Tác giả: Makai Allbert

[ChanhKien.org]

Mang trong mình sự oán giận sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống. Hãy học cách thoát khỏi nó.

Có một câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng nọ kể về một cậu bé có tính khí thất thường. Người cha đưa cho cậu bé một túi đinh và bảo cậu bé hãy đóng một chiếc đinh vào hàng rào sau nhà bất cứ khi nào cậu cảm thấy tức giận hoặc bực bội. Cậu bé hăng hái đóng đinh, và chẳng mấy chốc, hàng rào đầy đinh. Cuối cùng, người cha yêu cầu cậu bé nhổ từng chiếc đinh một. Khi cậu bé nhổ chúng ra, cậu thấy những lỗ thủng.

“Những lỗ thủng này giống như những vết sẹo để lại bởi sự oán giận của con”, người cha nói. “Sự tức giận và đau đớn có thể biến mất, nhưng vết sẹo vẫn còn đó”.

Oán giận hằn sâu trong trái tim chúng ta không chỉ về tinh thần mà còn là về thể chất. May thay, chúng ta có cả cách chữa trị và phòng ngừa.

Cái giá của sự oán giận trong tâm

Trong một nghiên cứu được chủ trì bởi ông Robert Enright, nhà nghiên cứu tiên phong về sự tha thứ và là giáo sư tâm lý giáo dục tại Đại học Wisconsin– Madison, 17 bệnh nhân nam mắc bệnh về tim đã được quan sát để đo lường tác động của sự oán giận và tha thứ lên tim của họ.

Ông Enright yêu cầu họ nhớ lại những bất công trong quá khứ mà họ chưa tha thứ. Khi họ chia sẻ câu chuyện của mình, các thiết bị y tế cho thấy các động mạch dẫn máu đến tim của họ bắt đầu co lại, làm giảm lưu lượng máu. Phản ứng này biểu thị “sự khép kín” xảy ra khi chúng ta ôm giữ mối hận thù.

Ông Enright chia sẻ với The Epoch Times rằng những phát hiện này cho thấy việc giảm bớt sự oán giận có thể bảo vệ tim, có khả năng làm giảm cơn đau ngực và thậm chí là tử vong đột ngột ở bệnh nhân mắc bệnh tim mạch.

Theo một phân tích tổng hợp trên Tạp chí của Học viện Tim mạch Hoa Kỳ, ngay cả những người khỏe mạnh dễ nổi giận và kém thân thiện — đặc trưng rõ ràng của sự oán giận — cũng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành cao hơn 19%. Đối với những người có tiền sử bệnh tim, nguy cơ này tăng lên 24%. Một nghiên cứu năm 2024 đã chứng minh điều này, cho thấy sự tức giận kéo dài dẫn đến rối loạn chức năng mạch máu.

Ông Enright hồi tưởng câu chuyện về một người phụ nữ ngoài 80 tuổi mà ông gặp trong viện dưỡng lão. Bà đã mang trong mình nỗi oán giận với một thành viên trong gia đình hơn 40 năm vì một sự bất công chưa được giải quyết.

“Hãy nghĩ về điều đó”, ông Enright chia sẻ. “Điều đó sẽ chẳng có tác dụng gì nhiều đối với người gây ra sự bất công”. Thay vào đó, ông nói, nỗi cay đắng dai dẳng lại làm cạn kiệt hy vọng và làm giảm niềm vui của bà trong những năm cuối đời.

Hiệu ứng kéo dài

Không giống như cơn giận bùng lên rồi tắt dần, sự oán giận giống như một loại độc dược từ từ.

Khi bị đối xử bất công, theo bản năng chúng ta sẽ dựng lên lá chắn làm từ sự phẫn nộ, tin rằng điều đó bảo vệ chúng ta khỏi bị tổn thương thêm nữa. Trước mắt, điều đó có thể mang lại cảm giác được trao quyền. Ông Enright cho biết, “Giống như chúng ta tự nhủ rằng, ‘Bạn không thể đối xử với tôi theo cách này'”.

Nhưng sự oán giận lưu giữ thật lâu trở thành thứ mà ông gọi là “vị khách gây hại trong trái tim con người”.

Nguồn gốc của từ này—đến từ tiếng Pháp cổ là từ “resentir” có nghĩa là “cảm nhận lại một lần nữa” hay là trải nghiệm lại một cảm giác mãnh liệt — minh họa một trong những đặc điểm nổi bật của oán giận: sự nghĩ đi nghĩ lại.

Những người oán giận có xu hướng nghĩ đi nghĩ lại về điều bất công đó. Nhà triết học Amélie Rorty mô tả sự oán giận là “nuôi dưỡng” chính nó bằng quá khứ, nhai lại những ký ức đau đớn về sự sỉ nhục, bị xúc phạm và tổn thương, phun ra chúng cho đến khi chính sự cay đắng của chúng có được hương vị thơm ngon”.

Sự nghĩ đi nghĩ lại lan khắp cơ thể chúng ta và gây ra tình trạng căng thẳng mãn tính. Căng thẳng này dẫn đến mức cortisol và adrenaline tăng cao làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến chúng ta dễ mắc bệnh hơn.

Nghĩ đi nghĩ lại cũng có thể dẫn đến trầm cảm, tức giận dữ dội, hành vi hung hăng và xu hướng tự tử.

“Bởi vì sự oán giận là một cảm xúc bị kìm nén, khi phát triển và trở nên trầm trọng hơn, nó trở thành nam châm thu hút những oán giận khác”, bà Kerry Howells viết trong cuốn sách mang tên “Gỡ rối cho quý vị: Làm sao ta có thể biết ơn khi ta cảm thấy quá oán giận? (Untangling You: How Can I Be Grateful When I Feel So Resentful?)”

“Việc thức trắng đêm để suy nghĩ về nỗi oán giận hiện tại thường khiến ta nhớ đến những nỗi oán giận khác không liên quan”.

Tiến sĩ Ann Corson, một bác sĩ y khoa tích hợp kết hợp phương pháp chữa bệnh về thể chất lẫn tinh thần, giải thích rằng những người có sự oán giận sâu sắc thường phải vật lộn với sự không hài lòng trong nhiều khía cạnh của cuộc sống như công việc, các mối quan hệ và thậm chí là chính thân thể của họ – tạo thành một vòng phản hồi tiêu cực ảnh hưởng đến sức khỏe của họ.

Theo thời gian, sự oán giận chuyển thành một thế giới quan. Nó thuyết phục chúng ta coi mọi người như kẻ thù và thế giới về cơ bản là bất công. Đôi khi, sự oán giận của chúng ta không hướng đến một người mà là hoàn cảnh của chúng ta. Chúng ta tự hỏi tại sao mình lại phải chịu những khó khăn nào đó và có thể phát triển một cảm giác bất công sâu sắc về số phận của chúng ta trong cuộc đời.

Ông Enright cho biết nó trở thành một phần con người chúng ta và rất khó để nhận ra, ngay cả với chính bản thân mình.

Nó không chỉ giới hạn ở một cá nhân; sự oán giận có thể trải rộng khắp các gia đình và cộng đồng.

“Sự oán giận có xu hướng được di truyền”, ông Enright nói. “Nó được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác nếu cha mẹ thể hiện nó và làm gương cho con cái họ”.

Giải thoát khỏi sự oán giận

Vậy làm sao chúng ta có thể đuổi vị khách gây hại này ra khỏi trái tim mình?

Theo ông Ryan Blackstock, một giáo sư và nhà tâm lý học lâm sàng chuyên về điều trị chứng nghiện, để giải quyết sự oán giận, trước tiên bạn phải hiểu về nó.

“Nó đến từ đâu? Tình hình lúc đó thế nào?” ông nói với The Epoch Times. “Và có lẽ quan trọng nhất là, mục đích của nó hiện tại là gì? Mọi sự oán giận đều có mục đích”.

Ông Enright trình bày một quá trình tha thứ để kiểm soát sự oán giận gồm bốn giai đoạn: giai đoạn khám phá, giai đoạn quyết định, giai đoạn hành động và giai đoạn tháo gỡ.

Trong giai đoạn khám phá, chúng ta hướng đến việc hiểu cảm xúc của mình, nhìn nhận tổn thương và nhận thức được sự oán giận đã ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta như thế nào.

Ông Enright chia sẻ câu chuyện về một người phụ nữ đã chịu đựng tổn thương sâu sắc từ cha mình. Cô nhận ra rằng sự oán giận lâu dài của cô đã ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của cô — làm căng thẳng các mối quan hệ, làm giảm lòng tự trọng và phủ bóng đen lên tương lai của cô. Bằng cách đối mặt với những cảm xúc này, cô bắt đầu thấy được oán hận đã giam cầm cô như thế nào.

Trong giai đoạn quyết định, cô đã có ý thức chọn tha thứ — không phải để tha thứ cho cha cô về hành động của ông, mà là để giải thoát bản thân khỏi xiềng xích của sự oán hận. Cô nhận ra rằng bấu víu vào sự tức giận chỉ kéo dài thêm nỗi đau khổ của cô.

Ông Enright cho rằng sự tha thứ là “phương thuốc” chữa căn bệnh oán giận. Ngược lại với oán giận, tha thứ có liên quan đến việc giảm tỷ lệ cholesterol — chỉ số dự báo chính của bệnh động mạch vành. Hơn nữa, những người thực hành sự tha thứ có huyết áp thấp hơn và phản ứng tim tốt hơn những người hay bị căng thẳng.

Ngoài quyết định tha thứ, giai đoạn hành động đòi hỏi phải thay đổi góc nhìn của người đó. Người phụ nữ bắt đầu tìm hiểu về quá khứ của cha mình, khám phá ra những khó khăn và tổn thương của ông. Hiểu được những khó khăn của ông không thể bào chữa cho những hành vi của ông nhưng đã làm dịu sự oán giận của cô. Sự cảm thông mới xuất hiện này đã khiến lòng trắc ẩn nảy mầm trong trái tim cô, cho phép cô “bào mòn sự oán giận”, ông Enright cho biết.

Cuối cùng, trong giai đoạn tháo gỡ, cô bắt đầu tìm kiếm ý nghĩa cho sự đau khổ của mình. Với lòng khoan dung, cô đã chọn chăm sóc người cha đang hấp hối của mình, thậm chí còn cho ông ăn trong những ngày cuối đời.

“Sau khi cha cô qua đời, cô chia sẻ, ‘Tôi rất thoải mái vì đã làm điều này, bởi vì, sau cùng, ông ấy là cha tôi; nếu tôi không tha thứ cho ông ấy, tôi sẽ đau buồn và căm ghét trong lòng. Bây giờ chỉ còn đau buồn mà thôi’”, ông Enright nói.

Trong nhiều trường hợp như thế, ông nói rằng “tha thứ có thể giúp quý vị lấy lại cuộc sống”.

Theo Tiến sĩ Corson, khi sự oán giận tiêu tan, tâm trí, thân thể và tinh thần có thể bắt đầu được chữa lành.

Tận dụng lòng biết ơn

Trong khi sự tha thứ có thể chữa lành sự oán giận, lòng biết ơn là sự phòng ngừa lâu dài. Như bà Howells, một nhà nghiên cứu về lòng biết ơn giải thích, “lòng biết ơn và sự oán giận tồn tại và phát triển trong các mối quan hệ trong cuộc sống của chúng ta”.

Chúng ta thường tin rằng chúng ta cần những điều kiện thuận lợi để biết ơn, nhưng bà Howells cho rằng lòng biết ơn không phụ thuộc vào hoàn cảnh hoàn hảo.

Với những khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta bị vấy bẩn bởi sự oán giận, bà Howells gợi ý rằng hãy lùi lại một bước và thay đổi góc nhìn. “Nếu chúng ta nới lỏng sự kìm kẹp của sự oán giận, chúng ta có nhiều khả năng nhận ra lòng biết ơn ở những khía cạnh mà trước đây chúng ta chưa thể tiếp cận”, bà nói với The Epoch Times.

Theo bà Howells, bằng cách gia tăng lòng biết ơn ở những khía cạnh khác trong cuộc sống vốn chưa bị ảnh hưởng bởi sự oán giận, chúng ta có thể nuôi dưỡng sức mạnh và lòng kiên cường để chủ động giải quyết sự oán giận.

“Hãy tưởng tượng năng lượng cảm xúc và tâm lý của bạn như một biểu đồ hình tròn”, ông Blackstock nói. “Chỉ có một khoảng không gian nhất định trong chiếc bánh này”. Ông cho biết khi lượng oán giận tăng lên, sẽ có ít không gian hơn cho bất kỳ thứ gì khác.

Nuôi dưỡng lòng biết ơn có thể ngăn chặn sự oán giận chiếm lấy những cảm xúc tích cực trong chiếc bánh.

Bà Howells, người ủng hộ việc biến lòng biết ơn thành thói quen hàng ngày, cho biết: “Lòng biết ơn thể hiện được sức mạnh thông qua hành xử”. “Hãy tìm một hoặc hai điều mà chúng ta có thể dễ dàng biết ơn và nuôi dưỡng chúng trong tâm bằng cách thường xuyên chú ý đến chúng, viết chúng ra, nói lời cảm ơn, và cảm nhận chúng trong trái tim mình”.

Chọn để lại yêu thương, không để lại oán giận

“Nếu quý vị ôm giữ hận thù, quý vị sẽ không bao giờ có thể khoẻ mạnh”, Tiến sĩ Corson cho biết.

Ông Enright khuyến khích mọi người cân nhắc xem họ sẽ để lại di sản gì.

Ông cho biết có hai lựa chọn: quý vị có thể truyền lại sự tức giận của mình, vốn có khả năng tạo ra một vòng tuần hoàn tiêu cực cho các thế hệ tương lai, hoặc quý vị có thể để lại món quà tình yêu, truyền sự ấm áp và thiện tâm vào trái tim những người trong gia đình quý vị”.

Nguyên văn bài viết tiếng Anh “Resentment: The Unhealthy Guest in the Human Heart” của báo The Epoch Times.

Dịch từ: http://www.zhengjian.org/node/294425