa. Thật ra, người xưa từ hơn 3000 năm trước sớm đã có phương pháp thai giáo có tính hệ thống. Hiện nay xem ra vẫn còn có tác dụng rất lớn để chúng ta học tập theo.

Sự xuất hiện của từ “thai giáo” có liên quan tới bà Thái Nhậm, mẹ của Chu Văn Vương. Trong “Liệt nữ truyện” có ghi chép lại: “Thái Nhậm chi tính, đoan nhất thành trang, duy đức chi hành. Cập kỳ hữu thần, mục bất thị ác sắc, nhi bất thính dâm thanh, khẩu bất xuất ngạo ngôn, năng dĩ thai giáo.” (Nghĩa là: Thái Nhâm tính cách đoan chính, làm việc theo đạo lý, đức hạnh. Trong thời kỳ mang thai, mắt không xem việc ác, tai không nghe chuyện tà dâm, miệng không nói lời ngạo mạn để thực hành thai giáo đối với đứa con trong bụng). Phẩm đức của bà Thái Nhậm đoan chính, thành tín, trang nghiêm lại chuyên nhất, khi bà mang thai, mắt không nhìn những điều không tốt, tai không nghe những lời xấu, miệng không nói những câu từ ngạo mạn. Thái Nhậm đã giáo dục đạo đức cho Văn Vương khi ấy còn trong bụng mẹ như thế.

Ngoài giáo hóa (giáo hóa: giáo dục để thay đổi người ta từ bản chất) đạo đức, trong thai giáo cũng có nội dung giáo hóa về lễ nghi: “Cổ giả phụ nhân nhâm tử, tẩm bất trắc, tọa bất biên, lập bất tất, bất thực tà vị, cát bất chính bất thực, tịch bất chính bất tọa” – Trích Liệt nữ truyện (Tạm dịch: Người phụ nữ thời xưa khi mang thai, ngủ không được nằm nghiêng, ngồi không được xiêu vẹo, đứng không chắn lối, không ăn thức ăn lại, thức ăn cắt không chính không ăn, ghế không ngay ngắn không ngồi). Phụ nữ thời xưa sau khi mang thai, đi đứng nằm ngồi đều chú trọng một chữ “chính”, thậm chí những thực phẩm người phụ nữ ăn vào cũng yêu cầu cắt phải “chính”, để thai nhi có thể “Khí bẩm chính nhi thiên lý toàn”. (Nghĩa là: Khí chất thiên bẩm phải chính thì thiên lý mới toàn vẹn).

Người xưa không những hiểu rõ mà còn rất xem trọng thai giáo. Trong “Đại Đái Lễ Ký” ghi chép rằng: “Thai giáo chi đạo, thư chi ngọc bản, tàng chi kim quỹ, trí chi tông miếu, dĩ vi hậu thế giới”. Người xưa tập hợp các đạo lý về thai giáo viết lên sách ngọc, cất trong kho vàng, đặt nơi tông miếu, dùng để cảnh tỉnh người đời sau. Điều này chứng tỏ người xưa cho rằng giáo hóa đạo đức và lễ nghi là cực kỳ quan trọng, nhỏ thì đối với một gia đình, lớn thì đối với sự hưng vong của một dân tộc, thậm chí là sự hưng vong của một quốc gia, đều xuất phát từ công lao dạy dỗ.

Đương nhiên, ngoài thai giáo, trung y truyền thống còn phát triển thêm một hệ thống các phương pháp dưỡng thai, ví như trong “Bị cấp thiên vạn phương” Tôn Tư Mạc có viết: “Phần thiêu danh hương, khẩu tụng thi thư cổ kim châm giới, cư xứ giản tĩnh, cát bất chính bất thực, tịch bất chính bất tọa, đàn cầm sắt, điều tâm thần, hòa tình tính, tiết thị dục, thứ sự thanh tịnh, sinh tử giai lương, trường thọ, trung hiếu nhân nghĩa, thông huệ vô bệnh, tư cái văn vương thai giáo giả dã”. Hoàn cảnh sinh sống cần đơn giản thanh tịnh, thai phụ cần giữ được tâm thái bình tĩnh, khống chế dục vọng, nghe những giai điệu âm nhạc tươi đẹp, đọc sách thánh hiền. Như thế, đứa trẻ càng thêm thông tuệ, hiền đức. Thật ra, những đứa trẻ được sinh ra trong một gia đình xem trọng giáo dục như thế thì dù tư chất bẩm sinh chỉ ở mức bình thường, sau khi trưởng thành đa số cũng có thể trở thành quân tử có phẩm hạnh đoan chính.

Thế nên, nếu cảm xúc của thai phụ bị kích động, vui buồn thất thường hoặc không chú ý tiết chế dục vọng, thế thì sẽ ảnh hưởng vô cùng không tốt đến thai nhi. “Phu tiểu nhi chi tại thai dã, mẫu cơ diệc cơ, mẫu bão diệc bão, tân lạt thích khẩu, thai khí tùy nhiệt, tình dục động trung, thai tức triếp táo, hoặc đa thực tiên bác, hoặc thư vị tân toan, hoặc thị dục vô tiết, hoặc hỉ nộ bất thường, giai năng lệnh tử thụ hoạn” (Trích Y Học Chính Truyền) (Nghĩa là: Con đang trong bụng mẹ, mẹ đói thì con đói, mẹ no thì con no, mẹ thích ăn cay thì khí chất thai nhi nóng nảy, động đến tình dục thì thai nhi cáu gắt, nếu ăn nhiều đồ chiên, hoặc thích đồ ăn vị chua cay kích thích, hoặc không tiết chế cơn thèm, hoặc vui buồn thất thường, đều sẽ khiến đứa con mắc bệnh).

Ngoài việc luôn giữ một tâm trạng tốt, thai phụ cũng cần chú ý những điều cấm kỵ trong ăn uống. “Nhi chi tại thai, dữ mẫu đồng tại, đắc nhiệt tắc câu nhiệt, đắc hàn tắc câu hàn, bệnh tắc câu bệnh, an tắc câu an. Mẫu chi ẩm thực khởi cư, vưu đương thận mật, bất khả bất tri dã.” (Trích Các Tri Dư Luận) (Nghĩa là: Con còn trong bụng mẹ, cùng một thân thể với mẹ, mẹ nóng thì con nóng, mẹ lạnh thì con lạnh, mẹ bệnh con sẽ bệnh, mẹ an con tất an. Trong ăn uống sinh hoạt thường ngày, người mẹ càng phải thận trọng, không thể không chú ý).

Trong “Bị Cấp Thiên Kim Phương”, Tôn Tư Mạc đã liệt kê ra rất nhiều món ăn tối kỵ với thai phụ như không được ăn đồ lạnh, rượu, thịt dê, thịt ngựa, v.v, nếu không sẽ khiến thai nhi mắc bệnh. Hơn nữa, phụ nữ đang trong thai kỳ cũng cần chú ý việc uống thuốc. Điểm này y học hiện đại của chúng ta cũng có cách nhìn tương đồng, vậy nên rất nhiều dược phẩm trên bao bì đều viết lời nhắc nhở không sử dụng cho thai phụ.

Đương nhiên, hiện nay cũng có rất nhiều thai phụ dán ở nhà một số hình ảnh em bé, hy vọng có thể sinh một em bé xinh đẹp đáng yêu. Thật ra, phương pháp này căn bản xuất phát từ phương pháp thai giáo truyền thống gọi là “ngoại hướng nội cảm” (người mẹ bên ngoài biểu hiện điều gì thì thai nhi trong bụng cảm nhận điều đó). Trong “Tiền thị nhi khoa” có viết: “Dục tử nữ chi thanh tú, cư sơn minh thuỷ tú chi hương. Dục tử nữ chi thông tuấn giả, thường tư phụ học nghệ thư”. (Nghĩa là: Muốn con sinh ra thanh tú, thì sống tại thôn làng non xanh nước biếc. Muốn con thông minh anh tuấn, thì cần đầu tư cho chồng học tập thư nghệ). Còn trong “Chư bệnh nguyên hậu luận” chỉ ra rằng: “Nhâm thần tam nguyệt, danh thủy thai, đương thử thời, huyết lưu bất hành, hình tượng thai hóa, vi hữu định nghĩa, nhân cảm nhi biến. Dục tử đoan chính trang nghiêm, thường khẩu đàm chính ngôn, thân hành chính sự, dục tử mỹ hảo, nghi phối bạch ngọc, dục tử hiền năng, nghi khán thi thư, thị vị ngoại tượng nhi nội cảm dã.” (Nghĩa là: Khi mang thai ba tháng là mới mang thai, thời kỳ này máu chưa lưu thông, hình dạng thai nhi sơ khởi chưa định hình, có thể thay đổi theo cảm xúc. Muốn con đoan chính nghiêm trang, mẹ cần thường nói lời đoan chính, làm điều chính, muốn con xinh đẹp, mẹ cần thường mang theo ngọc bội trắng, muốn con thông tuệ, mẹ cần đọc thi thư, đây gọi là ngoại hướng nội cảm).

Tóm lại, phương pháp thai giáo thời xưa không hề lạc hậu chút nào, đó vẫn là một môn học vấn uyên thâm mà chúng ta cần đi sâu nghiên cứu, tìm tòi.

Dịch từ: https://big5.zhengjian.org/node/293031