Biên soạn: Tổ biên tập tài liệu giáo khoa văn hóa Chánh Kiến

Chế tác: Nhóm làm phim hoạt hình Tam Tự Kinh

Âm nhạc:

– Chánh Kiến Thiên Âm (http://www.zhengjian.org/music)

– Trần Đông (http://tonychenmusic.com)

Tiếp theo: Bài 21

[ChanhKien.org]

 

Bài 22

Nguyên văn

五(wǔ) 子(zǐ) 者(zhě)，有(yǒu) 荀(xún) 揚(yáng)，

文(wén) 中(zhōng) 子(zǐ)，及(jí) 老(lǎo) 莊(zhuāng)。

經(jīng) 子(zǐ) 通(tōng)，讀(dú) 諸(zhū) 史(shǐ)，

考(kǎo) 世(shì) 系(xì)，知(zhī) 終(zhōng) 始(shǐ)。

Phiên âm Hán Việt

Ngũ tử giả, hữu Tuân Dương

Văn Trung Tử, cập Lão Trang

Kinh Tử thông, độc chư sử

Khảo thế hệ, tri chung thủy

Tạm dịch:

Năm Tử gồm có: Tuân Tử, Dương Tử

Văn Trung Tử, Lão Tử, Trang Tử

Thông Kinh Tử thì đọc sang các sách Sử

Xét qua các thế hệ để biết đầu đuôi

Từ vựng

(1) Tử (子)：cách gọi bày tỏ lòng tôn kính đối với người khác.

(2) Tuân (荀)：Tuân Tử, người nước Triệu thời Chiến quốc, tác giả cuốn Tuân Tử.

(3) Dương (揚)：Dương Tử, người thời Tây Hán. Là tác giả 2 cuốn sách Thái Huyền Kinh và Pháp Ngôn.

(4) Văn Trung Tử (文中子)：tức Vương Thông, người thời nhà Tùy. Tác giả 2 cuốn Nguyên Kinh và Trung Thuyết.

(5) Lão (老)：Lão Tử, người sáng lập ra Đạo gia, tác giả cuốn Đạo Đức Kinh.

(6) Trang (莊)：Trang Tử, hay Trang Chu, người thời Chiến quốc, tác giả cuốn Trang Tử.

(7) kinh (經)：kinh thư, là bộ đầu tiên trong bốn bộ Kinh, Sử, Tử, Tập trong phân loại của sách thời Trung Quốc cổ đại.

(8) tử (子)：Tử thư, bộ thứ 3 trong bốn bộ Kinh, Sử, Tử, Tập trong phân loại của sách thời Trung Quốc cổ đại.

(9) thông (通)：hiểu rõ

(10) độc (讀)：nghiên cứu

(11) chư (諸)：nhiều, các

(12) sử (史)：chỉ sách về lịch sử

(13) khảo (考)：khảo chứng

(14) thế hệ 世系：đế vương và quý tộc đời nọ nối đời kia.

(15) tri (知)：biết, hiểu rõ

(16) chung (终)：suy vong

(17) thủy (始)：hưng khởi, bắt đầu

Dịch nghĩa

Trung Quốc cổ đại có năm cuốn sách rất nổi tiếng và quan trọng, đó là Tuân Tử – của tác giả Tuân Tử, Pháp Ngô của tác giả Dương Tử, Trung Thuyết của tác giả Văn Trung Tử, cuốn Lão Tử của Lão Tử và cuốn Trang Tử của Trang Tử.

Người đi học, nếu như đã hiểu được kinh thư và tử thư, thì có thể bắt đầu nghiên cứu các loại sách sử, từ đó hiểu lịch sử và đạo lý thịnh suy của các triều đại.

Vấn đề thảo luận:

(1) Thử đoán xem vì sao người thời xưa phải học những sách như Tuân Tử, Pháp Ngôn, Trung Thuyết, Trang Tử? Nếu như phải giới thiệu cho người khác đọc một số sách thì tiêu chuẩn để bạn giới thiệu sách là như thế nào? Tại sao?

(Đáp án tham khảo: Những sách đó đại biểu cho tư tưởng lý luận, sự tìm tòi học hỏi cũng đối nhân xử thế của tác giả, có thể là tấm gương cho người học noi theo. Giáo viên có thể đưa ra một vài ví dụ, đồng thời dẫn dắt học sinh bồi dưỡng thói quen đọc các sách hay.)

(2) Bạn biết Trung Quốc có bao nhiêu triều đại? Hãy giới thiệu với các bạn trong lớp về triều đại mà bạn quen thuộc nhất?

Câu chuyện về Lão Tử

Lão Tử họ Lý, tên Trọng Nhĩ, tự Bá Dương, người nước Sở thời Xuân Thu. Là người sáng lập ra Đạo gia. Chuyện Lão Tử chào đời có rất nhiều truyền thuyết: có truyền thuyết rằng mẹ ông đã nhìn thấy ngôi sao lớn bay trên bầu trời nên mới mang thai rồi sinh ra ông; cũng có truyền thuyết nói rằng mẹ Lão Tử đã ăn hai quả mận dính vào nhau sau đó mang thai 72 năm, khi rạch nách trái ra thì sinh được Lão Tử. Ông vừa mới chào đời thì đầu tóc bạc phơ, do đó mới gọi ông là Lão Tử. Còn có truyền thuyết, từ thời Chu Văn Vương, Lão Tử làm Thủ tàng sử (tên một chức quan quản lý kho), đến thời Vũ Vương, ông vẫn nhậm chức Chủ hạ sử (tương đương với chức ngụ sử thời Tần Hán), người ta thấy ông sống lâu như vậy nên gọi ông là Lão Tử.

Lão Tử là người luôn giữ được tâm thái thanh tịnh không có truy cầu, do đó dù ông làm quan dưới triều nhà Chu đã lâu, nhưng chức vị vẫn không có gì thay đổi, trước sau không tranh thiệt hơn. Phép thuật ông dùng để cứu giúp người đời có chín loại đan, tám loại đá, và các loại thuốc tiên như Kim tửu, Kim dịch.

Về sao Lão Tử sắp xuất quan về tây, ông định đi lên núi Côn Luân. Lệnh doãn trấn quan là Doãn Hỷ đã bói được sẽ có Thần nhân đi qua nơi này, nên bèn sai người quét dọn 40 dặm đường để nghênh đón, quả nhiên Lão Tử đã tới. Lão Tử cũng biết được mệnh của Doãn Hỷ đã định là sẽ đắc Đạo, nên ông nán lại chỗ Doãn Hỷ.

Lão Tử có một người hầu tên Từ Giáp, từ lúc còn trẻ đã được Lão Tử thuê, mỗi ngày Lão Tử trả ông 100 quan tiền, tổng cộng là 7 triệu 2 trăm nghìn tiền công. Từ Giáp thấy Lão Tử đi xa, nên lo lắng và muốn đòi tiền công nhưng lại sợ đòi không được, thế là Từ Giáp bèn nhờ người viết một tờ cáo trạng đem đến Doãn Hỷ để kiện. Người thay Từ Giáp viết tờ cáo trạng lại không biết Từ Giáp đã theo Lão Tử hơn 200 năm, chỉ biết nếu đòi được tiền từ Lão Tử thì Từ Giáp sẽ trở thành đại phú ông, nên mới đồng ý đem con gái gả cho Từ Giáp.

Doãn Hỷ kinh ngạc khi đọc xong cáo trạng, bèn đi nói với Lão Tử. Lão Tử nói với Từ Giáp: Mạng ngươi sớm đã hết rồi. Năm xưa vì ta quan nhỏ tiền ít, ngay cả người quét dọn cũng không có, nên mới thuê ngươi, đồng thời cũng cho ngươi lá bùa Thái huyền chân, để ngươi sống đến ngày hôm nay. Cớ sao ngươi lại đi kiện ta chứ? Năm xưa ta đồng ý với ngươi, nếu tương lai ngươi đến An Tức quốc, ta sẽ sẽ dùng vàng để trả toàn bộ tiền công cho ngươi. Ngươi hà tất phải lo lắng chứ? Vừa nói dứt lời, ông bèn làm cho Từ Giáp mở miệng và nhả ra lá bùa Thái huyền chân, Từ Giáp lập tức biến thành đống xương khô.

Doãn Hỷ biết Lão Tử là Thần nhân nên quỳ xuống cúi lạy thỉnh cầu Lão Tử, mong muốn trả nợ thay Lão Tử. Lão Tử bèn vứt là bùa về phía Từ Giáp, Từ Giáp lập tức sống lại. Doãn Hỷ thay Lão Tử trả cho Từ Giáp hai triệu quan tiền. Sau đó, Doãn Hỷ cung kính hành lễ bái Lão Tử làm sư phụ, Lão Tử đem đạo trường sinh truyền thụ cho Doãn Hỷ, đồng thời khẩu thuật lại 5000 từ rồi cưỡi trâu xanh bay đi.

Doãn Hỷ nhanh chóng ghi lại những lời của Lão Tử, đây chính là cuốn sách nổi tiếng Đạo Đức Kinh.

Về sau, Doãn Hỷ chiểu theo những gì Lão Tử dạy, quả nhiên đã tu thành Tiên.

Phim hoạt hình

Viết về tâm đắc

Lão Tử là người thuộc triều đại nào? Có cuốn sách nào nổi tiếng được lưu truyền cho tới ngày nay? Cuốn sách đó có ảnh hưởng to lớn như thế đến người đời sau?